Maretak – Viscum album

Iedereen kent de maretak wel: die licht-geelgroene bollen met hun doorschijnend witte bessen, die je in sommige kalkrijke dalen in de bomen ziet hangen, of die in de kersttijd menige huiskamer sieren. Maar toch blijft de plant intrigeren: de plant ziet er zo anders uit dan andere planten, zijn groeiplek is anders, zijn groeiwijze wijkt af… en kweken wil zo makkelijk niet lukken…

Maretak - Viscum album. Foto: Silmaril33 - Creative Commons License

Beschrijving

Maretak is een halfparasiet, die op verschillende gastheren groeit. Meest algemeen wordt een maretak gevonden op populieren, fruitbomen, vooral appelaars, en lindes, maar er zijn nog heel wat andere boomsoorten waarop de plant groeit. Een maretak op een eik is erg zeldzaam, en dat is wellicht de reden dat zo’n maretak voor de Germanen en de Kelten heilig was.
Dat maretak een halfparasiet is, betekent dat de plant weliswaar zijn eigen bladgroen vormt, en dus zelf energie kan opnemen uit zonlicht en organische stoffen kan vormen, maar dat hij voor water en mineralen, anorganische voedingsstoffen wel afhankelijk is van zijn gastheer.

Maretak is, in tegenstelling tot de meeste andere planten, niet heliotroop: de bladeren groeien niet in de richting van het zonlicht, maar centrifugaal vanuit de oorsprong van de plant. (Ook de meeste hangende en kruipende planten zijn heliotroop: de blaadjes richten zich wel naar de zon, maar de stengels zijn onvoldoende stevig om zich op te richten.)

In zijn tweede roeiseizoen (zie ‘Teelt en Oogst‘) vormt een maretak slechts één paar blaadjes. Het volgende jaar ontstaan tussen die twee blaadjes twee korte twijgjes, met op hun uiteinde opnieuw twee blaadjes. Tussen de twee paar blaadjes van het tweede jaar ontstaan dus in het derde seizoen in totaal vier twijgjes met twee blaadjes op hun uiteinde. Het duurt dus jarenlang vooraleer de maretak een flinke omvang bereikt. De plant kan tot 70 jaar oud worden en heeft dan een doorsnede van ongeveer een meter.
De lichtgroene, leerachtige blaadjes zijn langwerpig en gaafrandig. De maretak is een tweehuizige plant, wat dus betekent dat de lichtgele, onopvallende bloemetjes die in het hart van een bladpaar staan, op één plant ofwel uitsluitend mannelijk, en dus stuifmeelvormend, ofwel vrouwelijk, en dus stamperdragend zijn. Op de vrouwelijke planten worden de matte, doorschijnende, witte schijnbessen gevormd. De schijnbessen bevatten kleverige zaden die de plant zijn volksnaam ‘vogellijm’ bezorgden.

Teelt en Oogst

Maretak groeit in grote delen van de zuidelijke helft van Europa, maar bereikt ongeveer zijn noordgrens ter hoogte van de Belgisch-Nederlandse grens. In Nederland is de maretak dus vrij zeldzaam, behalve in het zuiden van Nederlands Limburg waar de plant erg algemeen is.
In Zweden lijkt de maretak dan weer wat algemener dan in de streken net iets zuidelijker (Nederland, Denemarken, Noord-Duitsland). Een in Zweden wonende Nederlander zocht hier voor mij een verklaring voor op:
Eén theorie stelt dat de maretak nog een relict zou zijn uit de warmtetijd van 500 BCE, en dat het aantal maretakken in die streek nog steeds verder afneemt. In die warme periode na de laatste ijstijd zou de mistel, samen met de linde, zijn areaal naar het noorden hebben uitgebreid.
Een andere theorie meent dat de maretak in de eeuwen/millenia na die warmtetijd weliswaar was uitgestorven, doch dat hij vanaf 1800 terug in Scandinavië opdook (Met dank aan Willem-Jan voor deze info).

