Een week lang leek de reuzenzwam te aarzelen of hij zich nu wel of niet verder zou ontvouwen… Maar twee nachten van regen gaven dan toch de doorslag.
Categorie: Paddenstoelen en Zwammen – Mushrooms and Fungi
Echt of Vals?
(Ik aarzel de laatste tijd steeds meer om foto’s op mijn blog te posten, omdat ik steeds meer de indruk heb dat de kleuren van mijn (laptop)scherm* wat afwijkend zijn… Foto’s die er op mijn eigen scherm qua kleur prima uitzien, zijn plots niet meer mooi als ik ze op een andere monitor zie. Maar de paddenstoelen die vandaag de hoofdrol spelen zijn zo bizar van kleur, dat ze er zowel in ‘goede’ als ‘verkeerde’ kleuren raar uitzien…)
“De paddenstoelen schieten als paddenstoelen uit de grond!”, reageerde Manon op een recent blogberichtje.
En gelijk heeft ze.
En dus doen ook de kopergroenzwammen dat…
Maar die zwammetjes brachten me dit jaar even behoorlijk aan het twijfelen:
In 2009 was het, dat ik voor het eerst een echte kopergroenzwam in de tuin aantrof.
Die echte kopergroenzwam (Stropharia aeruginosa) is een paddenstoel die je hoofdzakelijk aantreft in bossen, terwijl zijn ‘valse’ soortgenoot (Stropharia caerulea) vooral op open plekken in het bos, maar ook in tuinen wordt gevonden.
Maar hoe dan ook, de twee soorten lijken erg op elkaar: De ‘echte’ is gemiddeld een tikkeltje groter en heeft purpergrijze lamellen die naar donkerder violetbruin verkleuren, en bij de valse kopergroenzwam zijn die lamellen aanvankelijk bruinachtig.
Maar het duidelijkste verschil is te zien ter hoogte van de steel, en het was ook door dat kenmerk dat ik jaren geleden het zwammetje kon identificeren als een ‘echte’: Die heeft namelijk een hele duidelijke, vlezige ring. Onder die ring is de steel ‘vlokkig-geschubd’ zoals Ewald Gerhardt het in zijn ‘Grote Paddenstoelengids‘ zegt. Bij de Valse kopergroenzwam is hoogstens sprake van ‘slechts een vage, vezelige ringzone’. En die ring van de echte, die was bij mijn exemplaar duidelijk te zien, donkerbruin bestoven door gevallen sporen. (Op zowel Natuur.forum als op Waarneming.nl werd mijn determinatie als Echte kopergroenzwam ook bevestigd.)
En dus ging ik dit weekend weer eens door de knieën…
Omdat ik het zonde vind om paddenstoelen te gaan plukken als je het onderscheidende kenmerk ook op een andere manier kan zichtbaar maken, gebruikte ik een spiegeltje om de stelen goed in beeld te brengen. En de grote groep kopergroenzwammen op de foto hierboven, vertoonde nergens ook maar een schijn van een ring, de ‘vezelige ringzone’ zag er inderdaad precies zo uit als Gerhardts foto van de Valse kopergroenzwam.
OK, drie jaar geleden de échte, nu de valse kopergroenzwam.
Dat was niet helemaal wat ik verwachtte – ik ga er van uit dat de kans dat een ‘gekende’ soort terugkomt groter is dan dat een nieuwe soort opduikt – maar anderzijds, de groeiplaats was wel een andere. De echte kopergroenzwam stond in de schaduw van de eik en de beuken, terwijl de valse kopergroenzwammen dit jaar op de hakselhout-paden in de moestuin groeien.
Maar toen… Toen besloot ik ook een paar andere exemplaren van dichterbij te bekijken.
En vergelijk het zwammetje hieronder eens met de ‘Echte’ van drie jaar geleden… Bij allebei is de ring even duidelijk aanwezig, en de steel onder de ring is bij allebei even ‘vlokkig-geschubd’. En inderdaad, ze lijken als twee druppels water op de Echte kopergroenzwam in de gids van Gerhardt.
