Categorie: Biodiversiteit – Biodiversity

Echt of Vals?

(Ik aarzel de laatste tijd steeds meer om foto’s op mijn blog te posten, omdat ik steeds meer de indruk heb dat de kleuren van mijn (laptop)scherm* wat afwijkend zijn… Foto’s die er op mijn eigen scherm qua kleur prima uitzien, zijn plots niet meer mooi als ik ze op een andere monitor zie. Maar de paddenstoelen die vandaag de hoofdrol spelen zijn zo bizar van kleur, dat ze er zowel in ‘goede’ als ‘verkeerde’ kleuren raar uitzien…)

“De paddenstoelen schieten als paddenstoelen uit de grond!”, reageerde Manon op een recent blogberichtje.
En gelijk heeft ze.

En dus doen ook de kopergroenzwammen dat…

Echte of Valse Kopergroenzwam - Stropharia aeruginosa of caerulea ?
Echte of Valse Kopergroenzwam – Stropharia aeruginosa of caerulea ?

Maar die zwammetjes brachten me dit jaar even behoorlijk aan het twijfelen:

In 2009 was het, dat ik voor het eerst een echte kopergroenzwam in de tuin aantrof.
Die echte kopergroenzwam (Stropharia aeruginosa) is een paddenstoel die je hoofdzakelijk aantreft in bossen, terwijl zijn ‘valse’ soortgenoot (Stropharia caerulea) vooral op open plekken in het bos, maar ook in tuinen wordt gevonden.
Maar hoe dan ook, de twee soorten lijken erg op elkaar: De ‘echte’ is gemiddeld een tikkeltje groter en heeft purpergrijze lamellen die naar donkerder violetbruin verkleuren, en bij de valse kopergroenzwam zijn die lamellen aanvankelijk bruinachtig.

Maar het duidelijkste verschil is te zien ter hoogte van de steel, en het was ook door dat kenmerk dat ik jaren geleden het zwammetje kon identificeren als een ‘echte’: Die heeft namelijk een hele duidelijke, vlezige ring. Onder die ring is de steel ‘vlokkig-geschubd’ zoals Ewald Gerhardt het in zijn ‘Grote Paddenstoelengids‘ zegt. Bij de Valse kopergroenzwam is hoogstens sprake van ‘slechts een vage, vezelige ringzone’. En die ring van de echte, die was bij mijn exemplaar duidelijk te zien, donkerbruin bestoven door gevallen sporen. (Op zowel Natuur.forum als op Waarneming.nl werd mijn determinatie als Echte kopergroenzwam ook bevestigd.)

En dus ging ik dit weekend weer eens door de knieën…
Omdat ik het zonde vind om paddenstoelen te gaan plukken als je het onderscheidende kenmerk ook op een andere manier kan zichtbaar maken, gebruikte ik een spiegeltje om de stelen goed in beeld te brengen. En de grote groep kopergroenzwammen op de foto hierboven, vertoonde nergens ook maar een schijn van een ring, de ‘vezelige ringzone’ zag er inderdaad precies zo uit als Gerhardts foto van de Valse kopergroenzwam.

Stropharia caerulea | Valse Kopergroenzwam
Stropharia caerulea | Valse Kopergroenzwam

OK, drie jaar geleden de échte, nu de valse kopergroenzwam.
Dat was niet helemaal wat ik verwachtte – ik ga er van uit dat de kans dat een ‘gekende’ soort terugkomt groter is dan dat een nieuwe soort opduikt – maar anderzijds, de groeiplaats was wel een andere. De echte kopergroenzwam stond in de schaduw van de eik en de beuken, terwijl de valse kopergroenzwammen dit jaar op de hakselhout-paden in de moestuin groeien.

Maar toen… Toen besloot ik ook een paar andere exemplaren van dichterbij te bekijken.
En vergelijk het zwammetje hieronder eens met de ‘Echte’ van drie jaar geleden… Bij allebei is de ring even duidelijk aanwezig, en de steel onder de ring is bij allebei even ‘vlokkig-geschubd’. En inderdaad, ze lijken als twee druppels water op de Echte kopergroenzwam in de gids van Gerhardt.