Vaak heeft men de indruk dat maretak een voorkeur heeft voor bomen op vochtiger bodems en langs rivieren. Dit is echter slechts schijn, maar kan worden verklaard enerzijds doordat de Maretak vaak terug te vinden is op Populieren, die veelal langs rivieren werden aangeplant, en anderzijds doordat de maretak een voorkeur heeft voor bomen op een kalkrijke bodem: In de Belgisch-Nederlandse voerstreek bijvoorbeeld, waar de maretak veel voorkomt, zijn de dalen eerder kalkrijk, omdat de kalk uit de (nu minder kalkrijke) hellingen is uitgespoeld.

Voor het kweken van maretak is veel geduld nodig, de plant groeit immers erg traag. Een maretak wordt vooral vermenigvuldigd door zaaien, en dat verloopt niet vanzelfsprekend:
In zijn allereerste levensfaze is een maretak immers geen (half)parasiet, maar staat hij als epifyt volledig zelf in voor de opname van voedingsstoffen (die dan door het blad uit de lucht worden opgenomen). Als je zelf een maretak wil kweken, is het belangrijk zo vers mogelijke bessen te gebruiken. Laat daarvoor de bessen zolang mogelijk aan de twijgen (en liefst aan de plant op de gastheer….).
Het zaaien kan vanaf de Kersttijd tot in maart. Haal pas op het ogenblik van zaaien bessen van de twijgjes. Zaaien van maretak lukt het best op appel, populier, lijsterbes, wilg, meidoorn, robinia, linde en esdoorn. Kies een boom die op een lichte plek staat, want een maretak heeft licht nodig. Wrijf de bessen uit vlak bij de basis van een één- of tweejarige tak, die bij voorkeur horizontaal groeit. ‘Zaai’ bij voorkeur meerdere zaden op één boom: behalve dat je zo je kans op succes verhoogt, heb je hierdoor ook meer kans dat je op termijn toch
in elk geval één mannelijke en één vrouwelijke plant overhoudt.
In de loop van de volgende weken zal het zaad gaan ontkiemen.
Uit de bes komt een kiem, die zich ombuigt naar de tak en daar onder de vorm van een hechtschijfje contact mee maakt. In de loop van het eerste groeiseizoen gebeurt er vervolgens weinig: De rest van het zaad komt los van de tak en komt boven het hechtschijfje te staan, maar verder is er weinig groei te zien. Het plantje heeft bovendien nog geen contact met de sapstroom van de waardplant, en overleeft dus op basis van de reserve in het zaad en van het in de lucht aanwezige water (dit verklaart waarom het zaaien van maretak vooral bij vochtige zomers veel kans op slagen heeft).
In de loop van de zomer groeit er uit hechtschijfje een kiemworteltje dat de bast van de plant doorboort, en dat er voor de winter voorbij is in moet slagen om de sapstroom van de gastheer te bereiken. In april van het volgende voorjaar komen dan de eerste twee blaadjes uit het plantje te voorschijn… het is inmiddels al meer dan een jaar geleden dat je het hebt gezaaid…

(Terug naar boven)

Maretak - Viscum album. Foto: Martin Labar - Creative Commons LicenseMedicinaal Gebruik

Inhoudstoffen

  • Lectines
  • Viscotoxines
  • Vitaminen: B en C
  • Tumorremmende stoffen
  • Saponinen
  • Slijmstoffen
  • Bitterstoffen
  • Harsen
  • Mineralen: Ca en K
  • Looizuur
  • Etherische olie
  • Histamine
  • Glycoside
  • Aminozuren

Eigenschappen

Maretak wordt in de (antroposofische) kankertherapie toegepast omwille van zijn cytotoxische en immuunstimulerende eigenschappen. (Deze eigenschappen zouden vooral berusten op de aanwezige viscotoxines en lectines). Daarnaast zijn er ook aanwijzingen dat het de insuline-productie kan stimuleren bij type-II diabetes (ouderdomssuikerziekte)

