Sinds een dag of tien komen de kievitsbloemen in onze bloemenweide weer in bloei. Dit jaar zijn er duidelijk minder bloemen dan vorig jaar, en ik vraag mij af of dat misschien te maken heeft met die griezelig droge aprilmaand van vorig jaar.
De kievitsbloem is immers een plant die van een vochtig plekje houdt, en vorig jaar eind april was het zelfs op de laagste plekken van de tuin niet meer vochtig te noemen, na een volle maand zonder regen. (In de zomer mag de bodem wel een beetje uitdrogen, maar niet echt door de zon gebakken worden.)
Maar er is ook goed nieuws: hoewel het aantal bloemen dit jaar aan de lage kant is, merk ik wel, dat er een heleboel nieuwe, jonge en nog bloemloze planten opduiken. Weliswaar lijkt het alsof de bloemen zich beginnen te concentreren op een paar vierkante meter, en dat de oude planten die een paar meter verder (maar wel een paar centimeter hoger) groeiden, in de loop van de voorbije twee jaar verdwenen zijn.
Op de Eigenwijze-tuinsite schrijft Bart, dat een kievitsbloem pas bloeit als de plant een jaar of acht oud is. Als je bolletjes in de winkel koopt, dan zullen die meestal wel bloeien in het voorjaar nadat je ze geplant hebt, omdat dat al ‘volwassen’ bolletjes zijn. Maar als de plant zich uitzaait, dan duurt het dus inderdaad lang voor je daar veel resultaat van ziet, tenzij je natuurlijk zoals ik echt de weide gaat afspeuren om te zien welke sprieten gewoon gras zijn, en welke bij een kievitseitje in wording horen.
Maar vervolgens zegt Bart, dat wanneer je de bloemen voortijdig plukt, het opnieuw zo lang duurt voor de plant opnieuw in bloei komt. En daar waag ik het met hem oneens te zijn:
Als je een bloem voortijdig plukt, heeft dat immers tot gevolg, dat de plant dat voorjaar geen energie meer moet steken in het vormen en laten rijpen van zaden. De vruchtbeginsels zijn immers ook weg. Alle energie kan dan worden opgeslagen in de bol, en worden gebruikt voor de vorming van een nieuwe knop voor volgend jaar.
In de bollenteelt is het dan ook een normale procedure, om alle planten als ze pas openkomen te ‘koppen’, de bloemen er uit te halen. (Toen ik nog een kleuter was, ging ik wel eens met mijn ouders naar Keukenhof. In de bollenstreek kon je dan bloemenslingers kopen om de auto mee te versieren. Die slingers waren gemaakt van bloemen die waren afgesneden om krachtige bollen te laten vormen.)
Ook geeft Bart aan, dat vermeerdering door zaadvorming de enige wijze van vermeerderen is voor de keivitsbloem, maar opnieuw moet ik hem tegenspreken: ik vind op heel wat plaatsen terug, dat kievitsbloemen zich op geschikte standplaatsen wel degelijk vermeerderen door vegetatieve voortplanting met broedbolletjes, zoals de meeste andere bolgewassen. En hier in de weide zie ik inderdaad een paar forse pollen kievitsbloem, zoals die ontstaan wanneer een bolgewas zich vermeerdert door broedbolletjes.
Tja… over de naam van de bloem heb ik het nog niet eens gehad. Dat is dan voor een volgende keer zeker?
tkomtuitdeboekskes! foute boekskes! Ik zal ze opstoken zie!
Boeiend! Ik heb ze hier nog niet zien bloeien, maar ja, ik zit dan ook heel veel kilometers noordelijker natuurlijk…
Kievitsbloemen … nooit van gehoord en nooit gezien (of waarschijnlijk nooit op gelet), maar fraai zijn ze wel. Alsof ze van slangenleer gemaakt zijn.
De reacties op het stukje over de kievitsbloem geeft me in om hier eens op te schrijven wat voor mij wel ongeveer een levensmotto is, en niet alleen toepasbaar op weideland waarin Fritillaria al dan niet wil groeien: als ik niet uit eigen ervaring, uit eigen observatie weet hoe het er met een bepaalde zaak voorstaat, dien ik altijd te verwijzen naar een bron waaruit ik mijn “wijsheid” oplepel. Deze bron kan het bij het goede eind hebben, maar er zijn vele bronnen die het bij het verkeerde eind hebben of onvolledig zijn. Napapegaaien wat een ander zegt is gemakkelijk, maar papegaaien kakelen vaak als een kip.
