Kruidenboeken

In de periode dat ik de kruidenmonografieën schreef die je elders op deze site terugvindt (periode 2001-2005) verzamelde ik in de lijst hieronder de boeken die ik als bron gebruikte:

Pandora - J.W. Waterhouse. Public Domain

  • Allgeier, K.: De geneeskracht van bomen – oude wijsheden en nieuwe inzichten. ISBN 90 325 0605 6
  • Atha, A.: The Ultimate Herb book: ISBN 1 85585 880 0
    Let op met dit boek: het bevat talrijke, vaak erg mooie foto’s, die echter regelmatig van een foutief onderschrift voorzien zijn, of in een verkeerd hoofdstuk worden geplaatst: Zo vind je bij de Grote Klis (Arctium lappa) een foto van Scharlei, en staat bij een foto van gele Kamille (Anthemis tinctoria) het bijschrift ‘Tanacetum parthenium – feverfew’, Moederkruid dus.
    Gebruik dit boek dus niet om het uiterlijk van een plant te leren kennen.
  • Back, Ph.: The Illustrated Herbal ISBN 0 7064 2826 9
  • Bardeau, F.: La pharmacie du bon Dieu. ISBN 54 23 1600 04
  • Bosserdet, P e.a.: Gids voor Geneeskrachtige planten (Reader’s Digest). ISBN 90 6407 029 6
    Voor heel wat mensen dé referentie betreffende geneeskrachtige planten. Zelf vind ik één van de belangrijkste tekorten van dit werk dat, in het gedeelte over het medicinaal gebruik van kruiden, alle mogelijke kruiden die voor de bewuste aandoening werden of worden gebruikt worden opgesomd, zonder dat er enige rangorde wordt aangebracht of wordt aangegeven welke middelen met name de voorkeur genieten, of welke eventueel als volkomen achterhaald moeten worden
    beschouwd. De beschrijvingen van de individuele kruiden zijn niet slecht.
  • Blöte-Obbes M.C.: De Geurende Kruidhof, Uitg. De Haan 1946
    Een nog uitsluitend antiquarisch verkrijgbaar boekje met veel informatie over Kruidenfolklore
  • Bown, D.: Atrium Kruiden Encyclopedie. ISBN 90 6113 800 0
    Een boek met veel goede foto’s en beknopte botanische beschrijvingen van heel veel in- en uitheemse kruiden. Eveneens beknopte, maar goede teeltinformatie. De informatie over het gebruik blijft beperkt tot enkele steekwoorden, en daarom doe je hiervoor best op andere bronnen een beroep.
  • Boxer, A. & Back, Ph.: The Herb Book. ISBN 0 600 533 671
    Eén van mijn eerste kruidenboeken, en daarom is mijn mening wellicht subjectief… Ik vind het zeker een aanrader voor wie met het kweken
    van kruiden begint, en ook voor de culinaire recepten die je er in vindt grijp ik er steeds weer naar terug.
  • Cech, R.: Making Plant Medicine. ISBN 0-9700312-0-3
    Een ‘must’ als je je echt wil storten op het maken van tincturen en dergelijke. Geeft voor elke plant de beste verhoudingen kruid/water/alcohol en/of kruid/azijn voor het bereiden van tincturen en azijnen.
  • Cleene, M. De en Lejeune M.C.: Compendium van Rituele Planten in Europa. ISBN 90-72931-80-7
    Een letterlijk zwaarwichtig boek, en allesbehalve goedkoop. Maar het is wel de ultieme informatiebron over vrijwel alle aspecten van Kruidenlore met betrekking tot de meest voorkomende planten in Europa.
  • Crocket, J.U; Tanner, O.: Kruiden. ISBN 90 70 485 311
  • Genaust, Helmut: Etymologisches Wörterbuch de Botanischen Pflanzennamen. ISBN 10: 3 937872 16 7 – ISBN 13: 978 3 937872 16 2
  • Griggs, B.: The green Witch – a modern Woman’s Herbal. ISBN 0 7126 4725 2
    Een niet onaardig boek over het huis-, tuin-, en keukengebruik van kruiden. In tegenstelling tot wat de titel doet vermoeden vind je er géén informatie over kruidenlore of het magische gebruik van kruiden.