Gebruik

In de volksgeneeskunde wordt maretak voor heel wat indicaties aanbevolen: Dr James Duke noemt o.a. abscessen, benauwdheid, astma, kanker, chorea, diarree, duizeligheid, epilepsie, vermoeidheid, jicht, aderverkalking, hoofdpijn, bloeduitstortingen, hoge bloeddruk, hysterie, uitblijven van menstruatie, nervositeit, snelle hartslag…
In de antroposofische geneeskunde wordt een preparaat, bereid uit de gefermenteerde plantensappen van de maretak, gebruikt bij
kankertherapieëen. Dit product, Iscador® genoemd, stimuleert de werking van het immuunsysteem en bleek bij patiënten met kwaadaardige tumoren waarvan men weet dat het immuunsysteem er een invloed op heeft, in elk geval een zekere verbetering te bewerkstelligen, zonder dat het als een wondermiddel mag worden beschouwd. Iscador wordt over het algemeen ingezet als een adjuverende therapie (dus niet als hoofdbehandeling), en wordt vooral in Duitsland regelmatig toegepast.

Waarschuwingen en contra-indicaties

De maretak is in zijn geheel een erg giftige plant, en met name de bessen zijn uiterst giftig. Het eten van de plant kan in ‘gunstige’ gevallen leiden tot hepatitis, lage bloeddruk, beroerte, pupilverwijding, coma. De dood kan echter ook onmiddelijk of na enkele dagen intreden door ademhalingsstilstand.
Het is dus duidelijk dat maretak géén kruid is voor zelfmedicatie, en dat een behandeling met Iscador bij voorkeur plaatsvindt onder begeleiding van een arts die er ervaring mee heeft. Bovendien mag het niet gecombineerd worden met bepaalde (weliswaar minder courant voorgeschreven) antidepressiva, nl MAO-remmers.

(Terug naar boven)

Naamgeving

In de botanische naam ‘Viscum album’ is de geslachtsnaam ‘Viscum’ waarschijnlijk afkomstig van het Latijnse woord viscidus of viscosus, dat kleverig betekent. Dit verwijst natuurlijk naar de kleverigheid van de bessen.
De soortnaam ‘album’ verwijst naar de witte kleur van de bessen. (In Zuid-Europa komt een andere soort maretak voor, de Viscum cruciatum, die donkerder groene bladeren en rode bessen heeft. Deze soort is bij ons niet winterhard.)

De Nederlandse naam ‘maretak’ verwijst naar de rijke folklore waarin de geheimzinnige plant, die tussen hemel en aarde groeit, een rol speelt. In ‘Mare’ herken je eenzelfde stam als in nacht’merrie’. De mare is het kwaad, een boze invloed. De plant werd geacht het kwaad te verjagen, en dat is één van de achtergronden van het gebruik om maretak in huis op te hangen.
Sommige volksnamen verwijzen naar de kleverige bessen, waar men een lijmstof uit haalde om vogels mee te vangen, en anderen naar een overtuiging, tegengesteld aan de zonet genoemde, die de maretak als een onheilsbrenger zag. Waarschijnlijk is dit een gevolg van de Kerstening: Maretak was in de voorchristelijke tijden een uiterst belangrijke rituele plant met een positieve betekenis. Het bleek nauwelijks mogelijk om het gebruik van deze en gelijkaardige planten rondom de Christelijke feestdagen (die voorheen ook al erg belangrijke jaarfeesten waren) uit te roeien, en daarom werden deze planten in die periode binnenshuis wel geduld door de kerkelijke hiërarchie. Na de kersttijd echter, op ‘dertiendag’ (driekoningen), moest al het Kerstgroen echter het huis uit en werd het ritueel verbrand. Als er na die dag nog hulst, klimop of maretak in huis achterbleef, zou dit ongeluk brengen. Buiten de Kersttijd werden die planten dan ook als duivelsplanten beschouwd. Onze
kerstboomverbrandingen zijn nog altijd een uitvloeisel van dit gebruik.

Het in meerdere talen voorkomende Mistletoe of Mistel zou een Germaanse of Angelsaksiche oorsprong hebben: men herkent er de stammen ‘mist’ in (mest, vogeldrek), en ’tan’ (twijg): takken die via vogeluitwerpselen verspreid worden.