Wat betreft de kievitsbloem geef ik de bron die wellicht gebruikt is door Bart, maar geeft deze de waarheid?
“… dat een kievitsbloem pas bloeit als de plant een jaar of acht oud is …”, citaat naar Bart. Dit staat zo op een pagina van Wikipedia, zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Kievitsbloem. Wat is de/een betrouwbare geschreven bron waarin dit geverifieerd kan worden? Wie heeft dit zélf geconstateerd?
Wat betreft het zich uitzaaien: zie dezelfde link, het zaad heeft water nodig om zich te verspreiden! Aldus Wikipedia. Op http://www.neerlandstuin.nl/planten/kievitsbloem.html lees ik: “Deze [de zaden] kiemen gemakkelijk, maar het duurt toch wel zo’n 3 – 4 jaar eer deze zaden bloeirijpe bollen zijn geworden. Uit zaad ontstane kievitsbollen kunnen er naar bloeikleur anders uitzien dan hun ouders. Er kunnen dan meer paars getinte of helemaal witte exemplaren te zien zijn.”
Over de tekening op de bloemen een citaat uit de Moufe-schans van dominee en plantenliefhebber Petrus Hondius (1621), over Fritillaren, op scan:
http://caliban.mpiz-koeln.mpg.de/~stueber/hondius/high/IMG_5630.html & (vervolg tekst)
http://caliban.mpiz-koeln.mpg.de/~stueber/hondius/high/IMG_5319.html
Tot slot, de volgende link geeft een aardig inkijkje in het verschijnsel kievitsbloem:
http://www.groenehartvertellingen.nl/Pagina/kievitsbloemeninhetlandvansteyn.htm
Leuke info met stof tot nadenken.
Je foto is om te stelen zo mooi!
Wel Rob, ik heb het niet uit wikipedia gehaald. Dat de plant pas bloeit na acht jaar staat namelijk in de nederlandse ecologische flora, deel vier pagina 282. Behoorlijk betrouwbare bron naar mijn maatstaven.
Op pagina 285 staat zelfs: ‘Meer rechtstreeks wordt de plant bendadeeld door vroegtijdig maaien of beweiden van het grasland of door plukken. Hierdoor… (knipknip).., zodat zij naar een jeugdstadium wordt teruggezet en weer van voren af aan kan beginnen (na een jaar of acht voor niets te hebben gewerkt).”
Waar ik gelezen heb dat er enkel via zaad vermeerderd kan worden vind ik niet onmiddellijk terug, maar ook dat komt uit een behoorlijke bron, niet van het internet. Je veronderstelling dat ik daar wel de mosterd zou gehaald hebben lijkt me loos gekakel (grijns).
Oké Bart, nu weten we tenminste uit welke bron je informatie komt.
Bedankt voor je openheid. Eventueel krenkende woorden neem ik terug.
@JeeBee: ja, en ik denk dat Drenthe ook zandgrond is? Dus overdag warmer dan aan de kust, maar ’s nachts nog flink koud. (Elke avond neem ik me voor om de volgende dag voor ik naar mijn werk vertrek nog een paar vorst-foto’s te maken, maar die volgende ochtend verleidt mijn warme bed me toch altijd weer om nog even langer te blijven liggen.)
@Pernikkel: In Nederland komen ze hier en daar in het wild nog vrij talrijk voor, maar of je ze in België vaak tegenkomt? Het is inderdaad een heel bijzonder kleurpatroon hé? Volgende week kom ik daar nog even op terug, als ik over de namen in verschillende talen wat vertel…
@Brimstone: dank je wel… ik ben over deze foto ook niet ontevreden…
@Bart en Rob: hihi… wel leuk hoor, zo’n discussie even van op afstand te vinden. En inderdaad, ik zou er ook van uitgaan dat wat de Ecologische flora vertelt behoorlijk betrouwbaar is. (Die staat hier nog op mijn verlanglijstje… maar echt goedkoop is die niet. Dat herinnert me er anderszins aan, dat ik nog voor een leuk bedrag aan ‘Iris geschenkcheques’ heb liggen… dat opent perspectieven. (voor de Vlamingen: een Iris-geschenkcheque is een soort boeken/cd/cadeau/wat-dan-ook bon, die je echter niet in één winkel, maar in een heleboel winkels, zowel ketens als ‘kleine zelfstandigen’ doorheen heel NL kan gebruiken.)
