Smeerwortel – Symphytum officinale

Smeerwortel - Symphytum officinale. Foto: Nikolaos. Creative Commons License

De Smeerwortel is een plant die al eeuwenlang gebruikt wordt als medicinaal kruid, doch de laatste jaren wat in onbruikt raakt, zeker wat het inwendig gebruik, omwille van zijn gehalte aan pyrozyllidine alkaloïden (zie verder). Maar het blijft een kruid waar een heleboel over te vertellen valt….

Beschrijving

De Smeerwortel is een goedbekende wilde plant uit de familie der ruwbladigen, de Boraginaceae.
Deze in heel Europa winterharde vaste plant wordt 50 tot 80 cm hoog, en is volledig overdekt met korte, stugge haartjes. De wortelstok, die medicinaal het meest wordt gebruikt, is vertakt, en de afzonderlijke delen zijn vlezig-vezelig en spoelvormig, zo’n twee centimeter in doorsnede en tot een 25 cm lang. Hun oppervlak is glad en zwart, vlezig en sappig en wit op doorsnede.

De bebladerde stengels, die tot 60 lang kunnen worden, zijn dik en stevig, hoekig en hol op doorsnede. Ze vertakken zich en zijn bedekt met borstelige haartjes. De onderste blaren zijn erg lang, tot 25 à 30 cm, ovaal
van vorm en bedekt met haartjes die jeuk kunnen veroorzaken.
De bladeren hoger op de stengel zijn aflopend, d.w.z. dat ze gedeeltelijk in de stengel overgaan waarbij een deel van het blad zich voortzet op de steel, lager dan de aanzet van het blad. Ze worden kleiner naarmate ze hogerop groeien.
Naar boven toe vertakt de stengel steeds meer, en eindigt tenslotte in een naar één kant gebogen aar van hangende, kortgesteelde bloempjes, die roomgeel of paars van kleur zijn. De bloempjes hangen twee aan twee aan de schicht die ‘schorpioïed’ van vorm is, wat betekent dat de curve die gevolgd wordt, de vorm heeft van een schorpioenstaart. De bloemen staan ingeplant aan één kant van de stengel, en lopen in grootte af van de volledig geopende bloemen aan het begin, tot aan de bijna onooglijke knopjes aan het einde.
De bloemkroon is eerder buis- dan klokvormig, de kelk vijfdelig gespleten.
De vrucht bestaat uit vier blinkende ‘nootjes’,
geperforeerd en aangehecht aan het receptaculum aan de basis.
Smeerwortel bloeit gedurende het grootste deel van de zomer, en dit vanaf eind april, begin mei.

De roomkleurige vorm van de Smeerwortel, die in Engeland veel algemener is dan bij ons, werd door Hooker de eigenlijke ‘Symphytum officinale’ genoemd, hij beschouwde de paarse vorm als een variant die hij S. officinale, var patens noemde. De botanicus Sibthorpe brengt die vorm onder onder een andere soort, die hij Symphytum patens noemt. Nochtans worden in de meeste flora’s geen onderscheid gemaakt tussen beide vormen, en worden ze zonder onderscheid ‘Symphytum officinale’ genoemd. In het wild zal je beide kleuren nochtans niet vaak tezamen terugvinden.

Smeerwortel, Symphytum x uplandicum. Foto: Martin Stevens ©Over de medicinale waarde van de
andere smeerwortelsoorten zijn niet alle bronnen het eens, maar met name de Uplandse Smeerwortel (S. x Uplandicum – zie foto) wordt in de VS op grote schaal gekweekt voor gebruik in dermatologische preparaten.

Teelt en Oogst

In het begin van de 20ste eeuw werd de smeerwortel vooral in het wild geoogst. Hermann Jäger schrijft daarover (mijn vertaling): Het opgraven van de wortels van deze weideplant stoot op hindernissen, omdat ze precies in de beste, enigszins vochtige weiden groeien. Maar omdat recent meerdere autoriteiten deze geneeskrachtige plant met grote
nadruk aanbevelen, kan wellicht de commerciële kweek ervan overwogen worden.

De smeerwortel verkiest een goede, humusrijke bodem, bij voorkeur zand-lemig en enigszins vochtig, doch goed doorlatend, in zon tot halfschaduw. De plant kan vermeerderd worden door zaad of door scheuren. Zaailingen worden uitgeplant op ongeveer een halve meter onderlinge afstand.

De wortel van de smeerwortel wordt geoogst in voor- of najaar, wanneer zijn gehalte aan allantoïne het hoogst is. Men wacht voor het opgraven tot na het tweede groeijaar van de plant. Na de oogst wordt de wortel in schijfjes
gesneden, of overlangs in repen, en vervolgens bij matige warmte gedroogd.