    Dit boek is recent ook in het Nederlands vertaald. De precieze titel is mij niet bekend.
  • Heimans, E,
    Heinsius, H.W.; Thijsse J.P.
    : Geïllustreerde Flora van Nederland. 90 249 1353 5
    De flora waarmee ik heb leren determineren, en die dus lang mijn voorkeur heeft genoten, vooral omdat je er – in tegenstelling tot de flora van Heukels
    – ook de Ardense flora in terugvind. Maar wie een andere flora hanteert is daarmee natuurlijk even goed uit… (Zelf gebruik ik tegenwoordig de laatste versie van de ‘Heukels’, die een stuk wetenschappelijker is, en die de nieuwste taxonomie volgt.)
  • Hoeksma, H.: Hortus
    Naturalis – van keukenkruid tot oude boerenbloem. ISBN 90 272 2132 X
    Een overzicht van allerhande planten die in oude boerentuinen waren terug te vinden, met (culinaire) recepten en huishoudelijke gebruiksmogelijkheden.
  • Houbrechts, D.: Daniëlles Kruidenomnibus – De natuur ritselt haar geheimen. ISBN 90 209 3622 0
    Daniëlle Houbrechts weet enorm veel over kruiden, en dat zowel over hun gebruik als over historische/folkloristische aspecten. Haar schrijfstijl is erg populariserend en kan mij daardoor soms hinderen, maar dat is natuurlijk weer heel erg subjectief. Een absoluut minpunt van haar boeken is het ontbreken van een index, waardoor je iets waarvan je weet dat het er in staat, niet snel even kan terugzoeken… De folkloristische kennis van D. Houbrechts is zeker uitgebreid, de medicinale informatie in haar boeken is volgens de moderne fytotherapie niet altijd helemaal te verantwoorden.
  • Houbrechts, D.: Wilde Kruidentuinen. ISBN 90 209 3380 9
    Zie opm. bij vorig boek
  • Hudson, C.:
    Natuurlijke Cosmetica zelf maken. ISBN 90 6120 9102
    Eenvoudige cosmetische bereidingen met vrij courant verkrijgbare ingredieuml;nten.
  • Jones,
    J.; Deer, B.
    : Calendar of Garden Lore, ISBN 0 86318 391 3
    Een notitie-dagboek met korte aantekingen over tuin- en kruidenlore, (Britse) weerspreuken… Als je het tweedehands en voor een prikje kan kopen is het een leuk hebbedingetje, meer niet.
  • Kleijn, H.: Planten en hun naam – botanisch lexicon voor de Lage Landen. ISBN 90 290 4467 5
    Enkel nog antiquarisch verkrijgbaar, maar een echt pareltje als je geïnteresseerd bent in etymologie en volksnamen van planten.
  • Lankester, K.: De Keltische Maankalender in het Zonnejaar. ISBN 90 74358 06 3
    Eën van die pogingen om het Ogham aan de maankalender te koppelen. Leuke recepten, en goede ideeën voor esbat-vieringen, maar neem de historische waarde ervan met een korrel zout…
  • Lestrieux, E. de – Belder, J. de: De Smaak van bloemen – de verfijnde kunst van het koken met bloemen.
    ISBN 90 6255 445 8 en ISBN 90 209 1924 5
    Over het algemeen houd ik niet zo van Elisabeth de Lestrieux… ze houdt m.i. te weinig rekening met de natuurlijke habitat van een plant, heeft enkel oog voor wat mooi staat bij elkaar, niet voor wat graag bij elkaar groeit. En dat maakt dat haar tuinen er na een aantal jaren ‘uit hun krachten gegroeid’, i.p.v. tot een evenwicht gegroeid uitzien.
    Maar als kook- en kijkboek is dit boek over koken met bloemen meer dan de moeite waard.
  • Lieutagh, P.: Le livre des bonnes Herbes – leurs propriétés médicinales, leur usage culinaire, oú les trouver et comment les cultiver. Ed. Marabout, 1966.
  • Michaud, D.: The Healing Traditions & Spiritual Practices of Wicca. ISBN 0 658 00386 0
