Tag: prunella vulgaris

Gewone brunel – etymologie

Brunel. Deutschlands Flora in Abbildungen - Sturm (Public domaine)De Nederlandse geslachtsnaam van de brunel is duidelijk verwant met de Botanische geslachtsnaam (Prunella), en vertoont ook veel gelijkenis met de Duitse geslachtsnaam ‘Braunelle’. En precies daarom heeft de naam mij altijd geïntrigeerd: is ‘brunel’ een vervorming van ‘Prunella’, of waren de namen brunel en/of Braunelle er eerst?

Soms wordt wel eens gezegd dat ‘Prunella’ wijst op de pruim-kleur van het plantje, en dat in de Nederlandse en de Duitse namen die begin-p doffer geworden is, en in een ‘b’ veranderde.
Andere bronnen zeggen dan weer, dat Linnaeus het oorspronkelijke ‘Brunella’, dat zou zijn afgeleid van het Nederhoogduitse ‘Braunelle’ of ‘Brunelle’ veranderde in ‘Prunella’. Maar absolute bevestiging heb ik voorlopig nog voor geen van beide verklaringen gevonden.
Het ‘Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen‘, dat ik bij dit soort raadsels graag consulteer, blijft immers ook op die twee benen hinken, zij het met een lichte voorkeur voor de ‘pruimachtige’ variant.

Mocht iemand hierover dus met iets meer zekerheid wat kunnen zeggen, dan hoor ik het graag!

Bijenkorfje – Prunella vulgaris

Prunella vulgaris - BrunelIk heb de brunel altijd een erg sympathiek plantje gevonden… In onze tuin heb ik het dan ook gekoesterd, maar pas dit jaar lijkt het wat algemener voor te komen – lees: het heeft zich nu ook in de bloemenweide gevestigd.

Tot nu toe groeide en bloeide het plantje vooral op de oprit. Die oprit bestaat uit kasseien, die met behoorlijk brede voegen (eigenlijk breder dan we het graag gewild hadden) gelegd zijn. Omdat er geen beginnen aan is om die oprit volledig onkruidvrij te houden (moet ik nog zeggen dat ik absoluut geen round-up of dergelijke aan mijn tuin wil spenderen?), heb ik daar altijd heel selectief gewied. Grassen, paardenbloemen en dergelijke worden zonder pardon verwijderd, maar driekleurige viooltjes, zaailingen van kruiptijm, en natuurlijk brunel worden met heel veel plezier verwelkomd. In het midden van de oprit blijft de brunel laag, en komt nauwelijks in bloei, maar naar de randen toe wordt ze wat hoger en krijgt ze wel bloemetjes. Intussen heeft ze ook haar weg naar het hooilandje gevonden, en daar wordt ze wel een centimeter of dertig hoog.

De brunel heeft haar volksnaam bijenkorfje te danken aan haar gelijkenis daarmee, maar het is één van de vele lipbloemigen die ook druk insectenbezoek krijgen.