Oranje en Bruin Zandoogje – Gatekeeper and Meadow Brown

(to English text)

Nadat ik dinsdag op jacht ging naar witjes en landkaartjes, heb ik woensdag geprobeerd om oranje en bruine zandoogjes (Pyronia tithona, Maniola jurtina) te vangen.
Deze twee zandoogjes lijken erg op elkaar als je ze met gesloten vleugels ziet zitten. De onderkant van de vleugels is bruinachtig gevlekt, met een opvallende donkere vlek op de voorvleugel, met daarin één of twee witte puntjes.

Pyronia tithonus | Oranje zandoogje - Gatekeeper
Pyronia tithonus | Oranje zandoogje - Gatekeeper
Het oranje zandoogje – dat ik pas deze zomer voor het eerst in mijn tuin zie – heeft een ‘dubbelgekernde oogvlek’ op de voorvleugel.
Het bruin zandoogje heeft over het algemeen maar één wit stipje in die vlek. Maar inderdaad – dit is weer zo’n beroemde regel die door zijn uitzonderingen bevestigd wordt: af en toe zie je toch een bruin zandoogje met twee witte stippen.
 
En zo werd ik woensdag bij het bekijken van mijn foto’s ook in verwarring gebracht.
De foto bovenaan, dat was heel duidelijk een oranje zandoogje.
En foto twee, dat was zonder twijfel een bruin zandoogje.
Maniola jurtina | Bruin zandoogje - Meadow brown
Maniola jurtina | Bruin zandoogje - Meadow brown

Maar foto drie, daar wist ik aanvankelijk geen raad mee. Op basis van de twee witte stipjes op de voorvleugel zou ik het een oranje zandoogje noemen, maar het ontbreken van witte stipjes op de achtervleugel (ja, dat kenmerk had ik nog niet verklapt) deed me dan eerder aan een bruin zandoogje denken.
Tenslotte bracht de Gardensafari van Hania Berdys uitsluitsel. Ook zij had ooit een ‘dubbelgestipt’ zandoogje gefotografeerd en er aanvankelijk een oranje zandoogje in vermoed, maar achteraf hoorde ze van twee vlinderkenners (Albert de Wilde, Tim Cowles) dat het toch om een wat zeldzamer vorm van het bruin zandoogje ging.

Maniola jurtina | Bruin zandoogje - Meadow brown
Maniola jurtina | Bruin zandoogje - Meadow brown
Zoals Easygardener al opmerkte, het is frustrerend dat veel vlinders de mooie bovenkant van hun vleugels zo zelden netjes ten toon spreiden. Gelukkig is het me uiteindelijk wel gelukt om het oranje zandoogje (wellicht het mooiste van de twee) met open vleugels te betrappen.
Dit exemplaar is een dametje… De heren Oranje Zandoogje hebben over het oranje veld van hun voorvleugels nog een bruine veeg, een ‘geurstreep’, net zoals het groot dikkopje van een paar weken geleden.

De vrouwtjes van het bruin zandoogje hebben ook een vrij kleurige bovenzijde, maar de mannetjes zijn alleen maar ‘bruin’ te noemen. Hoewel ik de oranje zandoogjes regelmatig met open vleugels zag, heb ik de bruine nauwelijks zo kunnen betrappen. Mijn foto van een bruin mannetje is dan ook enkel ’ten documentaire titel’, want écht niet goed.
Een scherpere foto – van een erg gehavend exemplaar – zag ik afgelopen week bij Boer Thomas.

Overigens… Muggenbeet vertelde al dat hij dit jaar – net als ik – voor het eerst een landkaartje in zijn tuin zag. Ook het oranje zandoogje en het icarusblauwtje zijn (weliswaar erg algemene) vlinders die zich dit jaar voor het eerst in mijn tuin lieten zien. Zijn er nog mensen die dit jaar een grotere diversiteit aan vlinders opmerken in hun tuin, of is het een erg lokaal fenomeen?

Gatekeeper and Meadow Brown

After chasing for pictures of Whites and Maps on Tuesday, Wednesday I have tried to make some decent photo’s of the Gatekeeper (Pyronia tithona) and the Meadow Brown (Maniola jurtina). (In Dutch, these butterflies are both called ‘zandoogje‘, sand-eye. The Gatekeeper is the orange sand-eye, the meadow brown is, well, the brown sand-eye.)

These butterflies are almost idential when you see them with their wings closed. This side of their wings is brownish, with a prominent dark spot on the front wing. In this dark spot you see one or two white dots.

Pyronia tithonus | Oranje zandoogje - Gatekeeper
Pyronia tithonus | Oranje zandoogje - Gatekeeper

The Gatekeeper – that I didn’t see in my garden in previous summers – has a ‘double dotted’ the dark spot.
The Meadow Brown normally has only one dot. Indeed, ‘normally’… Sometimes you find a meadow brown that has two white dots.

I didn’t know that, and so I was a little bit confused when I looked at my pictures Wednesday evening.
The first picture, that was a Gatekeeper, without doubt.
The second one, that’s a Meadow Brown.

But the third… I didn’t know what to think about it. It should be a Gatekeeper, because of the double dots, but I didn’t see white spots on the back wing (no, I didn’t tell you about that characteristic yet), so it ought to be a Meadow Brown.

At last, it was Hania Berdys’ Gardensafari that finally helped me out. She too, had once made a picture of a ‘double dotted’ Meadow Brown, and thought it was a Gatekeeper, but she was told afterwards by both Albert de Wilde and Tim Cowles that it was a Meadow Brown.

As Easygardener commented on wednesday, it’s frustrating that many butterflies only seldom show the often more beautiful upside of their wings. But luckily, I was finally able to catch a Gatekeeper (probably the more beautiful of these two butterflies) with it’s wings open.
This one is a lady… The Misters Gatekeeper have a brown strike added to the orange field of their front wings. It’s a stigma, a section of scent scales that produces pheromones, just like the male Large Skipper I showed a few weeks ago.

Maniola jurtina | Bruin zandoogje - Meadow brown
Maniola jurtina | Bruin zandoogje - Meadow brown

The females of the Meadow Brown are a little bit more colorful than their male counterparts, who are just brown upside. I saw the Gatekeeper several times with it’s wings open, but it seemed nearly impossible to catch the meadow brown with open wings. The only pic I could make was not much of a succes, so I only show it for ‘documentary purposes’. ‘Boer Thomas’ (Farmer Thomas) made a better picture of a rather ravaged Meadow Brown a few days ago.

I have a question to conclude: Just likeMuggenbeet, I saw this year for the first time a Map flying in my garden. And the Gatekeeper and the Common Blue are other butterflies that I never spotted in my garden until this summer.
And in your garden? Do you see a larger diversity of butterflies this year, or is this just a very local phenomenon?

Deze buttons respecteren je privacy (zie info):

5 thoughts on “Oranje en Bruin Zandoogje – Gatekeeper and Meadow Brown

  1. Pingback: Oranje zandoogje – Gatekeeper
  2. Nee, zeker geen lokaal fenomeen, die talrijke vlinders! Ook hier zitten er enorm veel vlinders, én heb ik dit jaar (en ik kijk toch al een tiental jaar intensief naar vlindertjes) een nieuwe soort voor de tuin gezien. Mooie foto’s trouwens, en in zo’n oranje-bruin zandoogje heb ik me hier enkele jaren terug ook verslikt 🙂

  3. Pingback: Meetingpoint

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.