Stropharia aeruginosa? | Echte Kopergroenzwam?
Stropharia aeruginosa? | Echte Kopergroenzwam?

Dus dan maar even op bezoek bij de kenners ter zake…
Alleen waren die kenners het ook niet helemaal met elkaar eens:
Op het forum van Waarneming.nl werd bevestigd dat ik inderdaad beide soorten in de tuin heb staan: een groepje ‘valse’, en een solitaire ‘echte’…
Die ‘valse’, die werd op het Vlaamse Natuur.forum ook herkend, maar over de echte werd getwijfeld…

Tja… Laat me het er dus maar op houden, dat ik in elk geval dit jaar de Valse Kopergroenzwam te gast heb ;-), en die echte… die geef ik toch lekker het voordeel van de twijfel!
 
 
 
*) Ik ben stilaan toe aan een nieuwe pjoeter, en dat zal er met zekerheid eentje zijn met een heel goed scherm!

Meer over deze en andere paddestoelen:

Diervriendelijke pesticiden? – III – Wildlife-friendly Pesticides?

(to English text)

En na twee insectendodende middelen met een erg brede werking, vandaag de ‘veilige’ want wél-selectieve stofjes.

Arion rufus | Gewone wegslak - Common Gardensnail

Het enige voorbeeld dat ik daarbij voorlopig kan bedenken, is Escar-go (en de kopieën daarvan door ‘klassieke’ fabrikanten van pesticiden en meststoffen die ook een graantje willen meepikken van de groeiende biologische markt.)
Lees verder “Diervriendelijke pesticiden? – III – Wildlife-friendly Pesticides?”

Garden Bloggers Bloom Day – October 2011

Crocus speciosus | Myathropa florea?
Zweefvlieg (Doodshoofdzweefvlieg?) op Herfstkrokus | Hoverfly (Myathropa florea?) on Fall Crocus

Geen lijstje van alle mogelijke bloeiers van dit ogenblik vandaag, maar wel een paar typische oktober-bloemen.
Want er zijn echt wel planten die tot nu gewacht hebben om te gaan bloeien…
En niet alleen ‘pour le plaisir des yeux’ is dat belangrijk (niet alle bloemen van dit ogenblik hebben trouwens een hoog eye-candy gehalte), maar ook voor de nectar-snoepende insecten die nog honger hebben!

Not a list of every single flower that is blooming now in my garden, but just a few pictures of two plants that wait till October to bloom.
Indeed, some plants wait this long before bursting into flowers.
And it is not only for our eyes that those flowers are important (be honest, blooming Ivy isn’t exactly eye-candy), but also for those nectar-devoring insects that are still hungry!

Hedera helix | Syrphus sp. (S. torvus? S. ribesii?)
Zweefvlieg (Bosbandzwever? Bessenzwever?) op Klimop | Hoverfly (Syrphus torvus? S. ribesii?) on Ivy

Meer Garden Bloggers Bloom Day links   >   May Dream Gardens   <   More Garden Bloggers Bloom Day links

Zweefvliegen in de tuin

Als het gaat om ‘nuttige insecten in de tuin’, denken heel veel mensen spontaan aan bijen en lieveheersbeestjes, maar zweefvliegen worden in het rijtje maar zelden genoemd. En toch zijn ook dat beestjes die we echt niet mogen onderschatten!

Episyrphus balteatus | Pyamazweefvlieg, snorzweefvlieg
Episyrphus balteatus | Pyamazweefvlieg, snorzweefvlieg

De diversiteit aan soorten is alvast heel indrukwekkend. Wereldwijd werden er al zo’n 6000 soorten zweefvliegen beschreven, verdeeld over een 200-tal geslachten. In België en Nederland alleen al vliegen er zo’n 300 verschillende soorten rond. (Vergelijk dat maar eens met de schamele 100 verschillende soorten insecten die ik al in mijn tuin heb waargenomen, en waar ik een paar dagen geleden zo over meende te moeten opscheppen.)
De larven van zeker de helft van die 300 inheemse soorten leven van bladluizen en tripsen, en zijn als insectenverdelgers minstens zo belangrijk als lieveheersbeestjes.
Maar ook als bestuivers spelen zweefvliegen duidelijk een rol. Weliswaar is die rol wetenschappelijk nog nauwelijks onderzocht, Lees verder “Zweefvliegen in de tuin”

98, 99, HONDERD!