Dus dan maar even op bezoek bij de kenners ter zake…
Alleen waren die kenners het ook niet helemaal met elkaar eens:
Op het forum van Waarneming.nl werd bevestigd dat ik inderdaad beide soorten in de tuin heb staan: een groepje ‘valse’, en een solitaire ‘echte’…
Die ‘valse’, die werd op het Vlaamse Natuur.forum ook herkend, maar over de echte werd getwijfeld…
Tja… Laat me het er dus maar op houden, dat ik in elk geval dit jaar de Valse Kopergroenzwam te gast heb ;-), en die echte… die geef ik toch lekker het voordeel van de twijfel!
*) Ik ben stilaan toe aan een nieuwe pjoeter, en dat zal er met zekerheid eentje zijn met een heel goed scherm!
Meer over deze en andere paddestoelen:
Stuifzwammen
Twee jaar geleden vond ergens enen eigenwijzen tuinier zijn foto van een stelletje parelstuifzwammen véél te saai om een plekje op zijn blog te verdienen.
Het is dan ook met enige schroom dat ik mijn saaie, gewone portretjes van deze paddenstoeltjes hier presenteer… Maar een mens moet toch ooit eens een keer over íets bloggen nietwaar? En mijn blogstilte blijft anders veel te lang ononderbroken. (Want, let op, dit berichtje gaat niet gepaard met een garantiecertificaat dat ik weer enige regelmaat in mijn schrijfsels ga brengen!)
Een stuifzwam dus…
Als er iets onbekends in mijn tuin opduikt, is het voor mij altijd een uitdaging om zo snel mogelijk te weten te komen hoe die levensvorm heet, en dat liefst met voor- en familienaam. En soms is het bijna jammer wanneer de identificatie nauwelijks problemen oplevert.
Dat het hier om een soortement van stuifzwam ging, dat kon ik inderdaad op mijn tien vingers narekenen. Lees verder “Stuifzwammen”
Spechtinktzwam – Magpie Inkcap
Tijdens ons tochtje rond Bollendorf van een paar dagen geleden zagen we niet alleen menhirs en barokke kerkjes, maar ook paddenstoelen. Veel Paddenstoelen.
During our hike around Bollendorf a few days ago, there were not only that standing stone and that little church to discover, but also mushrooms. Lots Of Mushrooms.
Ik kende er nog geen tiende van, maar ik was vrijwel zeker dat deze hier op basis van een foto te determineren was. Dat het een inktzwam was, was alvast duidelijk.
I didn’t know many names, but when I saw this one, I was sure it wouldn’t be so hard to find it’s name when I took a picture. It was already obvious it was an inkcap.
En inderdaad… het blijkt de spechtinktzwam te zijn die ‘door zijn grootte en opvallende tekening haast met geen andere soort te verwarren is’ (Ewald Gerhardt – De grote paddenstoelengids voor onderweg).
And indeed: it is the Magpie inkcap, which ‘because of its size and pattern hardly can be confused with other mushrooms (according to Ewald Gerhard, author of my favorite mushroom-book).
De enige vraag die ik me nu nog stel: waarom is het in het Nederlands de ‘Specht’inktzwam, en in het Engels en in de wetenschappelijke benaming de ‘Ekster’inktzwam?
But I still have one question: why it is called ‘Woodpecker’ inkcap in Dutch, and ‘Magpie’ inkcap in English (and in the scientific name)?
Kroniek van een Aangekondigde Dood – Chronicle of a Death Foretold
Ik heb al eens eerder foto’s getoond van zwammen op onze oude appelboom, en intussen kom ik aan een volgend hoofdstuk in die kroniek.a
Dit groeisel lijkt minstens erg op de appelboomkaaszwam, Aurantioporus fissilis (syn. Tyromyces fissilis),een parasitaire zwam die vrij algemeen is in België, maar eerder zeldzaam in Nederland. Die zwam groeit typisch ter hoogte van wonden, ingerotte delen van levende loofbomen, vooral beuken en appelbomen.
Toen we ons huis 16 jaar geleden kochten, kwamen er de eerste jaren nauwelijks appels aan die boom. Dat is intussen veranderd, hij draagt weer heel behoorlijk, maar er zijn al verschillende forse gesteltakken uitgebroken. Maar omdat hij op de plek waar hij staat geen risico vormt, mag hij staande sterven…
Chronicle of a Death Foretold
Almost two years ago, I posted a few pictures of fungi growing on our old appletree.