Hallo,
ik ben geen kenner wel een genieter en uit eigen ondervinding mag ik spreken…
bij mij bloeien kievitsbloemen al verschillende jaren uitbundig, witte en donderpaarse en ook met iets lichterpaarse kleur.
Pas nadat ze ongeveer een 10-tal jaar ter plekke staan en ongemoeid werden gelaten, zie ik dat de groepjes groter worden, zij het nog steeds beperkt.
Vorig jaar kreeg ik van mijn dochter een potje met bloeiende bloemen voor mijn verjaardag, die plantte ik niet uit, maar dit jaar is de bloei heel wat minder goed.
Misschien is een potmilieu echt wel een beetje te droog, denk ik…
En vorig jaar kon ik het niet laten, jarenlang weerstond ik die drang met succes, en zette ik enkele bloemen binnen, mooi maar o zo korststondig – dat doe ik dus nooit meer, ik beheers me terug!
Oh, ik woon in West-Vlaanderen, hier is er eerder zware kleigrond met de nodige kopervervuiling…
Dank voor je web! Ook dat is genieten, Marta
@Marta: Dat is ook een beetje mijn ervaring: na tien jaar zie ik ook hier meer én vollere planten opduiken.
Overigens, nadat Bart zijn opmerking over ‘niet bloeien’ na plukken heeft vervolledigd, denk ik dat ik een stuk van mijn kritiek moet terugnemen:
In zijn bron heeft men het over ‘vroegtijdig maaien of beweiden (…) of plukken’.
Wat dat maaien en beweiden betreft: ja, dat geldt ook voor ander bolgewassen: nadat de bloem is uitgebloeid, mag je het loof niet verwijderen, maar moet je het ter plaatse laten afsterven, zodat de bol de tijd heeft om de in het blad aanwezig bouwstoffen weer naar ondergronds te verhuizen.
Bij andere bolgewassen heeft plukken geen ongewenst effect, als je wel de stengel, maar niet het loof plukt. Kievitsbloemen daarentegen hebben bebladerde stengels, en als je die dus plukt met veel stengel en blad, dan zal dat wel een negatief effect hebben op nieuwe bloemvorming….
Thuis staan ze ook al een tijdje in bloei zoals je in mijn blogpost van 14 april kan zien, en ik heb ze pas van voor deze winter in de grond zitten; ik laat voor alle bollen het gras ongemoeid tot de bladeren geel zijn geworden (voor de krokussen lijkt dat moment niet al te ver meer af) dus dat was ik voor de Fritillarias ook van plan (hoewel de theorie van bloem plukken om energie te sparen wel steek houdt…)
@Peter: Als er in het boek van Bart wordt gezegd, dat de planten pas na 8 jaar bloeien, dan gaat dat allicht om de ontwikkeling van zaailing (of klistertje) tot volwassen plant.
Bollen die je in de winkel koopt, zijn al volwassen, en bloeien daarom al onmiddelijk.
Ik maai mijn bollenweitje ook pas, als de het laatste bollenloof is afgestorven. Voor bloeiende bollen in een border valt het te overwegen om de bloem er uit te halen zogauw de bloem is uitgebloeid, maar ik doe het ook nooit. En dat heeft tot gevolg dat bv mijn dichtersnarcissen het ene jaar overvloedig bloeien, en het volgende jaar nauwelijks bloemen laten zien.
Hey,
Momenteel doe ik literatuuronderzoek over de Kievitsbloem (lees verschillende wetenschappelijk bronnen geraadplaagd, niet enkel de ecologische flora van Nederland). Daardoor heb ik al veel over de Kievitsbloem gelezen.
* De Kievitsbloem plant zich zowel voort uit zaad als vegetatief door de vorming van nieuwe bolletjes.
* De Kievitsbloem heeft idd wat tijd nodig om in het reproductief stadium te komen (bloemen te vormen). In het 5de tot 12de levensjaar gaat de plant over van de steriele fase naar de fertiele fase waarin ze bloemen vormt.
Hannilorri,
Dankjewel voor je aanvulling/bevestiging…