    Een boek dat naast een algemene inleiding tot de hedenhaagse vormen van ‘heidendom’, ook een erg waardevolle introductie geeft over een systeem om je eigen magische kruidenkennis uit te bouwen, zonder daarbij klakkeloos uit te gaan van één (of meerdere en elkaar tegensprekende) bestaand(e) syste(e)m(en). Boeiend dus als vertrekpunt voor je eigen natuur-spiritualiteit, of je je nu Wicca of heks, of gewoon een natuurkind noemt.
  • Murray, Michael T., N.D.: the Healing Power of Herbs – The enlightened Person’s guide tot the Wonders of Medicinal Plants. ISBN 1-55958-700-8
    In tegenstelling tot wat de titel wellicht doet vermoeden is dit een boek dat de werking van een behoorlijk aantal kruiden beschrijft aan de hand van wetenschappelijk onderzoek. Behalve de Europese medicinale kruiden komen ook een aantal Noord-Amerikaanse en Aziatische kruiden aan bod.
  • Oertel-Bauer: Lexicon der Naturheilkunde. Uitg. Lingen, Keulen.
  • Sluis, C. van der: Moderne Heksen – De wijsheid en kracht van heksen toegepast in het dagelijks leven. ISBN 906378 488
    Een typisch geval van dertien in een dozijn
  • Strange, R. le: Kroniek der Geneeskruiden. ISBN 90 6010 398 x
  • Teirlinck Is.: Flora Magica, de plant in de tooverwereld. Uitg. ‘De Sikkel’, Antwerpen, 1930
    Isisdoor Teirlinck (ja, vader van…) heeft in het begin van de vorige eeuw heel veel Europese tradities rondom kruiden gebundeld. Zijn boeken zijn een onuitputtelijke bron voor wie in kruidenlore geénteresseerd is. Wel staat de info over een bepaald kruid steeds verspreid over het hele boek, en vraagt het dus flink wat geblader. Een naslagwerk, geen boek om eens een paar uur lekker in te lezen.
  • Teirlinck Is.: Flora Diabolica, de plant in de Demonologie. Uitg. ‘De Sikkel’, Antwerpen, 1930
    Zie hierboven
  • Telesco P.: Gardening with the Goddess – Creating Gardens of Spirit and Magick. ISBN 1-56414-553-0
    Ook weer zo’n hebbedingetje dat leuk is om af en toe door te bladeren, maar zeker geen absolute must in je boekenkast. De auteur beschrijft in een 40tal hoofdstukjes evenzoveel godinnen, en geeft aan welke planten kunnen passen in een tuintje aan de godin in kwestie gewijd. Wel wordt de keuze van planten m.i. niet erg goed onderbouwd.
  • Tisserand R.: The art of Aromatherapy. ISBN 0 85207 140 x
  • Uyldert, M.: Honderd geneeskrachtige kruiden. ISBN 90 274 1586 2
  • Verdingh, M.: Kris kras kruid. Stichting Limburgs Landschap vzw. 1987, en herdruk versie 2000
    Kruidenlore van een aantal in het wild voorkomende kruiden. Niet duur, en zeker de moeite waard.
  • Verhelst G.: Groot Handboek Geneeskrachtige Planten, ISBN 90 807784 2 7
    Zie uitgebreide bespreking (klik op de titel)
  • Vermeulen, N.: KruidenEncyclopedie. ISBN 90 366 1079 6
    Veel foto’s van veel kruiden, weinig practische informatie
  • Vonarburg B.: Natürlich gesund mit Heilpflanzen. ISBN 3 85502 759 5
    Eén van de boeken die ik meebracht van een buitenlandse vakantie (ik kan het niet laten op vakantie minstens één kruidenboek te kopen). Het boek bevat vrij uitgebreide beschrijvingen van een groot aantal kruiden. Mij spraken daarin de stukjes over de etymologie van de plantennaam, en de uitgebreide lijsten volksnamen erg aan. Dit boek gaat dieper dan veel andere in op de teelt van de verschillende kruiden.
  • White, L.B., Mavor, S.: Kids, Herbs & Health – a parents’ guide to natural remedies. ISBN 1 883010 53 5
    Een erg betrouwbaar boek voor het medicinale gebruik van kruiden bij kinderen. Geeft ook aan wanneer zonder verwijlen professionele hulp dient worden te gezocht.
Deze buttons respecteren je privacy (zie info):