Volksnamen

Nederlands: Boomkruid, Duivelsgras, Duivelsnest, Hamschel, Hamspoen, Hamspeen, Heksennest, Holster, Hulster, Kersterhout, Lijmkruid, Maertacken, Mattekruid, Mistel, Mistletoe, Priemst, Raamsch, Slangentong, Viscus, Vogellijm
Engels: European Mistletoe, White Mistletoe, Birdlime Mistletoe, Muerdago, All-heal, Bird-lime, Devil’s Fuge, Anse Di Pot, Bhangra, Okse Otu, Viscum
Duits: Bocksfutter, Donarbesen, Hexenpest, Mispel, Vogelkraut, Vogelmistel, Wintergrün, Wintersamen, Affalter, Albranken, Birnåspel, Bocksfutter, Donnerbesen, Drudenfuß, Donarbesen,
Geißkraut, Geißßechrut, Heil aller Schäden, Heiligenkreuzholz, Hexenbesen, Hexennest, Hexenchrut, Immergrün, Kenster, Kinster, Klüster, Knisterholz, Marenstocken, Nistel, Offölterholz, Vogelleimholz, Vogelchrut
Frans: Blondeau, Bois de la sainte Croix, Bouchon, Vert de pommier, Gillon, Verquet

(Terug naar boven)

Maretak - Viscum album. Koehlers - 1887.  Public DomainGeschiedenis en Folklore

De rol die de maretak speelde in de Griekse en Romeinse mythologie is eerder beperkt, en was wellicht bïnvloed door de Keltische (Gallische) volkeren die geruime tijd in de Po-vlakte woonden. Persephone/Proserpina maakte gebruik van de Maretak als ze na haar verblijf bij haar moeder Demeter/Ceres terugkeerde naar de onderwereld bij haar oom en echtgenoot Hades/Pluto.

Veel van wat we weten over de rituelen rond de maretak bij de Galliërs/Kelten, komt uit de geschriften van
Plinius de oudere. In zijn ‘Naturalis historia’ schrijft hij (vertaling overgenomen uit ‘Compendium van Rituele Planten in Europa’ van De Cleene en Lejeune, ISBN90-72931-80-1):

“De druïden, want zo noemen ze (= de Galliërs) hun tovenaars, beschouwen niets heiliger dan de Maretak en de boom waarop deze groeit, op voorwaarde dat deze een Eik is. Naast dit kiezen ze eikenwouden als heilige wouden en voeren ze geen heilige handeling uit zonder eikenbladeren, zodat de naam van de druïden mag beschouwd worden als een Griekse benaming, afgeleid van hun verering voor de eik. Want ze geloven dat alles wat op deze bomen groeit vanuit de hemel gezonden is, en een teken is, gekozen door de God zelf. De Maretak groeit slechts zeldzaam op een eik; maar als hij aangetroffen wordt, verzamelen de druïden hem met een plechtige ceremonie. Dit doen ze vooral op de zesde dag van de maan, begindatum van hun maanden, jaren en dertigjarige cyclus. Want op haar zesde dag is de maan nog zeer krachtig en is ze niet eens halfweg. Nadat de nodige
voorbereidingen werden getroffen voor een offer en een feest onder de boom, verwelkomen ze de maretak als de universele genezer en brengen op die plaats twee witte stieren, waarvan de horens nooit voordien werden gebonden. Een priester, gekleed in een witte rok, klimt in de boom en snijdt de Maretak af met een gouden sikkel en deze twijg wordt dan opgevangen in een wit laken. Dan offeren ze de slachtdieren, terwijl ze God bidden zijn eigen geschenk te geven om diegenen voorspoed te brengen aan wie hij het geschonken heeft. Ze geloofden dat een drankje gemaakt van Maretak steriele dieren vruchtbaar maakt en dat de plant een remedie is tegen alle gif.”