Afgelopen weekend heb ik de teller in de gaten gehouden… de teller van het aantal insectensoorten dat ik in mijn tuin op naam heb kunnen brengen. Ik had immers gezien, dat die stilaan het ronde getal van 100 verschillende soorten ging bereiken.

Conagrium puella | Azuurwaterjuffer ♂
Conagrium puella | Azuurwaterjuffer ♂

Intussen zijn we alweer een paar zonnige dagen verder, en staat de teller al op 103. Dat klinkt misschien wel heel indrukwekkend, maar zo bijzonder is dat echt niet…

Lees verder “98, 99, HONDERD!”

Inheems of Uitheems – II – Native or Not

(to English text)

Hoe inheems is inheems?

Centaurea cyaneus | Korenbloem - Cornflower
Centaurea cyaneus | Korenbloem - Cornflower
Zaterdag probeerde ik al aan te geven dat de West-Europese flora van oudsher al veel meer onderhevig is geweest aan verstoring. Niet alleen de landbouw droeg bij tot die verstoring, maar ook het veel permanentere karakter van menselijke nederzettingen en de begrazing door hoefdieren.
Hierdoor is de huidige flora in onze contreien gemiddeld genomen beter opgewassen tegen verstoring, en hoewel er hier ook ‘invasieve exoten’ zijn, zijn die toch kleiner in aantal.

Bovendien weten we, dat de flora die we nu ‘inheems’ noemen, toch ook ten dele door menselijk toedoen ontstaan is.
Eigenlijk zouden we planten alleen echt ‘inheems’ mogen noemen, als die planten sinds de laatste ijstijd volledig ‘op eigen kracht’ hun verspreidings gebied tot België hebben uitgebreid. Maar volgens die definitie zouden planten als bijvoorbeeld de tamme kastanje (ten tijde van de Romeinen bewust in onze streken geïntroduceerd), de klaproos en de korenbloem (in de eerste eeuwen van onze jaartelling ‘per ongeluk’ met zaaigraan hier terechtgekomen) niet als ‘inheems’ beschouwd mogen worden.
Lees verder “Inheems of Uitheems – II – Native or Not”

Inheems of Uitheems – I – Native or Not

(to english text)

De vraag of je je in ecologische tuin moet beperken tot inheemse planten blijft de gemoederen regelmatig in beroering brengen.

Ik wil daar graag ook mijn ideeën over vertellen, maar merk dat dat al snel een lange, saaie verhandeling wordt. Ik splits mijn verhaal daarom op, dan blijft het saai, maar wordt het alvast minder lang ;).

In de Verenigde Staten wordt de laatste jaren de trend om te tuinieren met inheemse planten steeds sterker. In West-Europa lijkt die beweging zich vooralsnog te beperken tot een aantal zeer principiële natuurbeschermers.

Anthocharis cardamines / Alliaria petiolaris | Oranjetip op look-zonder-look - Orange-tip on Garlic Mustard
Anthocharis cardamines / Alliaria petiolaris | Oranjetip op look-zonder-look - Orange-tip on Garlic Mustard
Vandaag wil ik even kijken waarom dit fenomeen in Amerika ook veel noodzakelijker lijkt.
Als je kijkt naar de geschiedenis van beide continenten in het algemeen, en van de land- en tuinbouw in het bijzonder, dan is dat niet zo vreemd.

Laat ons eerst een kijkje nemen in Noord-Amerika. Tot een eind in de 17de Eeuw was daar sprake van een weliswaar door de mens beïnvloed ecosysteem (lees hiervoor ‘Noah’s Garden: restoring the ecology of our own back yard’), maar de bodem werd er in essentie slechts op zeer beperkte schaal verstoord.
Lees verder “Inheems of Uitheems – I – Native or Not”

Goeie en Slechte Beesjes? | Good and Bad Wildlife?