Zowel de Gewone als de Uplandse Smeerwortel (S. x uplandicum) worden soms gebruikt als groenbemester of als toevoeging aan kompost (vrij hoog kaliumgehalte).

(Terug naar boven)

Medicinaal Gebruik

Inhoudstoffen

  • Looistoffen
  • Choline
  • Allantoïne (0.8 – 1 %)
  • Etherische oliën
  • Slijmstoffen
  • Kiezelzuur
  • Pyrrolizidine alkaloïden

Eigenschappen

Smeerwortel is werkzaam als vulneratief (wondhelendmiddel), slijmvormer, astringens (doet de bloedvaatjes samentrekken) en expectorans (hoestmiddel).
Het in de plant aanwezige allantoïne prikkelt beschadigd weefsel tot het vormen van nieuw granulatieweefsel en stimuleert ook de celdeling. Het gebruik van smeerwortel bij allerhande verwondingen en zweren vindt hierin zijn verklaring.

Gebruik

Smeerwortel wordt hoofdzakelijk uitwendig gebruikt, en dat zowel bij de behandeling van kneuzingen, chronische aandoeningen van gewrichten, als bij ontstoken spataders. Historisch is vooral het gebruik bij botfracturen bekend.

Zoals vermeld bevordert met name het allantoïne de nieuwvorming van cellen en dat zowel in- als uitwendig. Hierdoor wordt niet alleen de heling van wonden versneld, maar wordt ook overdreven littekenvorming vermeden.
Bij diepe wonden is het nochtans aangeraden om erg voorzichtig om te springen met smeerwortel, omdat de uitwendige toepassing van smeerwortel in dat geval kan leiden tot weefselvorming aan de oppervlakte, vooraleer de wonde in de diepte voldoende is genezen. Dit kan vervolgens eventueel leiden tot abscesvorming.
Doch behoudens deze (relatieve) uitzondering kan smeerwortel toegepast worden bij elke uitwendige wonde of verzwering (bv tgv spataderen).
Ook bij fracturen kan een locale toepassing van smeerwortel onder vorm van een pleister waardevol zijn.

In het verleden kende smeerwortel ook tal van inwendige toepassingen, die ook kunnen worden afgeleid uit zijn eigenschappen, doch een beschrijving hiervan laat ik momenteel achterwege (zie Bijwerkingen en Waarschuwingen)

In de homeopathie wordt het middel ‘symphytum’ bereid uit de verse wortelstok die voor de bloei (dus dan wanneer het gehalte aan allantoïne het hoogst is) wordt opgegraven. Van de potentie D2 neemt men, in geval van botbreuk, enkele keren per dag een 5 tot 10 druppels om callusvorming te bevorderen.

Bijwerkingen, waarschuwingen

Sedert enkele jaren wordt in heel wat de landen de verkoop van smeerwortelpreparaten voor inwendig gebruik verboden of aan strenge beperkingen onderworpen. Reden hiervoor is het feit dat wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het gebruik van grote hoeveelheden smeerwortel risico’s op leverbeschadiging met zich mee kan brengen.

De pyrrolizidine alkaloïeden in de plant zijn inderdaad bewezen hepatotoxisch (giftig voor de lever) bij dieren, en bij de mens is er in elk geval 1 (één) geval beschreven waar smeerwortel wellicht mede oorzaak was van een veno-occlusieve aandoening (aderverstopping) thv de lever na chronisch gebruik.
De genoemde alkaloïeden worden nauwelijks opgenomen doorheen de huid, en worden bovendien nauwelijks teruggevonden in commerciële smeerwortelpreparaten.

Aan de andere kant is het zo dat waterige extracten van smeerwortelblad de overlevingsduur van muizen die tumoren hebben verlengen, en ze verminderen het ontstaan van tumorgroei.
Een ‘Ames-test’ (een standaard procedure waaruit kan afgeleid worden in hoeverre een product kankerverwekkend/mutatieverwekkend kan zijn) suggereert bovendien dat smeerwortel anti-mutagene eigenschappen heeft (dus het ontstaan van mutaties lijkt tegen te gaan)

Het lijkt dus in elk geval zo te zijn dat de ‘giftigheid’ van smeerwortel enigszins overroepen is. In elk geval is het zo dat de genoemde pyrrolizidine alkaloïden enkel aanwezig zijn in het verse kruid en in de wortel, en niet in het gedroogde kruid. Bovendien lijkt het gehalte vooral hoog in de Symphytum x uplandicum, en niet in de gewone smeerwortel. Toch is het aan te bevelen om uiterst voorzichtig om te springen met het inwendige gebruik van smeerwortelpreparaten, en zeker met het verse kruid (waarbij op te merken valt dat de haartjes in verse toestand ook nog eens erg irriterend kunnen zijn voor de slijmvliezen).