(Terug naar boven)

Deze buttons respecteren je privacy (zie info):

37 thoughts on “Maretak – Viscum album

  1. Hallo,

    Met Tima graag had ik mistelpoeder en rozenbloesempoeder willen kopen kan ik hier bij jullie terecht? zo neen waar kan ik het kopen en in welke winkel kan ik daarvoor terecht.

    met vriendelijke groeten en dank op voorbaat ,Tima

  2. @tima: Ik ben geen firma, gewoon iemand die erg geboeid is door kruiden.
    Nee, ik verkoop dus geen maretakpoeder (als je trouwens mijn artikel goed hebt gelezen, weet je dat je met deze giftige plant niet zomaar zelf moet gaan experimenteren, maar dat je een behandeling met maretak – meestal onder de vorm van Iscador – enkel onder de hoede van een iemand die hiermee zeer vertrouwd is moet toepassen, bv een fytotherapeutisch werkend arts.)
    Rozenbloesempoeder? Ik stel voor dat je daarvoor in een natuurvoedingswinkel rozenblaadjes koopt, die als theekruid verkocht worden, en dat je die in een vijzel of een schone (koffie)molen tot poeder vermaalt.
    Ik raadt je trouwens in elk geval aan om kruiden die je onder de vorm van poeder wil toepassen zelf te vermalen. Na het malen gaat de kwaliteit immers heel snel achteruit, dat doe je dus best zo kort mogelijk voor de verwerking.
    Bovendien kan je er behoorlijk zeker van zijn, dat als je een kruid al onder vorm van een bulk-poeder kan kopen, de fabrikant daar gewoonlijk het afval, de restjes voor gebruikt heeft, en dat je betere kwaliteit hebt asls je het hele kruid koopt.

  3. Heeft iemand een recept om maretak tinctuur zelf te maken, of een aftreksel om te gebruiken, tegen hoge bloeddruk ?

  4. @wakeup:
    net als de vorige vraagsteller moet ik je attent maken op het volgende fragment uit voorgaand artikel:

    De maretak is in zijn geheel een erg giftige plant, en met name de bessen zijn uiterst giftig. Het eten van de plant kan in ‘gunstige’ gevallen leiden tot hepatitis, lage bloeddruk, beroerte, pupilverwijding, coma. De dood kan echter ook onmiddelijk of na enkele dagen intreden door ademhalingsstilstand.
    Het is dus duidelijk dat maretak géén kruid is voor zelfmedicatie…

    1. Mijn man heeft te hoge bloeddruk. Ik heb Viscum Album gekocht om dit te nemen in plaats van medicatie. Ik schrik van uw commentaar over Maretak. Is dat veilig te gebruiken ?
      Met dank en vriendelijke groeten. F. TFELT

      1. Dit kan je best navragen bij de apotheek waar je heb (homeopatische?) preparaat kocht.
        Zelf ga ik zelden in op vragen naar de behandeling met kruiden van kwalen allerhande. Ik ben hierin absoluut onvoldoende geschoold, bovendien is het onmogelijk om op afstand een goede diagnose te stellen, laat staan een verantwoorde behandeling te starten.

  5. Er wordt helaas geen aandacht besteed aan het gebruik om te ‘kussen onder de maretak’.
    Enig idee vanwaar dit gebruik afkomstig is ?

    Alsook wanneer de periode is dat men maretak kan aankopen om boven de deurpost te hangen ? Ttz. wanneer wordt deze normaliter geoogst ?

    1. Sorry voor dit (ook late :o) antwoord: wanneer je een maretak boven je deur hangt, zorg er dan voor dat de bessen niet worden gepikt door vogels want al gauw riskeer je een maretakplaag: hij eet letterijk de tak leeg waar hij op groeit en zo gaat je boom kapot; (ik heb twee 70jarig oude fruitbomen moeten wegdoen omdat ze plots vol maretak zaten. nadat ik het huis met tuin had gekocht;..) Je kan de maretak plukken waar je maar wil in het gebied tussen ardennen en Dijon via Nancy: ze groien er buitengewoon in abondance.

  6. Ik wil graag weten waarom viscum bij hypertensie zo goed werkt. Hoe kun je de werking op de bloeddruk verklaren vanuit de groeiwijze en kenmerken van de plant? Of kun je me verwijzen waar ik die informatie kan vinden?