(to english text)

Tenthredo scrophulariae | Helmkruidbladwesp - Figwort sawfly
Tenthredo scrophulariae (larva) | Helmkruidbladwesp - Figwort sawfly

Als je in tuinboeken of op het internet lijstjes vindt van planten voor een diervriendelijke tuin, dan kan je die planten ruwweg in twee groepen onderverdelen.
Je hebt de vruchtdragende struiken, vooral bessen en eventueel een hazelaar, die aantrekkelijk zijn voor vogels, en er zijn nectarproducerende planten die vlinders en bijen lokken.
Als je een hele goeie lijst vindt, staan er wellicht ook nog een aantal (liefst onaantrekkelijke) planten waar vlinders hun eieren op kunnen deponeren. (Brandnetel wordt wel eens gesuggereerd… maar onderzoek heeft al herhaaldelijk uitgewezen dat op brandnetels in tuinen zo goed als nooit eitjes worden afgezet. Niet vreemd eigenlijk: brandnetel is één van de meest voorkomende wilde planten, die op heel veel plaatsen massaal groeit – veel talrijker dan je ze zelfs in een grote tuin wil hebben.)

Maar heb je al lijstjes gevonden die suggereren om broccoli te planten om (de rupsen van) koolwitjes aan te trekken? Of hosta’s om slakken te kunnen bewonderen? Of rozen om bladluizen naar je tuin te halen?

Tja, als we een diervriendelijke tuin willen, dan denken wij mensen toch vaak in de eerste plaats aan beestjes die we mooi, snoezig of nuttig vinden (en liefst alles tegelijk).
Lees verder “Goeie en Slechte Beesjes? | Good and Bad Wildlife?”

Herberg ‘In ’t Zandblauwtje’ – 2 – The Sheep’s bit Inn

Nee, gisteren was de gastenlijst van Herberg In ’t Zandblauwtje nog lang niet volledig.

No, the list of guests of the Sheep’s bit Inn I gave you yesterday was far from complete.

Corymbia rubra | Rode smalbok - Longhorn beetle
Corymbia rubra | Rode smalbok - Longhorn beetle

We eindigden gisteren met een kever, en daar beginnen we ook mee. Deze rode smalbok heeft uren op de bloemhoofdjes doorgebracht, en net als de penseelkevers van gisteren heeft hij zich toen het ’s avonds koeler werd letterlijk in zo’n bloemhoofdje ingegraven. Toen de zon de volgende morgen de pol bloemen bereikte, is hij weer uit zijn bloemenbedje gekropen.

The last insect I showed yesterday was a beetle, so let’s start with beetles again. This longhorn beetle has spend hours on the flowerheads of the Sheep’s bit, and when temperatures started to drop in the evening, he literally burrowed himself between the flowers. And only as soon as the first sunrays reached the patch of flowers in the morning, he rose from his flowerbed.

Lees verder “Herberg ‘In ’t Zandblauwtje’ – 2 – The Sheep’s bit Inn”

Herberg ‘in ’t Zandblauwtje’ | The Sheep’s Bit Inn

Pas een jaar staat het zandblauwtje (Jasione montana) in onze bloemenweide, maar op dat ene jaar heeft het zich geweldig uitgebreid. En de insecten blijken daar maar wat blij om te zijn…
Een fotoreportage van de tooghangers…

Only since last summer I have Sheep’s bit (Jasione montana), and is is really thriving. And the insects seem to be quite happy with it…
Let me show you some pictures of the regulars!

Ochlodes sylvanus ♂ | Groot dikkopje - Large Skipper
Ochlodes sylvanus ♂ | Groot dikkopje – Large Skipper

De grote dikkopjes zijn nog maar net uit hun poppen gekropen, maar ze hebben de herberg al ontdekt!

The Large Skippers only just emerged from their pupa, but they already have discovered the inn!

Ochlodes sylvanus ♂ | Groot dikkopje - Large Skipper
Ochlodes sylvanus ♂ | Groot dikkopje – Large Skipper
Bombus lucorum | Veldhommel - White-tailed Bubmblebee
Bombus lucorum | Veldhommel – White-tailed Bubmblebee

Sommige veldhommels zijn trouwe gasten, dat zie je aan de paarse stuifmeelkorfjes aan hun poten…

Some White-tailed bumblebees are regulars that don’t visit other pubs… (Proof are the purple pollen-deposits.)

