Onbekend maakt onbemind

Rumex acetosa - veldzuring

In het weekend gaf Lieven David voor de Velt-afdeling Ham-Tessenderlo een voordracht met als titel ‘Onkruid vergaat niet’. Dat was dus op hooguit 4 km fietsen, en het is altijd leuk om een goeie vriend weer eens terug te zien, dus ik was samen met zoonlief van de partij.

Vooraf was aan de deelnemers gevraagd om eventueel wat onkruidjes uit eigen tuin mee te brengen.
Groot was mijn verbazing toen ik zag wat er zoal als ‘onkruid’ getoond werd: Robertskruid (ik was drie jaar geleden zo blij toen dat spontaan in mijn tuin opdook), Stinkende gouwe (dat vormt zo’n mooie ondergroei onder de berken), driekleurig viooltje (de zaailingen daarvan laat ik zorgvuldig staan), winterpostelein (dat heb ik gezaaid, om het toch maar in de tuin te krijgen)…

Chelidonium majus - stinkende gouwe

Op een bepaald ogenblik gaf Lieven aan, dat je eens zou moeten proberen elke week één plantje beter te leren kennen. En daarop merkte iemand – met overschot van gelijk – op: ‘Maar als je er meer over weet… dan is het geen onkruid meer!’

Ik vond dat een pracht van een uitspraak, zo eentje om in te kaderen. Inderdaad, als je meer weet over die wilde plantjes, of als je ze van dichterbij bekijkt, dan wordt het steeds moeilijker om van onkruid te spreken.

Kijk eens naar de stinkende gouwe hiernaast! Op het eerste gezicht een niet zo bijzonder bloemetje, maar is het niet prachtig hoe ze haar verwantschap met de klaproos verraad?
Dezelfde rimpelige blaadjes, vier in getal, dezelfde harige bloemknoppen…
En het blad is zo mooi van vorm!
Ik sta dan te popelen om te vertellen, hoe de botanische soortnaam ‘Chelidonium’ verwijst naar zwaluwen, waarvan het volksgeloof vroeger vertelde dat die vogels het (bijtende) oranje melksap van de stinkende gouwe in de ogen van hun jongen druppelden, en dat de vogeltjes daarna pas zouden kunnen zien. En natuurlijk kent bijna iedereen de volksnaam ‘wrattenkruid’ voor dit plantje, omdat van hetzelfde sap wordt gezegd, dat je er wratten mee kan wegkrijgen.
(Ervaring uit de eerste hand: nadat ik een voetzoolwratje van zoonlief twee weken lang elke avond had aangestipt met een versgeplukte gouwe-stengel, viel het wratje gewoon uit zijn voet. Een eenmalige ervaring dus, waar ik met mijn wetenschappelijke achtergrond geen verregaande conclusies aan durf verbinden, maar een zeer voorzichtige aanwijzing voor werkzaamheid is het in elk geval wel.)

En zo heb ik me moeten inhouden (het is me niet volledig gelukt) om telkens opnieuw weer op te springen en een extra anecdote, een folkloristisch weetje, een botanische eigenaardigheid uit de doeken te doen…
Ik vind het gewoon zalig om honderduit te kletsen over die planten, die bloempjes, die kruiden… en ik hoop dat ik door mijn geklets hier en daar een vonkje laat overslaan.
Want als je meer weet over die wilde planten… dan zijn het geen onkruiden meer!

Eigenlijk zou ik aan mijn disclaimer moeten aanvullen: Wie regelmatig de stukjes op mijn blog leest, loopt het risico steeds meer ‘onkruid’ in zijn tuin te tolereren…

Deze buttons respecteren je privacy (zie info):

10 thoughts on “Onbekend maakt onbemind

  1. Ik heb zo te lezen al heel wat nuttige ‘groeisels’ als onkruid beschouwd en verwoest. Mijn belangstelling werd gewekt door het voetwratje van je zoon, dat verdween na een behandeling met een gouwe-stengel. Ik heb namelijk last van een hardnekkig eksteroog op mijn voetzool. Zou die gouwe helpen, of heb je daar wat anders voor?

  2. robertskruid krijgt thuis ook heel veel ruimte; ik vind het persoonlijk een heel mooi plantje.
    Jammer dat ik er niet bij was, ben nochtans lid van de vernoemde velt-afdeling. Blijkbaar post niet goed gelezen.

  3. Ik sta er hogelijk verbaasd over wat je schrijft over Robertskruid (en Winterpostelein). Dat je blij was dat Robertskruid opdook in je tuin kan ik me voorstellen, ook ik vind het een symphatiek plantje, maar bij mij in de tuin is het al vanaf het begin haast een woekeraar, zelfs al zou je het weg willen hebben dan nog is ie zeer standvastig en hardnekkig.
    En Winterpostelein vond ik afgelopen maanden gewoon hier op de stoep, groeiend tussen de kieren van stoeptegels en die was daar (de straatbewoners kennende) zeer zeker niet gezaaid maar spontaan opgedoken.
    Hieruit blijkt wel hoe planten op de ene plek zomaar massaal opduiken en op andere plekken bijzonder zijn of een handje geholpen moeten worden door ze te zaaien.

  4. @muggenbeet: Wij zijn eigenlijk lid van de afdeling Mol, maar hebben ons nu gerealiseerd dat Ham-Tessenderlo toch eigenlijk veel dichterbij is, al wonen we dan aan de verkeerde kant van de provinciegrens. Een leuke ploeg hebben jullie daar, dus ik heb zo’n vermoeden dat we mekaar dan nog wel eens een keer gaan tegenkomen!

    @AntonV: Ik denk dat één en ander ook te maken heeft met hoe onze tuin erbij lag toen we hier kwamen wonen: het hele perceel was toen een koeienweide, en daarna is de helft (we hebben dat deel pas jaren later gekocht) is nadien veranderd in een maisveld. Dus zeker in het stuk dat we het eerst kochten zaten waarschijnlijk al wel heel wat zaden in de bodem, maar die krgen niet echt veel kans. In de loop van de jaren is dat langzaamaan veranderd.
    En die winterpostelein, die blijft inderdaad aanwezig als het een keer z’n stek gevonden heeft, op voorwaarde dat er jaarlijks weer ‘zwarte grond’ voorhanden is. In een moestuin is het dus niet weg te krijgen, maar het moet er wel eerst een keer terecht komen.
    Kleine veldkers is bv ook zo’n alomtegenwoordig onkruid, maar omdat ik hier weinig aarde bloot laat, moet ik er de laatste jaren toch steeds meer naar op zoek…

  5. Vandaag rond gelopen in de Hortus Botanicus van Utrecht en veel van je onkruiden(wilde bloemen) gezien waaronder heel veel Robertskruid. Prachtig om te zien.

  6. Beste,
    Vraag:
    Waar kunnn wij zaad vinden/kopen van stinkende gouwe? Enig idee?
    Dank!
    MVG,
    Michel Vermeulen
    0475 945145

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.