Met mijn titel plagieer ik schaamteloos Bart.
“Deze border heeft zo z’n eigen gedacht. Wij vinden dat goed zo, en laten hem begaan. Wilde planten en dieren mogen hier hun ding doen – zolang ze niet overdrijven. Ingrijpen gebeurt zo natuurvriendelijk mogelijk.
In ruil kregen we een arbeidsarme groene weelde waar altijd wel iets te beleven valt.”
In deze border heb ik dit jaar iets meer dan een uurtje werk gehad om te wieden, en ik verwacht niet dat daar voor de rest van het groeiseizoen nog veel zal moeten gebeuren.
Dit jaar zijn de digitalissen tamelijk nadrukkelijk aanwezig, alleen het blauw van de Nepeta x fassenii kan nog enigszins de concurrentie aan. Van dichterbij valt er nochtans heel wat meer te beleven.
Helemaal links in de border haalt het lievevrouwebedstro op dit ogenblik de overhand, en doet zelfs al zo stilaan een voorzichtige poging om daar ook een randje van het grasveld te veroveren. En omdat op de foto bovenaan wel duidelijk is, dat ons grasveldje echt niet wekelijks wordt gladgeschoren, wordt die poging dan ook niet meteen de kop ingedrukt, maar zie je steeds meer stervormige bladerkransjes tussen het gras verschijnen. In dat deel van de border heb ik overigens écht bijna geen werk meer. Er staan een paar Hosta’s, die langzaamaan tot mooie, oude pollen aan het uitgroeien zijn, en verder houden lievevrouwebedstro, roze winterpostelein en maagdenpalm mekaar goed in evenwicht. Nu eens overheerst de ene soort, dan weer is een andere soort aan de winnende hand. Maar ze slagen er nooit in mekaar echt weg te concurreren, en ik laat ze dus in hun eigen ritme begaan. De gele dovenetel wordt hier wel met harde hand weggehaald, want anders heb ik hier na een jaar of twee drie niets anders meer staan, maar zelfs een occasionele brandnetel lijkt hier niet veel te vermogen tegenover de drie ‘vaste waarden’.
Wat meer naar het midden strijden Roomse kervel en tuinsalomonszegel om de eer. De Roomse kervel zou misschien al de overhand hebben gehaald, als ik daar niet regelmatig heel drastisch van knipte. Ik heb inderdaad de kruiden die ik bij de maaltijd gebruik, niet allemaal strikt in een kruidentuin staan, maar plant ze waar ze zich het best op hun gemak voelen. En voor Roomse kervel is dan niet op een zonnige plek tussen de mediterrane kruiden, maar lekker fris in de schaduw. In het voorjaar geeft het longkruid hier kleur aan de border, maar die blijkt tegen het geweld van de voorgenoemden niet opgewassen, en dreigt een beetje weg te kwijnen. Wanneer na de zomer de werkzaamheden aan de schuur achter de rug zijn, kan ik de schaduwborder verder naar links uitbreiden, en daar krijgt het longkruid een wat grotere plek toegewezen.
Meer naar rechts komt er langzaamaan meer zon, en ook meer variatie in de border. Mijn wolfskers heeft een plekje op de achtergrond, in april steelt de judaspenning er de show, en verder vind je er bergamotplant (Monarda didyma), veel bosaardbeitjes, geel nagelkruid, wat viooltjes, een knolsmeerwortel, en nog wat meer al dan niet toevallige passanten. Vorig jaar heb ik in dat deel van de border voor het eerst gemulched met een flinke laag GFT-compost, en dat heeft het wiedwerk in één klap gedecimeerd. Na een regenperiode die volgde op een weekje warmte moest ik vorig jaar één keer wat uitermate fris opschietend onkruid verwijderen, en dat was toen even echt massaal, maar het waren eigenlijk niet meer dan enkele maar wel zeer rijk opschietende planten. Een kwartiertje wieden volstond om de hele border al een ander aanzien te geven.
Eigenlijk verklapt deze border het grote geheim van arbeidsarm tuinieren: kiezen voor planten die passen op de hen toegewezen groeiplek, en combinaties maken van planten met een gelijkaardige groeikracht, dan houden ze elkaar in evenwicht.
Knap. Mijn mond valt bijna open als ik hoor dat je de gele dovenetels moet intomen. Bij mij is het nog lang niet zo ver. Je hebt blijkbaar ook geen last van grassen in de border als ik de foto zie en je verhaal lees?
Ik was vanmorgen al met rare trek opgestaan en na het lezen van jouw stukje heb ik ontdekt wat die behelst: vanille-ijs met bosaardbeien. Mens toch!
@Bart: In de linkerhelft van de border is het eerder zo, dat de border terrein verovert op het grasveld dan omgekeerd. Volgens mij is de borderrand daar echt al minstens 20-30 cm opgeschoven. In het rechterdeel moet ik nog wel af en toe wat gras wegwieden, maar dat valt nu – na pakweg een jaar of tien – heel erg mee.