Today there seems to be a new chapter in this chronicle of decay. I found this fungus, growing on the spot where a branch has broken and rotten. I don’t know which fungus it might be. It could be Aurantioporus orTyromyces fissilis, in Dutch called ‘appelboomkaaszwam’ (appletree-cheesefungus). This mushroom should be fairly common in Belgium, and grows on living, but weak deciduous trees like apple and beech, on wounds that are ‘rotting in’.
When we bought our house 16 years ago, this tree seemed next to dying. In the first years we haven’t harvested a single apple, but afterwards he seemed to recover a little bit. Nevertheless, several thick branches have broken since. But on the spot where he is growing, he can’t be considered dangerous, so we let him be… he can die standing upright, the way a tree should be allowed to die.
Vliegenzwam | Fly Agaric
Deze ziet er nog niet al te slecht uit…
This one doesn’t look too bad…
Lees verder “Vliegenzwam | Fly Agaric”
Onbekende | Unknown
Ik dacht dat de naam van dit zwammetje vlot zou te vinden zijn, maar dat viel dus lelijk tegen.
Maar naamloos of niet, ik vind het een lieverdje…
I thought it would be very easy to identify this little mushroom… but it wasn’t.
However, nameless or not… isn’t it a cute one?
Echte kopergroenzwam | Has this guy an English name?
Vanavond op de trein naar Schiphol, om daar morgenochtend het vliegtuig naar Toronto te nemen.
En omdat ik het niet echt zie zitten om terwijl ik daar ook nog eens blogberichtjes te plegen, maak ik al wat korte postjes klaar voor deze week.
Laat ik het thematisch houden, en een paar zwammetjes laten zien die ik het afgelopen weekend in mijn tuin vond.
De echte kopergroenzwam heb ik de voorbije jaren al verschillende keren in de tuin gezien, maar altijd hooguit één of twee exemplaren.
Dit jaar duiken er plots veel meer op: tijdens het maaien van de boomgaard onthoofdde ik er al een paar, en op de paden van de moestuin staan er tientallen.
Het blijft een bizar geval, door die gekke blauwgroene kleur…
Stropharia aeruginosa syn. Psilocybe aeruginosa
This evening I take a trein north… to Amsterdam Airport, where I’ll have a flight to Toronto tomorrow morning.
And because I don’t think I’ll feel like writing blogposts when I’m there, I’ll write some short entries that are date-stamped for the next few days…
Let’s take a thematic approach, and show you some mushrooms I found in my garden last weekend.
The Dutch name of this strange coloured one is ‘Echte kopergroenzwam’, and you could translate that as something like ‘Real coppergreen mushroom’. (And of course, there is a ‘False coppergreen mushroom’ too.)
I did find ‘the real one‘ in my garden in previous years, but always only a few of them. This year there are much more… I found tens of them on the woodchip-covered paths of the vegetable garden.
Weird thing, isn’t it, with this strange green colour!?
Moord tussen de bloemen…
Toen ik vanmorgen op stond was het – tegen mijn verwachting in – zonnig en droog, ideaal dus om de bloemenweide voor de tweede keer te maaien. Bovendien gaan in de loop van de volgende weken de herfstkrokussen stilaan bovenkomen, en voor die tijd moet de weide gemaaid zijn.
Jarenlang heb ik de tweede maaibeurt met de grasmachine gedaan, maar sinds ik in de zomer op een workshop de techniek van het zeisen echt onder de knie gekregen heb, is dat helemaal mijn favoriete tuin-ontspanning geworden, en ging ik dus met mijn zeis aan de slag.
Ik dacht eerst dat het een of andere knotszwam was, omdat ze me qua vorm erg deden denken aan de pijpknotszwammen die ik hier in het najaar wel eens tegenkom.
Maar op het forum van waarneming.nl werd me al vlug verteld dat het geen knotszwam, maar een rupsendoder was. En geef toe, zo’n naam spreekt tot de verbeelding!