Aanvulling dd 12 april 2007: Een up-to-date wetenschappelijk artikel over dit onderwerp werd (in een niet altijd even vlotte vertaling) gepubliceerd op de site van Gonnie van Elteren.

(Terug naar boven)

Smeerwortel - Symphytum officinale. Foto: Buttersweet - Creative Commons License

Naamgeving

In de naamgeving van de Smeerwortel weerspiegelt zich – in de andere talen dan het Nederlands… – de van oudsher bekende toepassing bij botbreuken.

De Botanische naam ‘Symphytum’ vindt zijn wortels in het Grieks: Je herkent erin ‘Sym-phyteuoo’, wat je zou kunnen vertalen als ‘ik doe tesamen groeien’. ‘Officinale’ is al ettelijke keren in deze site verklaard:
het wijst op het oude gebruik als geneeskruid.
De Engelse naam ‘Comfrey’ wortelt in het Latijn ‘conferre’, samenbrengen, en het Franse ‘Consoude’ komt van ‘consolider, consolidare’, heel maken. (Artsen hebben het ook nog steeds over het ‘consolidatieproces’ na een ziekte of -meestal – verwonding). Het Duitse Gemeines of Gewöhnliches Beinwell wijst tevens overduidelijk op het helen van beenderen.

De Nederlandse naam vergt misschien iets meer verklaring: Smeerwortel bevat vrij veel slijmstoffen, waardoor de papjes die van de wortel bereid worden, er erg slijmerig en ‘smerig’ uitzien!

Volksnamen

Nederlands: Dolle hondsbeien, Dollehondsbloem, Ezelsoor, Felje, Heelbeen, Heelwortel, Hommelwortel, Keelwortel, Schuurwortel, Suikerwortel, Spekwortel, Timmersmanswortel…
Engels: Boneset, Bruisewort, Knit Back, Knit Bone, Slippery Root, Black Wort, Healing Herb, Miracle Herb, Wallwort, Ass Ear, Nipbone, Salsify, Consound, Gum Plant, Invisible Vet, Consolida…
Duits: Beinheil, Beinwurz, Bienenkraut, Eselohrwurzel, Hasenlaub, Himmelsbrod, Honigblum, Hungerbluem, Kuchenkraut, Milchwurz, Schmalwurz, Milchwurz, Schmeerwurz, Schwarzwurz, Soldatenwurz, Wallwurz, Wottel,
Zottel
Frans: Consoude officinale, langue de vache, oreille d’âne, Herbe à la coupure, Herbe aux charpentiers

(Terug naar boven)

Smeerwortel - Symphytum officinale. Foto: Paul Busselen ©

Geschiedenis en Folklore

(Met dank aan Carmen Ottevaere voor het materiaal voor dit onderdeel.)

De smeerwortel is een geneeskrachtige plant met een lange traditie.
Oude Griekse bronnen maakten al melding van een gunstige invloed op onder meer de heling van wonden. Al zo’n 20 eeuwen voor Christus had de plant de goede reputatie dat ze beenbreuken en wondranden weer aaneen kon laten groeien.

Romeinen kenden de plant als prima middel bij breuken en wonden.
Plinius ‘de oudere’ (1e eeuw na Christus) schreef in zijn boek ‘De Naturalis Historica’ (waarin hij een samenvatting maakt van ca.
2000 verhandelingen geschreven door Grieken en Romeinen) over smeerwortel:

De wortels bevatten zoveel kleefstoffen dat ze in stukken gehakt vlees aaneensmeden; en als smeerwortel wordt gekookt tot een massa of het blad wordt gekneusd en de massa als pleister op een wonde wordt gelegd, zal hij alle vleeswonden genezen.

Apuleius schreef over de plant dat ze onder andere kon worden gebruikt bij hevige menstruatie. De vrouw diende dan het
gedroogde, fijngestampte kruid met wijn te drinken.

Jan Yperman, één van de eerste ‘chirurgijns’ (1295-1351) noemde smeerwortel ‘confilie’. Hij schreef:

… nemt die wortel vandr confiliën die grote ende als de wonde genayt est, so stroyt opten naet dit pulver dat gi vore gemaect selt hebben. Wan het doet de lippen vanden wonden te gadere heilen. En bij canker in tantvlesch: nemt gedrogende wortels van groeter confiliën.

Nicholas Culpeper was een omstreden Engels kruidenkenner uit de 17de Eeuw.. Hij was verrukt over de smeerwortel en schreef over het verschijnsel dat stukken vlees die in een pan werden gekookt, weer aaneen groeiden toen er smeerwortel werd aan toegevoegd. (Ik vraag mij hierbij af of hij dat wellicht uit het geschrift van Plinius de Oudere had opgemaakt).
Hij schreef verder dat smeerwortelzalf doeltreffend was bij – door sterke melkproductie – pijnlijke borsten. Overigens was het lange tijd gebruikelijk om bij tepelkloven een stukje uitgeholde wortel op de tepel te leggen.