10 thoughts on “Kruidenboeken

  1. Pingback: Brunel - Self-heal
  2. Hallo AnneTanne,

    Mijn eerste kruidenboek zie ik hier niet vermeld, maar wil ik wel graag onder de aandacht brengen.

    Encyclopedie van de medicinale planten van P.Schrauenberg en F. Paris, ISBN 90-251-0272-7.
    Er staan 401 kruiden in met tekeningen, een goede index, met zelfs wat recepten.

    Over de Brunel wordt o.a. het volgende gezegd:
    Werkzame bestanddelen: de plant bevat tannine, een bitterstof, harsen en een etherische olie.
    Eigenschappen: samentrekkend.
    Toepassing, bereiding: het afkooksel van de Brunel (Herba Prunellae) wordt gebruikt in gorgeldranken bij mondslijmvlies- keelontstekingen. De tinctuur van de verse plant is een homeopatisch middel.

    Verder heb ik nog een leuk kruidenboek, van Jekka McVicar. Alles over kruiden. ISBN 90-6097-551-0. Het kweken en toepassen van 335 soorten op culinaire, cosmetische, decoratieve en medicinale wijze.

    Dit o.a. over de Brunel:
    Een oude Nederlandse naam voor de plant is Bruynelle. Die naam kreeg het kruid in verband met de bruine schutbladeren en eveneens bruine kelk.
    In de 16e en 17e eeuw hechtte men in Europa veel waarde aan de signaturenleer. Volgens deze leer waren kruiden door God gegeven om ziekten en kwalen bij mensen te genezen en gaf het uiterlijk van de plant aan tegen welke ziekte hij gebruikt kon worden. De helmvormige bovenlip van de bloemen van Brunel heeft wat weg van een sikkel, In de voornamelijk agrarische geörienteerde gemeenschap veroorzaakten zeisen en sikkels heel wat verwondingen. Dus sprak men af dat brunel zeer geschikt was om er wonden mee te genezen.

    Brunel is heeft antibacteriële werking en is urinedrijvend. Het kruid geneest kleine wonden, brandwonden en een pijnlijke keel.

    Misschien voegt het iets toe.

    met kruidige groetjes
    Anita

  3. hallo Anne
    welk boek over geneeskundige kruiden raad je me aan?
    ben op zoek naar een boek dat kruiden afbeeld,beschrijft en zegt voor wat ze goed zijn maar ook waarvoor ze nadelig of zelfs slecht zijn daar ik een hersenbloeding heb gehad en een zieke lever
    mvg D

  4. In deze uitgebreide interessante lijst mis ik een aantal boeken:

    Van Mellie Uyldert wil ik nog noemen “Lexicon der Geneeskruiden” haar kruiden”bijbel”, een veel uitgebreider boek dan “100 geneeskruiden”.

    Ook mis ik “Phytotherapie” van Joseph Karl, een technisch boek met zakelijke informatie per kruid: inhoudsstoffen, werking, zeer compleet. Een basisboek boek over fytotherapie.

    1. Dankjewel voor de aanvullingen.
      Ik merk nu dat in deze herwerking van mijn oorspronkelijke tekst niet meer duidelijk naar voor komt dat het hier niet zozeer ging om een lijst van ‘aangeraden werken’, maar eerder om een lijst van een aantal boeken die ik zelf bezit. (Ook het Melly Uylderts lexicon hoort daar overigens – sindsdien – bij.)

  5. Hallo Anne,

    Ik ben op zoek naar een kruidenboek voor medicinaal gebruik in de keuken, medicinaal koken dus. Er moet dus de volledige beschijving bij vermeld staan en het gebruik culinair en medicinaal. Ik ben met een nieuw project bezig. Meer kan ik helaas nog niet verklappen. Dank bij voorbaat. En aan allen Beste wensen voor het nieuwe jaar!

    oprechte groeten, cedric

  6. Hallo AnneTanne
    Ken je het boek met de wat (voor mij dan toch) oneerbiedige titel ‘Onkruiden herkennen … ‘ van Ing. H. Glas uitgegeven bij Tirion Natuur in 2012? Ik ben benieuwd naar jouw of anderen hun mening erover.
    Daarnaast ben ik benieuwd of je het boek ‘Plantengdis voor onderweg’ van Schauer/Caspari (uitgegeven bij Tirion – herwerkt in 2010 kent en aanbeveelt…?
    Ik ben op zoek naar goeie gidsen om geneeskrachtige planten uit mijn tuin en onderweg te herkennen. Ik heb er al enkele (bv de typische van Readers Digest Gids voor geneeskrachtige planten en boeken van de omstreden Maria Treben) en heb toegang tot een goeie site van de kulak maar zoek nog wat extra.
    al bedankt
    Channe

  7. Hoi AnneTanne,

    Heel graag zou ik je iets willen vragen!
    Dat komt omdat ik een afkooksel wil maken en zeker wil zijn dat ik het veilig maak.
    Het is namelijk een afkooksel van de bast van de granaatappelboom wortel.
    Dit wil ik gebruiken als parasietenkuur.
    Er is een studie in China geweest met een 9-tal kruiden die getest zijn voor de behandeling van een parasiet. 7 van de 9 kruiden bleken niet effectief, de andere 2 wel, met name 1 specefieke en dat was de granaatappelboom wortel.
    De kracht van het middel was namelijk in staat om de cyste van de parasiet te doordringen, en dat lukte bij de andere kruiden niet.
    Echter, de studie is in het Chinees, en er is ook Engels te vinden maar nergens staat een dosering omdat de studie niet op mensen gedaan is.
    Wat zou een veilige dosering zijn, aangezien het een schijnbaar krachtig middel is.
    Ik heb wel een oud stuk tekst gevonden waar een beschrijving in staat van een afkooksel, maar dat is zo oud dat ik er niet helemaal zeker van ben.
    Ik hoor het graag…!

    met lieve groet,
    Danny

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.