Bombus lucorum | Veldhommel - White-tailed Bumblebee
Bombus lucorum | Veldhommel – White-tailed Bumblebee

Maar sommige van hun kameraden doen ook alle andere kroegen in de buurt aan!

But some of their friends also drop by in every other pub in the neighbourhood!

Merodon equestris | Grote narcisvlieg - Greater bulb fly
Merodon equestris | Grote narcisvlieg – Greater bulb fly

En deze probeerde mij om de tuin te leiden, en deed alsof ie ook een hommel was…

And this one tried to lure me into thinking he was a bumblebee too…

Merodon equestris | Grote narcisvlieg - Greater bulbfly
Merodon equestris | Grote narcisvlieg – Greater bulbfly

Tot ik me realiseerde dat het een zweefvlieg is! (Grote narcisvlieg – legt haar eitjes in de buurt van uitgebloeide bolgewassen, en de larven eten zich een weg naar de bol.)

Until I discovered it is a species of hoverfly… (Greater bulb fly – it deposits its eggs near springbulbs, like daffodils and bluebells, and the larvae eat themself a way through the bulb.)

Volucella bombylans | Hommelreus, hommelvlieg - Hoverfly
Volucella bombylans | Hommelreus, hommelvlieg – Hoverfly

…en nog eentje die mij in de waan wilde laten dat ie een hommel was!

…and yet another one that wanted me to think he was a bumblebee!

Volucella bombylans | Hommelreus, hommelvlieg - Hoverfly
Volucella bombylans | Hommelreus, hommelvlieg – Hoverfly

Maar los van zijn vliegen-ogen, waren het hier ook zijn veervormige antennes die niet ‘des hommels’ waren!

But apart from his eyes that really look like those of a fly, he has those featherlike antennae that aren’t a bumblebee’s antennae. (I’ve already learned that many species of insects that do exist in the UK, don’t have an English common name… so sorry I can only speak of a ‘hoverfly’ here… The Dutch ‘Hommelreus’ means ‘Bumblebee giant’, and ‘hommelvlieg’ means just Bumblebee-fly.)

Eristalis interrupta (?) | Puntbijvlieg - Hoverfly
Eristalis interrupta (?) | Puntbijvlieg – Hoverfly

Andere zweefvliegen doen geen moeite om hun ware ‘zweef’-aard te verbergen (zie mijn vorig berichtje).

Other hoverflies don’t try to disguise their true ‘hovering’ nature (see my previous blogpost). (In English this is simply a hoverfly too. In Dutch we call it a ‘puntbijvlieg’, meaning something like ‘a fly (vlieg) resembling a bee (bij) , with a dot (punt) on its wing’. OK, I don’t know yet where to look for that dot, but that’s its name…

Apis mellifera | Honingbij - Honeybee
Apis mellifera | Honingbij – Honeybee

Honingbijen behoren ook tot de stamgasten…

Honeybees are among the regulars too…

Trichius zonatus | Penseelkever - Bee beetle
Trichius zonatus | Penseelkever – Bee beetle

Van penseelkevers wordt vaak gezegd dat ze een voorkeur hebben voor witte bloemen.

Bee beetles are often said to prefer white flowers.

Trichius zonatus | Penseelkever -Bee beetle
Trichius zonatus | Penseelkever -Bee beetle

Dus het feit dat gisteren alle penseelkevers (4 stuks) te vinden waren in herberg ’t Zandblauwtje, en geen enkel in Café Margriet, luttele meters verderop, is toch een serieus compliment voor de eerste.

So the fact that yesterday all bee beetle (4 of them) could be found in the Sheep’s Bit Inn, and none of them in Ox-eyed Daisy’s pub, is quite a compliment for the former…

En nog heb je niet alle stamgasten van het Zandblauwtje ontmoet… maar morgen komt er nog een dag!

And now you haven’t met al the Sheep’s bit regular customers yet… but tomorrow there’s another day!

 

Vergelijkbare berichten