Op vlak van folklore laat de Smeerwortel zich eerder onbetuigd: er is bitter weinig bekend over folkloristisch gebruik van de plant. Het enige verhaal dat ik in dit verband kon terugvinden, was dat Smeerwortelbaden populair waren vóór de huwelijksnacht , omdat ze een gescheurd maagdenvlies zouden kunnen helen…

Symbolisch gebruik

Volgens Culpeper is Smeerwortel een kruid van Saturnus, en een Steenbokskruid. Zijn eigenschappen zijn koud, droog en aards. Saturnus staat voor visioenen of een lang leven. Het element aarde wordt verbonden met geld, voorspoed, vruchtbaarheid, genezing…

Zoals te verwachten bij een kruid met weinig folklore omheen, is er ook weinig terug te vinden over het magisch gebruik van Smeerwortel. In Engelse bronnen vind je wel terug dat Smeerwortel symbolisch gebruikt kan worden in elke rituele healing.
Verder wordt de wortel gebruikt als reisamulet. Een stukje van
de wortel verpakt in elk stuk van je bagage zou die tegen diefstal beschermen. Het gebruik in allerlei soorten rituelen ter aantrekking van financieel voordeel is hier wellicht mee verwant, en in elk geval kunnen beide gebruiken als zeer ‘aards’ worden bestempeld (cfr Culpeper).

(Terug naar boven)

De foto met de Russische smeerwortel (Symphytum x uplandicum) is van Martin Stevens – Wolverlei ©. Op deze foto is het normale copyright van toepassing.

Deze buttons respecteren je privacy (zie info):

39 thoughts on “Smeerwortel – Symphytum officinale

  1. Hey hey,

    Even een melding. Terwijl ik rondkijken was op het internet voor de uitwerking van Smeerwortel kwam ik volgende link tegen. http://www.veldbloemen.be/veldbloem-Smeerwortel.html Ik vond het best apart dat dit leek op een copy past naar de veldbloemen site. Is hier toelating voor gevraagt aan jou? Zo niet, er staat geen bronvermelding op de veldbloemen site. Misschien wel even handig dat ze niet met jou teksten gaan lopen, want ik kruiden uitwerken steekt gewoon veel tijd en energie.

    Bovendien, prachtige site! Gezien ik veel kruiden moet uitwerken heb ik echt al veel gehad aan jou site!

    Liefs,
    Aileen

  2. Aileen, dankjewel voor het compliment.
    Wat de site betreft waar je naar linkt… zo op het eerste gezicht vind ik daar niet echt iets waar ik problemen mee heb. Als ze al wat volksnamen op mijn site zouden hebben teruggevonden, dan is het weinig meer dan een lijstje dat is overgenomen, en waaraan nog andere elementen aan toegevoegd zijn. Ook overigens vind ik niet echt zaken waar ik problemen mee heb… Af en toe kom ik op sites terecht, die echt volledige artikelen letterlijk overnemen. (En zolang de Creative Commons Licentie waaronder ik publiceer gerespecteerd wordt, kan dat… maar vaak is voor de ‘lener’ die bronvermelding zelfs teveel gevraagd. Het lelijkst vind ik het nog, wanneer iemand teksten van mij gebruikt, en daar uitdrukkelijk – en dus ten onrechte – zelf auteursrechten op claimt.)

  3. Ik wilde het je gewoon even melden. Ik kan het dus ook niet zien wanneer echt persoonlijke teksten en uitwerkingen zomaar worden overgenomen en dan geen eens een copyright gebruiken. Laat staan hun naam eronder zetten. Om ziek van te worden dat mensen zo oneerlijk zijn soms. Maar ach, dat is even naast de Smeerwortelkwestie.

    Gelukkig baseer ik mij soms op jou teksten, al stel ik alles in een hele andere manier op. Maar ze komen dus echt wel van pas om toch die kleine belangrijke details mee te hebben.

  4. @Aileen: Ah… een verwante ziel…
    Helaas gaan mensen er nog veel te vaak van uit, dat als er op een site niet expliciet vermeld staat, dat er een copyright op de inhoud rust, dat je het dan ‘zomaar’ mag lenen. (lees bv de reacties op mijn berichtje van 11 juni 2008.
    Vaak is er met het ongevraagd ‘lenen’ geen kwade wil gemoeid, maar gewoon onwetendheid… Vandaar dat ik het niet kan laten daar toch af en toe even op te wijzen ;-).

