Van de ‘moderne’ versie van dit driekoningengebak zijn sporen terug te vinden tot in de eerste helft van de 16de eeuw. De taart werd verdeeld in zoveel stukken dat er voldoende waren voor elk familielid plus drie: één stuk voor God, één voor H. Maria, en één voor een arme.
Zeker is, dat dit gebruik wortels heeft in voorchristelijke tijden. Op heel veel websites wordt gezegd, dat de traditie een Germaanse oorsprong heeft: bonen zouden taboe zijn in de Germaanse joelperiode, die wordt afgeloten op ‘dertiendag’, die later gekerstend werd tot het feest van Driekoningen. Op die dag mochten terug bonen worden gegeten, en daarom werd er één verstopt in een taart.
Volgens het ‘Compendium van Rituele Planten in Europa’ van Marcel De Cleene en Marie Claire Lejeune moet je de oorsprong echter elders zoeken: zij leggen een verband met de Romeinse Saturnalia, waar bij gelegenheid ook gebruik werd gemaakt van taart met een boon om een Narrenkoning te kiezen.
Meer weetjes over de driekoningentaart vind je in dit artikel uit het Nieuwsblad uit 2007.
Misschien toch maar eens in de keuken aan de slag gaan vandaag?
PS: Waarom een foto van een tuinbonen (Vicia faba) en niet van de tegenwoordig beter bekende sperzieboontjes (Phaseolus vulgaris)? Heel eenvoudig: als de tradite van de bonentaart al ouder is dan de zestiende eeuw, dan heeft er in die vroege taarten heel zeker een tuinboon gezeten, die immers al sinds 6000 jaar voor het begin van onze tijdrekening in het Middellandse zeegebied gegeten werd. De sperzieboon is uit de Amerika’s afkomstig, en dus pas van in de zestiende eeuw in Europa in cultuur gebracht. Overigens… in de driekoningentaarten uit mijn kinderjaren zat altijd een ‘labboon’, zoals tuinbonen in veel streken in Vlaanderen nog steeds genoemd worden.
Deze taart stond eerst in De Standaard Magazine, ‘k heb ze al twee keer gebakken en ik moet zeggen: het is een succes!
Benieuwd of onze kinderen het straks nog zullen zien zitten om te gaan zingen. Net nu opa een draaiende ster voor ze gemaakt heeft vriest het hier min 11… Weet je ook waar dat gebruik vandaan komt?
Hier is het al net zo koud. Zoonlief is weliswaar op de fiets (2 km ver) naar school. Ik heb het wel niet kunnen laten om 1.5 km met hem mee te fietsen: met de sneeuw van gisteren en de kou van vannacht en vanmorgen wilde ik wel zeker weten dat hij zonder vallen aan ‘open weg’ geraakte.
En, neen, waar die draaiende ster vandaan komt, daar heb ik geen idee van.
Ik vermoed dat het een ‘creatieve aanpassing’ is geweest van de gewone ster die door de wijzen gevolgd (euh, meegedragen) werd…
Welke taart, Duizendblad? Ga je het posten? Ik doorzoek even je site.
oeps, ik herkende de foto van bij het DSM-artikel maar in dit stukje uit het Nieuwsblad staat het recept er niet bij. ‘k zal het je bij gelegenheid eens bezorgen, voor volgend jaar. Als je Standaard-abonnee bent kan je kijken op de Standaard-Online. Ik zoek de datum even op.
Recept verscheen op 6/1/2007 in De Standaard Magazine.
Dit is echt een traditie die wat mij betreft nieuw leven ingeblazen mag worden. Mooie afsluiting van de joelperiode, in ieder geval beter dan de duffe nieuwjaarsrecepties 🙂