  7. @J.M.Koeleman: Helaas kan ik je met deze vraag niet verder helpen.
    Ik vraag me af of je hiervoor wellicht moet zoeken bij mensen die in de antroposofische manier van kijken onderlegd zijn.

  8. voor degene die interesse heeft ik heb jonge maretakken op een appelboompje te koop.
    mail me even als je ze wilt hebben.(xhavermeulen@gmail.com) Groetjes Henk

  9. hey ,dag henk,ik ben op zoek naar een maretak ,en nu vind ik jou melding dat jij boompjes hebt met een jonge maretak ,ik ben er al jaren naar op zoek,ben jij nog in het bezit van dergelijke boompje ,graag ontvang ik een reactie van jou ;mijn email adres is:etienne@etienneverhoeven.be alvast bedankt

    1. @vermeulen henk: Ik vrees dat je weinig respons zal krijgen op je bericht hierboven, vermits ‘vermeulen’ uit het daarbovenstaande bericht hier maar zeer eenmalig is langsgekomen om reclame te maken voor zijn boompjes. Ik denk dat je hem daarom best zelf contacteert op het adres dat in zijn reactie is terug te vinden.

    2. Hallo mijnheer Vermeulen, ik las nu pas dat bericht over marentak. Ik kwam gisteren uit de Ardennen en weerom begin ik me af te vragen waar ik in hemelsnaam aan zo’n marentak kan geraken? Ik heb appelbomen staan en ook een paar eiken, ook een mooie lindenboom. Zou ik zo een marentak kunnen enten? Of heb jij er nog? Met veel hoop groet ik jou, Alvast bedankt.

      1. Hoi Simonne,
        Ja het kolpt dat ik maretakken geend heb op appelboompjes.
        Op dit moment heb ik nog enkele boompje staan voor de verkoop. De boompje zijn 4 jaar oud en goed aangeslagen en groeien goed.
        laat maar horen of u intersese heeft in de boompjes.
        Met vriendelijke groet,
        A.Vermeulen

          1. Ik weet dat dit antwoord zeer laat komt. Ik zag zonet de site. Gratis maretak kan je vinden overal in de Haute Marne. Mijn buurt is ervan vergeven en ik robeer mijn oude bomen ervan te vrijwaren. Plant geen maretak met opzetuit want hij zal weldra de ganse buurt omtoveren in bomen met kale leegezogen takken. Werp de maretak na gebruik niet “gewoon” weg, maar vernietig hem: vooral de bessen. Het is een (welisaar gezonde) parasiet die erg vernietiged werkt op natuur en fruitteelt.

  10. hoi Anne Tanne, dank je wel voor je heldere beschrijvingen.
    Een aantal jaren geleden smeerde ik een besje op mijn miniappelboompje op het balkon, en toen er verder niets gebeurde vergat ik het. Och, Noord-Brabant, dat kan ook niet, denk je.
    Nu staat het boompje bij iemand in de volkstuin, nog geen 1.50 hoog, en er zit een prachtige jonge maretak op. we zijn stomverbaasd. Het boompje zelf ziet er wel een beetje noodlijdend uit vind ik, hoewel het hier, in de volle grond, wel weer appeltjes krijgt. Vraag: hoeveel kost het het boompje aan energie? En nog een vraag: ik heb het zaadje op de bovenkant van de tak gesmeerd, maar de maretak komt onder uit de tak vandaan. Misschien heb je dit wel uitgelegd en heb ik het niet goed begrepen.
    hartelijke groet, Marijke

    1. Marijke…
      Over het algemeen wordt gezegd dat één enkele maretak eigenlijk niet zo heel veel energie van een boompje vergt.
      Wat de groeiplaats van de maretak betreft… Je moet je ongeveer dit voorstellen:
      Je smeert een zaadje op de tak. Vervolgens begint het te kiemen, en vormt een rechtopstaand kiempje (stel je het kiempje voor als een mannetje dat zijn handen in de lucht steekt). Dan buigt dat kiempje zich voorover… en plaatst zijn handen ergens anders op de tak neer. Zo blijft het kiempje/mannetje een hele tijd (een heel groeiseizoen lang) staan. Stilaan ‘vergroeien’ zijn handen met de tak. Een jaar later besluit hij opnieuw in beweging te komen, maar omdat zijn handen zijn vastgegroeid moet hij zijn voeten losmaken, en gaat dus op zijn handen staan…
      De handen gaan inwortelen, en de voeten gaan uitgroeien tot de zichtbare maretak.
      Dat geeft al een eerste verklaring voor een klein plaatsverschil.