  5. Hallo,

    Even een vraagje. Heb je enig idee wat een goed alternatief is voor smeerwortel? Ik ben voor iemand op zoek naar smeerwortel, maar te koop is het nergens.

    Als het je het toevallig weet, graag, ik zoek ondertussen ook gewoon verder.

    Met vriendelijke groet,
    Mireille

    1. Dag Anne,hoe wordt de smeerwortel klaar gemaakt voor gelaat,tegen rimpels of onzuiverheden?wat word gebruikt wortel of bladeren?

  6. Bedankt voor al deze informatie. Ik zocht hiernaar omdat onze honden altijd op zoek gaan naar smeerwortel. Eenmaal gevonden eten ze met graagte het blad. Dit zeker drie maal in de week. Het zijn oudere honden, inmiddels 9 en 12 jaar.
    Tevens eten ze (vooral de toppen van) brandnetel en in het voorjaar kleefkruid.

    1. Al sinds zeker drie a vier jaren eet onze xing Whippet smeerwortel, zij is inmiddels 13,5! Ik besloot eens te googlen op deze mooie plant en tot mijn verbazing vind ik voorgaande reactie. Twee andere oudjes die ook smeerwortel eten! Ze weten vast dat het goed voor ze is. Hoe weten ze dat dan toch zou ik eens graag willen weten en waar is het(preventief?)goed voor? Vorig jaar werd er een hernia bij onze hond ontdekt, zou ze het daarom gegeten hebben? Ze eet het nu in mindere mate, ze krijgt homeopathische druppels.

      vr. gr.

  7. Dag AnneTanne, ik ben gister met de motor onderuit gegaan en nu ligt mijn knie open. Er komt nog steeds veel wondvocht uit. In het stukje over smeerwortel lees ik iets over smeerwortelpleister. Kan ik gewoon een blad kneuzen en dit erop leggen met een verbandje erover? Of is dat niet de bedoeling? Zo ja, leg je dan de onderkant of de bovenkant van het blad op de wond? Ik hoop dat je me kunt helpen.

  8. Hello Anne en alle andere geinteressseerde lezers,
    Ik wil graag vertellen over mijn recente sucessen met Symphytum officinale var. patens die heel vloedig in mijn tuin groeit.. dus niet overvloedig want ik gebruik het graag. Vorige week ging een bekende van mij onderuit in zijn vrachtauto laad deel. Hij had zijn neck en shouder zeer gedaan. Hij kon niet werken en omdat hij een 0-uren contract heeft was dit een financiele ramp. Zijn vriendin is mijn huishoud hulp meisje. Ik vertelde dat ik misschien iets had…. Hij haalde een stuk of 6 grote bladen van mij plus ongeveer een half-kopje tintuur van vorig jaar. Ik zei dat hij de bladeren even moest laten stomen boven een pan met kokend water, dan de tinctuur erop sprenkelen en de warme bladeren op en over de plaatsen met letsel…. De volgende ochtend werd hij wakker zonder welk pijn dan ook. Hij kon direct maandag aan het werk en de pijn is niet terug gekomen!
    Mij is bekend dat als je de bladeren even afspoelt onder koud water, dan met zout sprenkelt, en vervolgens één voor één kokend water erover giet en opzij leggen. Dit zorgt ervoor dat de rolbaar zijn. Hierna sprenkel je ze met citroensap.(Dit neutaliseert de pyrollizidine zuur) je ze heel best kan gebruiken als bijvoorbeeld op-rol bladeren met een gehakt mengsel, de rolletjes dan in een vuurvaste ovenschaal plaatsen en tot de helft overgieten met jus en dan 25 mins in een oven dat al de 180 graden heeft bereikt. Wij hebben het al meerdere keren gegeten zo en het is verrukkelijk.
    Ook heb ik mijn kat beter gekregen na een ongeluk waarvan de dierenarts zei dat de enige oplossing was kunstmatig kneebanden in hem plaatsen want zijn eigen waren kapot. Dat was eind februari van 2011. Ik wilde hem niet laten opereren. In plaats daarvan heeft hij toen elke dag van mij een half theelepel van de ‘prut’ van de de Symphytum tinctuur van vorig jaar door zijn gehakte rauwe vlees (runder hart) en werkelijk hij rent en klimt als van ouds… Je zou nooit denken dat hij ooit een ongeluk heeft gehad. Ik hou zoveel van Symphytum en ik vind het jammer dat we ons angst voor lever beschadiging door dat pyrrolizidine zuur ons weerhoud wellicht iets buitengewoon toe te voegen aan een gezonde dieet… Lawrence D. Hills heeft een boek geschreven “Comfrey, Past, Present en Future”…. Een aanrader.

