AnneTannes Tuin

*) Plant van de maand – Garden Bloggers Bloom Day

Lang geleden dat ik nog aansloot bij Garden Bloggers Bloom Day… Dat deed ik in het verleden meestal met een lijstje van wat er die maand in bloei was in mijn tuin. Maar laat ik eens proberen om voortaan op Garden Bloggers Bloom Day aan te sluiten bij de ‘Plant van de Maand‘ traditie die in de periode dat ik even uit de blogosfeer verdwenen was ontstaan lijkt. Ik vind het leuker om een bloeilijstje te publiceren in het begin van de maand, en dan halverwege de maand één plant wat uitgebreider te bespreken.
Dit is geen vaste belofte, maar wel een poging om mezelf te motiveren wat regelmatiger op mijn toetsenbord te tokkelen…

It’s quite some time ago that I wrote a blogpost for Garden Bloggers Bloom day…  In the past I often published an extensive list of each and every blooming plant in my garden (or at least in winter it was an extensive list!).  But let me try to join the ‘Plant of the Month’ tradition that arose in my long period of absence from the blogosphere…  
I’ll try to make a list of blooming plants in the first days of each month, and discuss one single blooming plant in more detail on Garden Bloggers Bloom Day… But, this is far from an absolute promise… Just trying to motivate myself to start writing on a more regular base! However, no English translation for now, for I don’t know if I still have any English speaking visitors…

Cyclamen in de tuin

Er zijn twee soorten cyclamens die courant in de tuin worden aangeplant, en ten tuine AnneTanne groeien ze allebei.
Vanaf half augustus (in 2015 zelfs al vanaf eind juli) geeft de Cyclamen hederifolium (syn. Cyclamen neapolitanum, Napolitaanse cyclamen) kleur onder de beuken, en hoewel ze in de loop van november meestal uitgebloeid raken, geeft hun gemarmerde blad nog kleur tot de beuken weer in blad staan.
Maar in een meer verscholen hoekje van de tuin heb ik ook de Cyclamen coum staan. Deze rondbladige cyclamen, of cyclamen van Coa, is in tegenstelling tot de vorige een echte winterbloeier.

Cyclamen coum

De rondbladige (tuin)cyclamen is een winterhard knolgewas dat een voorkeur heeft voor een plekje onder bladverliezende struiken. De plant bloeit in verschillende tinten roze en lila bloeit. Het is dan ook een prachtig gezicht als ze door een dun laagje sneeuw heenpriemen. Maar omdat de kans op sneeuw er de komende jaren allicht niet meteen groter op wordt, kan je ook kiezen voor (klik op de link voor een foto) een combinatie met vroegbloeiende sneeuwklokjes (bv Groot sneeuwklokje, Galanthus elwesii). (De link naar de ‘combinatie’ is geen foto uit mijn eigen tuin hoor… Ik heb weliswaar ook sneeuwklokjes geplant vlakbij deze cyclamen, maar die zijn nog niet hersteld van ‘het jaar van de slak‘)

Het lijkt verleidelijk om Cyclamen hederifolium en C. coum in elkaars buurt te planten… Hun bloei volgt elkaar op, en zo zou je van in de nazomer tot aan het eind van de winter bloemen kunnen hebben. Maar tuindeskundige (of hoe vertaal je ‘horticulturalist’?) Camilla Bassett-Smith raadt dat af: volgens haar vermenigvuldigt de Napolitaanse cyclamen zich veel sneller dan de rondbladige, waardoor die laatste al snel verdrongen wordt. (De rondbladige in de meidoornhaag verspreid zich inderdaad nauwelijks, maar die in het hazelaarbosje daarentegen, die heeft de laatste paar jaar plots een flinke oppervlakte ingepalmd.)

Cyclamen coum – betekenis van de naam

Op de (oude) foto hiernaast is meteen duidelijk waarom deze cyclamen in het Nederlands ‘rondbladig’ heet. Zowel de bladeren als de kroonblaadjes zijn duidelijk veel ronder dan die van de Napolitaanse cyclamen. (Vergelijk bijvoorbeeld met deze foto.)
In ‘coum’ leer je wat over de geografische oorsprong van de plant: Vaak wordt gezegd dat het verwijst naar het Griekse eiland Kos, maar daar blijkt de plant helemaal niet endemisch te zijn. Vermoedt wordt daarom, dat het gaat om Coa, een stad of streek (wie helpt me hier?) in het vroegere Cilicië.

In de geslachtsnaam ‘Cyclamen’ herken je dan weer het Griekse ‘Kyklos’ (en ons Nederlandse ‘cyclus’), wat kring betekent. De meeste bronnen verklaren dit vanuit de ronde vorm van de wortelknol, die je op de botanische prent van Abraham Munting (eind 17de eeuw) hieronder kan zien.

Die knol geeft de Cyclamen ook trouwens zijn volksnaam ‘varkensbrood’. Het alpenviooltje (Cyclamen purpurascens), dat dus helemaal geen viooltje maar wel een cyclamen is, heet trouwens in het Engels ‘Sowbread’, zeugenbrood. Volgens de overlevering zouden varkens de knollen immers bijzonder lekker vinden (en van het eten van de voor ons giftige knollen geen last ondervinden.)

Cyclaam of Cyclamen? Cyclamen of Cyclamens?

Zeg je nu eigenlijk één cyclaam of één cyclamen? Zijn het twee cyclamen of twee cyclamens?
Volgens het groene boekje mag het allebei…
De wetenschappelijke geslachtsnaam is inderdaad ‘Cyclamen’, en dat is een enkelvoud. Maar in het Nederlands werd dat zozeer als een meervoud gehoord, dat men ‘cyclaam’ als het enkelvoud ging gebruiken. Botanisch is dat wel niet helemaal correct, maar taalkundig is het geen enkel probleem.

Maar waar ik weliswaar taalkundig de puntjes graag op de i zet, ben ik op vlak van botanische nomenclatuur nog een grotere kommaneuker, en dus blijf ik koppig ‘één cyclamen’ zeggen…
(Net zoals ik het chinees klokje heel koppig als ‘forsietieja’ blijf uitspreken, en niet als ‘forsietsieja’… De naam ‘Forsythia’ verwijst immers naar de plantkundige William Forsyth, en waarom we dat ineens in het Nederlands met een ’ts’ zijn gaan uitspreken, wil er bij mij nog altijd niet in… Maar dat is dus een ander verhaal…)

Andere 'Planten van de Maand'

• Bonte krokus en Boerenkrokus - Plant(en) van de maand