@Pernikkel: ik herinner me nog je recente stukje over je zelfgemaakte roomijs. Ik kan me je dus je ‘goesting’ voorstellen. Voorlopig zijn onze bosaardbeitjes nog groen, maar zogauw ik ze over een paar weken over een kommetje Häagen-Dazs strooi, zal ik nog een keer aan je denken.
Wat een boeiend verhaal over de ontwikkeling van de schaduwborder.
Het is inderdaad allemaal niet zo moeilijk in de tuin als je als tuinier maar
met de natuur meebuigt.
Een tip, al ken je em wellicht al.
Je (Anne) schreef dat je nog maar 1 x had hoeven wieden en ook niet verwachte dat het nog nodig zal zijn.
Een milieuvriendelijke manier om kale onkruidvrije grond onkruidvrij te houden is het er op strooien van “gemalen” boomschors. Je sluit dan de kiemende plantjes van het licht af. Uiteraard strooi je het dan alleen op plekken waar je geen ongewenste planten (= onkruid) wilt hebben. Als je zelf dingen gaat zaaien houd je daar rekening mee.
En boomschors in de tuin ziet er ook nog eens niet lelijk uit ook.
@AntonV: Ik mulch tussen planten liever met gft-compost (die onkruidzaadvrij is), dan met boomschors: Die boomschors is immers over het algemeen dennenschors, en wanneer die langzaam ontbindt, kan die de bodem verzuren (en in de Kempen is de bodem al relatief zuur). Op paden gebruiken we wel een laag gehakseld hout als mulch.
Kokosdoppen hebben we ook wel eens uitgeprobeerd, omdat die niet verzurend werkt, maar op paden is dat compleet ongeschikt omdat die na een regenbui verschrikkelijk glibberig worden…
Hoi Anne en alle anderen,
Ik vermoedde al dat jullie de truuc kenden en wellicht een ander alternatief hadden.
GFT afval is ook veel slimmer, en idd. snijdt dat mes ook aan twee kanten, tegelijkertijd bemest je de grond ook.
Wat je hier in Nederlands kustprovincies ook wel ziet als bedeksel van paden is schelpen gruis en dat kan je met emmers vol opscheppen op het strand en ik neem aan dat dat mag want dat zijn geen levende dieren (meer). Maar goed dat is eigenlijk alleen toepasbaar op praktische wijze als je nabij de kust woont.
Over zo’n pad moet je dan weer niet met blote voeten willen lopen 🙂
Maar met schoenen aan geeft het wel een mooi knisperend geluid, het oor wilt ook wat immers.
Maar misschien komen er uit schelpen na veel regen en slijtagew weer wel kalk vrij.
Dit brengt me ook op koemest. Gebruiken jullie dat ook ?
Klinkt een beetje onsmakelijk als je ermee moet werken maar wij gebruikten het vroeger wel en dan gingen we het niet als verse mest bij een boer halen (dan ga je cht over je nek). Wij stapten over het prikkeldraad van een weiland heen waar koeien liepen en dan ook zoek maar naar van die koeienvlaaien. En dan moet je die hebben die er al weken liggen en die zijn totaal uitgedroogd en vrij hard en zo goed als reukeloos ook.
Die kan je oppakken als ware het een rond plankje en daar krijg je niet eens vieze handen van. Wat koeien tegenwoordig zoal in de stal te eten krijgen heb ik mijn bedenkingen bij maar de uitwerpselen zijn volledig biologisch want in de wei eten ze voornamelijk gras en nog wat anderen planten.
Onze moestuin fleurde er enorm van op, alles groeide als kool 🙂
Het leek bijna op de vroegere wondertuin van Findhorn in Schotland.
Of die tuin nog bestaat weet ik niet.
Als ik teveel schrijf moet je me maar op de vingers tikken hoor.
Groeten van Anton
“Eigenlijk verklapt deze border het grote geheim van arbeidsarm tuinieren: kiezen voor planten die passen op de hen toegewezen groeiplek, en combinaties maken van planten met een gelijkaardige groeikracht, dan houden ze elkaar in evenwicht.”
Maar het vergt jaren om het juiste evenwicht te vinden, rekening houdend met het rondvliegend zaad.
Een digitalis past nog in elke border maar met het onder controle krijgen van de groei van de solidago heb ik veel problemen. Hij palmt werkelijk alle borders in en wil kost wat kost domineren waardoor de andere planten heel erg in het gedrang komen. Al snel groen in het voorjaar, mooi in de nazomer maar te krachtig voor elke andere plant.
Ik wou dat ik hem toen in het bos had geplant want hij heeft nu de overhand over een groot deel van de andere borders. Ik zou niet weten welke andere plant hem in evenwicht zou kunnen houden.
@Chelone: Met Zevenblad zou het toch moeten lukken (maar dan zit je natuurlijk weer met dat opgescheept).
Tja Ruben, dan moet je even mijn stukje over zevenblad eens lezen… Hier wil het dus niet ‘lukken’ om zevenblad te laten woekeren…