    1. Inspirerend stukje, Lindy, hartelijk dank! Ik heb het boek (uit 1976) van Lawrence D. Hills gelijk besteld.
      Symphytum, in tinctuur én in de homeopathische C30 potentie, heeft mijn knie (in combinatie met Ruta C30 en Arnica gel) binnen een maand vrijwel volledig genezen van scheurtje in meniscus en gekneusde kniebanden.
      Met Symphytum zouden vele dure en pijnlijke knieoperaties kunnen worden voorkomen.

  9. hallo, De Engelsen gebruiken vaak smeerwortelbladeren als bodem verrijker en om een aftreksel te maken om hun moestuin mee te besproeien om plagen te bestrijden.
    Nu vraag ik me af of je op zo’n manier niet via een omweg de giftige stoffen binnen krijgt.

    1. Neen hoor… Die giftige stoffen zijn complexe organische verbindingen, die helemaal afgebroken worden tot (hoofdzakelijk) koolstof en water vooraleer ze weer worden opgenomen door de planten…

      (Overigens: niet alleen de Engelsen doen dat hoor: ook hier ten lande hebben veel mensen – zoals ik – smeerwortel in de tuin staan met de bedoeling die te gebruiken als mulch, of ze te verwerken tot gier, of gewoon regelmatig op de composthoop te gooien. Reden daarvan is het hoge Kaliumgehalte van de bladeren.)

  10. Hallo AnneTanne
    Ik heb een vraag die zeer dringend is..
    Bij mij is een maagzweer geconstanteerd die er al vrij lang zit,nu ben ik iemand die hardnekkig tegen de pharmaceuten-industrie is,allemaal rotzooi die pillen.
    Heb dus iets ervoor gekregen maar wil mezelf liever helen met kruiden,nu weet ik er zelf ook veel van af,en weet dus dat smeerwortel erg goed schijnt te zijn voor maagzweren.
    Maar weet jij misschien hoe ik dat het beste kan innemen,welk onderdeel van de plant moet ik dan gebruiken en hoe veel etc.?En aangezien het nog niet echt duidelijk is hoe de stand van zaken is met betrekking tot leverziektes etc.,is het dan wel zo verstandig om het inwendig te gebruiken en hoe lang mag het dan gebruikt worden?
    Excuses voor de vele vragen haha.
    Groetekes Letta

    1. Het is inderdaad nog erg onduidelijk hoe het zit met het effect op de lever, en daarom wordt het inwendig gebruik van smeerwortel uit voorzorg afgeraden.

      Ik moet ook herhalen wat ik elders op deze site vertel: Ik ga niet in op vragen naar de behandeling met kruiden van kwalen allerhande. Ik ben hierin absoluut onvoldoende geschoold, bovendien is het onmogelijk om op afstand een goede diagnose te stellen, laat staan een verantwoordde behandeling te starten.

  11. Pingback: Lentesalade
  12. Hallo mijn naam is Barry Walraven.

    Ik heb een oude Seberische Husky deze eet
    de blaadjes van de smeerwortel op.
    Eet ze deze vanwege de artrose?
    Nu eet ze de blaadjes van nog een plant
    waarvan ik de naam niet weet.
    Graag zou ik hiervan een foto willen door
    mailen.
    En misschien kan u mij vertellen waarom ze
    Dit plantje eet.
    Met vriendelijke groeten Barry Walraven.

  13. Wat een mooie en interessante site,

    En tegen Hannelie wilde ik nog graag zeggen dat als je psoriasis hebt dat je dan heel erg goed geholpen wordt door thee te drinken van de stinkede gouwe.
    Dit is het beste kruid hiertegen, want psoriasis is o.a. het gevolg van een niet goed werkende lever.
    Stinkende gouwe groeit overal onder en tegen struiken aan de zonzijde en is een kruid dat wanneer je het plukt geel/oranje sap vrij geeft. als je de blaadjes, stengel, en bloem (dus je kunt het hele kruidje gebruiken)plukt en thuis even onder de kraan en in een grote lepel gesneden kruid in een thee pot doet en dan een beker water koken en over het kruid gieten. Dit 10 minuten laten staan en dan maar drinken…Wel stug volhouden hoor anders werkt het niet!!! Elke dag 2 kopjes is genoeg, je zult zien dat je opknapt!

  14. Hoi AnneTanne,

    Nu heb je me toch aan het twijfelen gezet over Smeerwortel. Is een smeerwortelsoep nu gezond gezien de vele vitamientjes of giftig gezien de PA?

    Voor een volwassene lijkt mij de schrik wat overroepen, gezien er al duizenden jaren met de plant gewerkt wordt, maar hoe dan met kinderen of zwangere/borstvoedende vrouwen? Voorzichtigheid geboden of laten we ons door de farmaceutische industrie een rad voor de ogen draaien?

    Groeten!

    1. Beste Simoniss,

      Voor vrouwen die de borst geven is het inderdaad oppassen geblazen.