      Maar een maretak vormt vervolgens een soort wortelstelsel (haustorium) in de gastheer. En vanop dat wortelstelsel kunnen soms nieuwe ‘spruiten’ ontstaan.
      Het zou dus ook kunnen, dat jouw zaadje terplekke een eerste maretakje gevormd heeft, maar dat dat om een of andere reden toch is verdwenen. Maar de reden van verdwijning was dan niet zo ingrijpend dat ook het haustorium verdween, en dat heeft dan een nieuwe bol elders gevormd.

  11. Hartelijk dank voor deze beeldende uitleg. Zo moet het wel gebeurd zijn, want ik had heel lang niets waargenomen. het maakt het nog specialer, zo’n verhaal erbij.
    bedankt, Marijke

  12. hallo

    ik heb biofit knoflookcapsules waarin ook maretak en meidoorn zit
    dit zou een voedingssuppelement zijn waarvan 3×2 capsules mag innemen dit zou gunstig zijn bij diabetselijders,maar nu ik hier lees vraag ik me af doe ik hier wel goed aan dit op mijn eigen te gebruiken,ik heb namelijk pas te horen gekregen dat ik heb hartziekte en heb ook pas te horen gekregen dat ik suikerziekte heb daarom heb ik deze gekocht

  13. Misschien interessant om te vermelden, maar dit is een bekend geneesmiddel in de antroposofie. Een antroposofisch arts kan dit dus voorschrijven.

    1. Als je het artikel hierboven hebt doorgelezen, merkte je misschien dat ik dat ook vermeldde:

      In de antroposofische geneeskunde wordt een preparaat, bereid uit de gefermenteerde plantensappen van de maretak, gebruikt bij kankertherapieën. Dit product, Iscador® genoemd, stimuleert de werking van het immuunsysteem en bleek bij patiënten met kwaadaardige tumoren waarvan men weet dat het immuunsysteem er een invloed op heeft, in elk geval een zekere verbetering te bewerkstelligen, zonder dat het als een wondermiddel mag worden beschouwd. Iscador wordt over het algemeen ingezet als een adjuverende therapie (dus niet als hoofdbehandeling), en wordt vooral in Duitsland regelmatig toegepast.

    1. Tja, waarom zou je ze NIET bovenaan vinden?
      Of heb je de indruk dat ze uitsluitend bovenaan in boomkruinen groeien? Dat is zeker niet het geval, kijk bv op deze foto:

  14. Vraag mij vooral af hoe schadelijk de maretak voor de gastheer is. Onze oude appelboom lijkt er bijna onder te bezwijken, nu ik alle aangetaste takken heb verwijderd ben ik benieuwd of de boom het weer beter gaat doen. Iemand enige ervaring hiermee?

  15. Hallo,
    Gisteren een prachtige maretak gekocht op de markt. Vooral het commentaar van de mensen toen we naar huis liepen was bizonder, erg leuk!
    Nu hangt hij wel in de boom, maar kan ik hem ook enten en zo ja hoe en wanneer?

  16. Heb een mooie maretak sedert enkele jaren van reeds 50 cm groot, maar nooit bessen (helaas dus zal het een mannetje zijn ) Nu zie ik dat er een beetje hoger een nieuwe scheut ontspruit en vraag ik mij af of dit een vrouwelijk zou kunnen zijn ?

    mvg

    1. laat antwoord maar toch: let op dat de bessen niet veelvuldig worden verspreid: al gauw heb je taferelen zoals in de Haute Marne waar duizenden maretakken de streken ontsieren en de appelbomen van binnenuit … opeten.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.