Zoals je al zou kunnen vermoeden, gaat het hier om een parasitair zwammetje, dat leeft op poppen van insecten, vooral van vlinders en motten. Als je even zoekt naar afbeeldingen van deze zwam, zie je dan ook heel veel foto’s waarop je het zwammetje duidelijk op een pop ziet groeien.
Nieuwsgierig ging ik dus terug op zoek naar de paddenstoeltjes, maar op het eerste gezicht kwamen die gewoon uit de grond.
Pas toen ik in de bodem ging wroeten, ontdekte ik aan de onderkant van de zwam inderdaad een ‘dingetje’ dat ik als een doorwoekerde pop kon herkennen, maar dat ik vroeger zeker als een vermolmd takje zou hebben beschouwd.
Zo’n zwammetje als dit, dat groeit op levende insecten, noemt men met een duur woord een “entomogene” soort. Een ‘besmette’ larve of pop wordt door het mycelium (zwamvlok) van de paddestoel gekoloniseerd en gemummificeerd, maar tegelijk nog net zolang in leven gehouden dat er genoeg biomassa aanwezig is om de zwam toe te laten uit te groeien tot de eigenlijke paddenstoel, het sporenfabriekje.
In Costa Rica zou een verwante soort leven, de Cordyceps lloydii (klik echt eens op de link om de foto te bekijken!). Die zwam leeft van mieren. Wanneer een mier door de schimmel besmet is, wordt er een scheikundige stof afgescheiden die de mier de onweerstaanbare dwang bezorgen om tot helemaal boven in het bladerdek van het regenwoud te klimmen waar hij door schimmeldraden aan de bladeren vastgehecht raakt. De paddenstoel schiet dan op uit de kop of het lichaam van de onfortuinlijke mier, waarna de sporen door de wind over flinke afstanden kunnen verspreid worden…
Onder Water | Underwater
(to English text)
Nee, dit is zeker nog geen belofte dat ik langzaamaan terug boven water kom, maar wie weet…
Vandaag kwam ik in mijn tuin in elk geval iets zo moois tegen, dat ik het jullie niet wilde onthouden!
De rechte koraalzwam (Ramaria stricta) is een paddenstoel die zijn naam echt niet gestolen heeft. Hij zou vrij algemeen voorkomen, vooral in loofbossenken. Toch, als je de kaarten op waarnemingen.be en waarneming.nl, heb ik de indruk dat ie in de kustprovincies minder voorkomt dan wat dieper in het binnenland.
Er zijn een heleboel koraalzwammen, maar deze soort is gemakkelijk te herkennen doordat de afzonderlijke ’takjes’ vrijwel parallel en recht omhoog groeien. Bovendien is het een van de weinige soorten die hoofdzakelijk op dode houtresten (hier de stronk van een gewone vlier) groeien. Zelfs als ze een keer ‘gewoon uit de grond’ lijken te komen, blijken ze meestal op begraven houtresten te zitten.
Of deze paddenstoel eetbaar is? Volgens het boekje dat ik gebruik (‘De grote paddenstoelengids voor onderweg‘ van Ewald Gerhardt) is hij ‘ongenietbaar of niet getest’, en elders lees ik dat in elk geval een aantal koraalzwammen giftig zijn, en dat eten van welke soort dan ook (de witte en de asgrauwe koraalzwam zouden wel eetbaar zijn) wordt afgeraden als je niet 100% zeker bent van je determinatie…
Underwater
No, this post isn’t a promise that I am reemerging yet, but who knows…
But today I found something beautiful in my garden, that I couldn’t resist posting a picture.
It’s immediately obvious where this Upright Coral fungus got its name from. It’s said to be a rather common fungus, most found in hardwoodforests. But according to the maps on waarnemingen.be and waarneming.nl (two sites enabling you to register your nature observations in Belgium and the Netherlands), it seems to be found rather rarely in the coastal provinces, and only slightly more often further inland.
There are several species of Coral fungus, but this one can easily been recognized by its upright growing ’twigs’, and the fact that this species grows from dead wood. (But beware: sometimes it grows from buried dead wood, and seems to sprout out of the soil…)
And the quasi inevitable question if this mushroom is edible? Well, according to the book I use, it is ‘unknown or not tested’. Other sources warn that some species of Coral fungus are poisonous, and that you should never eat one of the edible species unless you are 100% of your identification…