      Ik heb een studie gelezen – weet alleen niet meer waar – van een kind dat overleed nadat de moeder voor het voeden twee koppen zelfgemaakte smeerwortel-thee had gedronken. De hoge concentratie van stoffen was linea recta van de borst naar de baby gevloeid.

      Maar de smeerwortel is voor uitwendig gebruik een fantastisch middel.

  15. Ik ben dol op smeerwortel.

    Ik doe al mijn hele leven aan hardlopen, ik vind het heerlijk om door de natuur te rennen. Overal groeit smeerwortel.
    Ik ben vrij onbesuisd oa. met klimmen over hekken, etc. Hierdoor heb ik vaak behoorlijke schaafwonden gehad. Als ik niks anders bij de hand had, liet ik de wond even schoonbloeden, likte het vuil weg, plukte smeerwortel, blad, steel en bloempjes, kauwde het tot een papje, en deed het op de schaafwond.
    Al mijn (schaaf)wonden zijn altijd super snel genezen en er is helemaal niks meer van te zien, van geen enkele.

    Vaak pluk ik smeerwortel, blad, steel en bloempjes en eet het op. Als je begint is het vrij stug en harig maar als je even door kauwt, ontstaat er een soort papje dat zachter is dan de binnenkant van vers stokbrood.

    Ik heb het idee dat dit heel erg helpt bij de vertering van eiwitten en daarmee mijn maag ondersteund. Ik kan dit echter nergens terugvinden.

    Ik begrijp dat er wetten zijn-, of komen die voorschrijven dat alle kruiden alleen onder autoritair toezicht gegeten mogen worden.
    Hierdoor zou het dus strafbaar zijn dat ik smeerwortel eet tijdens het hardlopen.

    Ondertussen krijgen steeds meer grote bedrijven een patent en alleenrecht op steeds meer geneeskrachtige planten, zodat alleen zij dat geneeskrachtige middel mogen produceren en verkopen.
    Smeerwortel is in dat kader een heel interessant kruid, er zijn namelijk onderzoeken waarin werd aangetoond dat smeerwortel het ontstaan van tumoren kan voorkomen.

    Nadat bekend werd dat smeerwortel het ontstaan van tumoren kan voorkomen, kwamen er onderzoeken waaruit zou blijken dat smeerwortel leverschade kan veroorzaken, is er 1 geval uit 1976 bekend gemaakt van iemand die daardoor zou zijn overleden, en is de verkoop voor inwendig gebruik verboden!

    Eeuwen lang is smeerwortel gebruikt!?

    Is er ooit gekeken naar wie er is gaan onderzoeken of smeerwortel stoffen bevat die in zeer hoge dosering leverschade zouden kunnen veroorzaken.
    Of wie dat onderzoek betaald heeft?

  16. Beste Anne Tanne,

    Ik heb vorige week Smeerwortel uit de natuur gehaald. Achteraf kom ik tot de ontdekking dat er verschillende soorten zijn. Ik kan de soorten niet onderscheiden.

    Ik heb inmiddels al zalf en tinctuur gemaakt.
    Mijn vraag is, zijn alle soorten geschikt voor uitwendig medisch gebruik?
    Ik sta op het punt om alles in de vuilniston te kieperen.

    Vast bedankt voor het antwoord.
    Vriendelijke groet.
    Gert

  17. Beste Anne Tanne,

    Heb regelmatig wel eens maagpijn, als kind heel vaak.
    Nu is de moment daar weer zoals elk jaar dat ik rond 16 uur maagpijn begin te krijgen gevolgd met darmgassen, na elke (wind) ben van belgie zijn de krampen minder zo tot 19 uur ongeveer en dan is het weer wachten tot de volgende dag 🙁
    Daar heb ik in de tyd “symphytum Officin.” Smeerwortel El-Confrey. Voor gekregen in een Belgische kruidenzaak.
    Moet zeggen dit werkt heel goed..
    Maar toch kleeft er een klever op “niet om in te nemen”
    Er staat verder nog op Herba N° P2 voor wat staat dit?
    Is dit de verdunning!
    Zou ik het mogen verder blijven innemen?
    Mvg Jurgen

  18. beste Anne Tanne,

    Ongeveer 12 jaar geleden heb ik een vorm van psoriasis gehad voor zo’n 2 jaar of langer. toen heb ik een deel van smeerwortelplant gerooid en de wortel gewassen en afgesneden, en een paar keer heb ik het sap op deze plekken gesmeerd, en na 3 tot 4 behandelingen ging het gewoon weg ook voor blauwe plekken kun je gewoon een groot blad nemen, even in kokend water doen (om de haartjes weg te halen) en dan onder een verband doen, nachtje slapen, de pijn is weg en de blauwe plek ook bijna. Ik heb het nu ook in mijn tuin staan.

