AnneTannes Tuin

Hoe zoet is Stevia?

Ja, zoet is Stevia inderdaad, en de zoetkracht van de plant overstijgt die van suiker met een factor 300.

Maar zoals Joost al terecht aangaf in zijn commentaar op mijn artikel over de situatie betreffende Stevia in Europa, zoetkracht zegt niet alles over de smaak van de plant.

De zoete smaak van Stevia wordt veroorzaakt door twee stofjes: Stevioside, dat in hoge concentratie aanwezig is, en rebaudioside A dat veel minder voorkomt.

Vooral stevioside zou een ietwat bittere bijsmaak hebben, rebaudioside daarentegen veel minder. Nogal wat Stevia-gebruikers weten me te vertellen dat ze de smaak van zelfgedroogde en zelfverpulverde steviablaadjes veel natuurlijker vinden dan die van de commercieel geëxtraheerde poedertjes.

Zelf heb ik in de zomer vaak een plantje Stevia in een pot in de tuin, maar ik gebruik het maar sporadisch. De bittere smaak vind ik zelf niet zo opvallend, de overweldigende zoetkracht daarentegen wel, en precies om die reden gebruik ik het niet vaak. (Ik snap echt niet wat mensen zo lekker vinden aan koffie met suiker, thee met suiker, of – oh gruwel – aardbeien met suiker!)

Ik las zonet zelfs op een Amerikaanse site dat het perfect mogelijk is om suiker in brood te vervangen door Stevia. Dank je, daar hoef ik al helemaal geen zoetstof in.

Het gebruik van Stevia

Effect op de bloedsuikerspiegel

Recent hoorde ik een wetenschappelijk onderzoek bespreken, dat aantoonde dat het overdreven gebruik van kunstmatig gezoete frisdrank leidde tot een grotere gewichtstoename dan het drinken van gesuikerde frisdrank.

De reden hiervoor is de volgende: wanneer je een – al dan niet kunstmatig – gezoete drank drinkt, wordt dat smaaksignaal door je hersenen geïnterpreteerd als een teken dat er energie-aanvoer op komst is. Je hersenen sturen je stofwisseling aan om alles in gereedheid te brengen voor het verwerken van die hoeveelheid extra calorieën. Wanneer die calorieën dan niet komen, daalt daarom je bloedsuikerspiegel, en je voelt je slapjes en hongerig… en gaat meer eten, en die extra calorieën blijken wat je uitspaarde met die cola-light vaak fors te overstijgen.

Ik vroeg me dan ook af, of ook Stevia niet datzelfde effect op de bloedsuikerspiegel kon hebben.

Dat blijkt echter niet het geval: bij gezonde mensen heeft Stevia geen effect op de bloedsuikerspiegel. Bij diabetici daarentegen, heeft het inderdaad een bloedsuikerverlagend effect, dat echter niet plots en kort na inname optreedt, zoals het geval was in het hierboven beschreven onderzoek naar zoetstoffen, maar een zeer traag en geleidelijk effect, dat pas uren na gebruik duidelijk werd.

In Paraguay en in Brasilië wordt stevia-thee dan ook wel eens gebruikt bij de behandeling van diabetes type II.

Meer onderzoek in dat verband lijkt hier absoluut op zijn plaats, omdat precies die vorm van diabetes de ziekte van de toekomst dreigt te worden.

Cardio-vasculaire effecten

In sommige publicaties wordt een bloeddrukverlagend effect beschreven van Stevia. Dit is echter maar een heel beperkt effect, en het zou bij hoge doseringen eerder overgaan in een bloeddrukverhogend effect.

Ook de effecten op het hartritme zijn slechts marginaal.

Wel lijkt er mogelijk een algemeen cardiotonisch effect (dwz licht hartversterkend) te zijn bij langdurig en regelmatig gebruik.

Antimicrobiële activiteit

Bepaalde bestanddelen van Stevia, en waarschijnlijk gaat het om andere dan de zoete bestanddelen, blijken in staat om bacteriegroei tegen te gaan. Stevia wordt daarom bijvoorbeeld toegepast in mondspoelingen en tandpasta, en gaat de groei van tandplak tegen.
Sommigen mensen die veel stevia gebruiken, rapporteren ook dat ze minder vaak last hebben van verkoudheden.

Conclusie

We moeten er onze ogen niet voor sluiten dat overgewicht en diabetes type II op dit ogenblik belangrijke bedreigingen vormen voor de volksgezondheid in de Westerse wereld. Overconsumptie van suiker is hier zeker é´n van de oorzaken van.

Niet alleen heeft de mens van nature behoefte aan zoet – we krijgen die behoefte letterlijk met de moedermelk of met de paplepel binnen – maar bovendien wordt die behoefte ook nog eens kunstmatig gevoed doordat steeds meer voedingsmiddelen kant en klaar en gesuikerd worden aangeboden. Kijk bijvoorbeeld maar eens op de etiketten van blikgroenten… heel vaak is suiker toegevoegd. In sommige landen is het al heel gewoon dat brood gezoet wordt. En wie is het niet met mij eens dat die grote, dikke ‘augurken in het zuur’ die vroeger zo heerlijk zuur smaakten, nu nog nauwelijks een zweem van zuur, maar des te meer zoet bevatten.

Zelf lijkt het mij ideaal om de eigen behoefte aan zoetigheden eens kritisch onder de loupe te nemen. Moet het allemaal wel zo zoet? Is de eigen zoete smaak van een aardbei niet voldoende? Moet er echt een klontje suiker in de thee? En wie zich vervolgens over de kunstmatig opgedreven suikerbehoefte heen kan zetten, merkt al snel dat de natuurlijk zoete smaak van veel voedingsmiddelen eigenlijk veel lekkerder is, en veel meer plaats overlaat voor een breed smaakpalet dat de toegevoegde zoetkracht, of die nu van suiker of van stevia komt.

Maar we leven niet in de beste der werelden – dat lijkt zelfs heel ver weg – en daarom denk ik, dat het vervangen van de ongezonde suiker door stevia absoluut te verdedigen is. Mijn speurtocht van de voorbije weken heeft mijn aanvankelijke reserve tegenover deze plant in elk geval helemaal weggehaald.

Zoals ook bij de vorige artikelen over Stevia berust het copyright voor de foto bij Hilde Degraen. De foto valt dus niet onder een Creative Commons Licentie zoals de rest van de inhoud van deze site.