      1. Een soort Psoriasis ?… ik heb Psoriasis gekregen toen ik 5 was ik word binnen enkele dagen 80 en heb nog steeds Psoriasis, in mindere mate . Niets of niemand kan dit genezen.het is een auto-immune ziekte. Het heeft mijn hele sociale leven bedorven.
        Ik heb wel een levenshygiene : nooit alcohol en geen sterke kruiden. Veel wordt
        Phytiasis genomen voor Psoriasis. Phytiasis Kan je krijgen door een intense nerveuse schok – ziet er uit zoals Psoriasis- en dat geneest heel vlug. Was vroeger geneeskundig niet gekend. Mijn dochter kreeg het na een seksuele aanranding gênais binnen de 14 dagen. Daar Kan smeewortel niets aan doen.

  19. Als ge eens een verstoken duim hebt die 90 graden verkeerd staat zult ge niet te lang stil staan van de pijn. Duw hem zo rap mogelijk op zijn plaats. Vermorzel de wortel van de smeerwortel en leg het papje erop. Het mirakel gebeurt: de pijn is weg. Als ge in het hospitaal ligt met een beenbreuk, leg wat gemalen gedroogde bladeren van de smeerwortel tussen uw boterham. De orthopedist zal u na enkele weken de X-straal foto tonen en aanduiden hoeveel nieuw bot er aanwezig is om de breuk te herstellen. En dat bij een man van 80 jaar; ONGELOOFLIJK

  20. hallo,
    ik gebruik smeerwortel als krachtvoer voor geiten.natuurlijk niet alleen smeerwortel. het hoge eiwitgehalte maakt het interessant. ik gebruik het enkel gedroogd, dan zouden de alkaloïden niet actief zijn. een collega geitenhouder gebruikt het al 12 jaar en heeft nooit problemen gemerkt bij zijn geiten.

  21. Smeerwortel pijnstillend? Ik denk het wel.
    Mijn zoon had, dachten wij, zijn voet verstuikt bij de voetbaltraining. Ik vroeg hem die avond of ik wat smeerwortelbladeren moest zoeken (ze staan bij ons overal) om erop te leggen voor de pijn. De bladeren er voorzichtig omheen gewikkeld en hij sliep rustig de hele nacht! Tot onze grote verbazing hoorden we de volgende dag dat zijn enkel was gebroken en dat hij geopereerd moest worden.

  22. Ook ik lees regelmatig jouw site. Informatief en leerzaam. Ook wil ik je mijn ervaring met smeerwortel niet onthouden. In 2013 kwam ik lelijk ten val met mijn ribbenkast op een bekisting. Het was en vrijeval van een paar meter. Dus, hevige pijn, vooral met het ademen en het hoesten. De huisarts wist mij te vertellen dat ik mijn ribben zwaar had gekneusd en dat het zeker 6 tot 8 weken zou gaan duren. Na enig zoekwerk zag ik dat er een zalf wordt verkocht met daarin o.a. smeerwortel. We zijn op vrijdag gaan smeren. Toen ik maandag weer naar mijn werk ging, heb ik die maandag de zalf nog twee keer aangebracht. De dinsdag was ik volledig pijnvrij! In 4 dagen was ik dus ‘genezen’ in plaats van de 6 tot 8 weken.
    Het afgelopen weekend hebben we 2 planten gekocht die de tuin in gaan. Omdat we toch eenmaal bij de ‘Kruidhof’ in Buitenpost waren, hebben we direct nog meerdere geneeskrachtige kruiden meegenomen. Over enkele weken gaan we weer terug voor o.a. ”weverskaarde”. Deze was nu nog niet klaar voor de verkoop. Misschien is het voor andere lezers interessant om daar ook eens te kijken. De verkooptuin is vrij toegankelijk. Ook kun je de website bezoeken om een idee te krijgen wat ze daar doen. Even voor de goede orde: ik ben op generlei wijze verbonden aan de Kruidhof en ik vermeld dit belangeloos.

  23. Bedankt voor deze uitgebreide info, Anne Tanne!
    Alleen ff meegeven dat het 37-delige werk van Plinius maior (beschouwd als allereerste encyclopedie ooit!) een lichtelijk andere naam heeft, nl. “Naturalis Historia” (geschiedenis of verhaal van de natuur).
    Alle succes gewenst!
    Walter

  24. Dankjewel voor alle informatie!
    Ik gebruik 2tabletjes vsm symphytum officinale d6 pd tegen artrose en voelt soepeler in de gewrichten!
    Is dat giftig in combinatie met chemische medicatie voor hartfybrileren en bloeddruk?
    Hartelijke groet
    Wilma (70jr)

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.