Salie – Salvia officinalis

Salie - Salvia officinalis. Foto: Leo Michels ©Echte salie is een plant die inheems is in Zuid-Europa, waar je haar vindt op zonnige berghellingen. Ze werd al vroeg gecultiveerd, mede omwille van haar mooie bloemen en lekkere geur.
In de middeleeuwen werd ze door kloosterorden over de rest van Europa verspreid en vond je haar in elke kruidentuin.

De oude culturen schreven de kruiden van de Salvia-familie magische krachten toe. Zo geloofden de Grieken dat salie een mens onsterfelijk kon maken en aanbaden de Egyptenaren het als een kruid dat leven schonk en levens redde. De Romeinen wijdden salie toe aan hun oppergod Jupiter, en de oogst van salie ging dan ook gepaard met speciale rituelen. Salie mocht alleen geplukt worden door reine, blootvoets lopende plukkers in witte tunieken, en ze mochten alleen bronzen of zilveren gereedschap gebruiken. Voor het oogsten kregen de goden, en dus met name Jupiter, een plechtig offer van voedsel en wijn.

Beschrijving

Salie is een stevige halfheester die 30 tot 100 centimeter hoog wordt. De plant groeit in dichte bundels van vertakte, behaarde stengels. Salie is een mooie welriekende heester, populair bij de bijen en toch vaak ondergewaardeerd als bloeiende tuinplant. De bloemen zijn lichtpaars tot blauw met rechte bovenlip, in vier- tot tienbloemige schijnkransen.
De variëteit die je in de ‘kruidenafdeling’ van de gewone tuincentra het meest vindt, Salvia officinalis ‘Berggarten’, bloeit uiterst zelden. Dit is de variëteit die ook wel eens ‘breedbladige’ salie wordt genoemd, omwille van zijn meer ovale blad. De ‘gewone’ Salvia officinalis, en de zgn ‘purpurascens groep’ (met naar het rood-paars neigend blad) bloeien wel heel mooi. Zelf heb ik de indruk dat ook de zgn ‘bonte’ salie, S. off. ’tricolor’ minder uitbundig bloeit.

De plant bloeit van juni tot augustus met typische lipbloemen en heeft een opgaande bloeiwijze. De bloemen verschijnen op het oude hout.
De bladeren groeien in paren en zijn grijsgroen van kleur (vaak met gele vleken op oude bladeren). Ze zijn dik, donzig en hebben een ovale vorm met opvallende nervatuur aan de onderkant van het blad. De bladeren ontwikkelen (bij aanraking) een sterke geur en hebben een wrange, warme smaak. Ook de gedroogde bladeren zijn uitermate aromatisch en pittig.
De plant heeft de typische vierkante stengel van de lipbloemigen en heeft aanvankelijk een groene kleur met fijne haartjes. Hij verhout in het tweede jaar.

Salie is een overblijvende en een redelijk winterharde, altijdgroene heester. De plant kan niet tegen strenge vorst, vooral niet in combinatie met ‘natte voeten’, wat overigens voor veel planten een dodelijk samentreffen is. De eerder genoemde S. off. ‘Bergarten’ en ‘purpurascens group’ lijken meer winterhard dan de soort en dan de S. off. ’tricolor’. Toch is in mijn kruidentuin in de winter 2002-2003, met een langdurige periode van ‘kale’ vorst, ook een S. officinalis ‘purpurascens group’ bijna volledig bevroren. De plantjes van de ‘gewone’ S. officinalis die in de afgelopen zomer waren gezaaid bleven gespaard, doch de oudere planten zijn allemaal bevroren. Dit is overigens een fenomeen dat je vaker ziet bij dit soort ‘struik-kruiden’, zoals ook lavendel en roosmarijn: oudere planten lijken minder weerstand te hebben tegen vorst dan jongere.

Teelt en Oogst

Salie groeit het best op een zonnige plaats, in niet te vochtige, kalkrijke, alkalische en goed gedraineerde grond. Hij kan gemakkelijk in potten, binnenshuis en op vensterbanken worden gekweekt. De plant kan ook enige schaduw verdragen.

Vermeerderen van gewone salie kan door het uit zaad te laten opgroeien. Alle variëteiten en cultivars zijn gemakkelijk te kweken vanuit stekken, de worteltijd is `s zomers ongeveer vier weken. Uitplanten op 45 tot 60 cm afstand.

Salie wordt na de bloei best gesnoeid om bossige planten te behouden. Vooral de S. off. ‘Berggarten’ heeft de neiging om ongesnoeid uit elkaar te vallen en na een aantal jaren een kaal centrum te vertonen. De afliggende verhoutte twijgen wortelen vlot en kunnen eventueel losgesneden en uitgeplant worden. Geelachtige bladeren kunnen betekenen dat de wortels meer ruimte nodig hebben.
Een kleine groene rups (wie kan me de naam vertellen?) eet de bladeren, dit rupsje kan met de hand verwijderd worden of door de bladeren te snoeien en te verbranden.

Oogst: kort voor, of bij het begin van de bloei, bij droog zonnig weer (meestal mei-juni). Het blad wordt gedroogd in de schaduw bij niet te hoge (< 34° C) temperaturen.

(Terug naar boven)

Medicinaal Gebruik

Inhoudstoffen

  • 0,5-2,5 % etherische olie, waarvan 30-50 % thujon, 5-15 % cineol, verder linalol, borneol, kamfer, salveen en pineen
  • bitterstoffen (tannines, di- en triterpenoïeden)
  • flavonoïeden
  • saponines
  • phyto-oestrogenen
  • hars

Voor een meer gedetailleerd overzicht van de inhoudstoffen van Salie verwijs ik naar “Alles over Kruiden”.

Eigenschappen

Carminatief (bevordert de spijsvertering), spasmolytisch, antiseptisch, astringerend, anti-hidrotisch (vermindert de transpiratie), algemeen stimulerend, koortsverlagend, slijmoplossend, hoeststillend, emmenagoog (menstruatiebevorderend), bevordert de wondheling en littekenvorming.

Gebruik

Salie is het klassieke middeltje tegen ontstekingen van mond, keel en amandelen, waarbij met name de etherische oliën verzachtend werken op de slijmvliezen.
Het kan inwendig gebruikt worden of als een mondspoeling voor ontstoken of bloedend tandvlees, een ontstoken tong of gegeneraliseerde ontsteking van de mond. Het is een excellente remedie bij mondzweertjes. Als gorgeldrank wordt het gebruikt bij de behandeling van laryngitis (ontsteking het strottenhoofd), pharyngitis (ontsteking van de overgang van mond en neus naar keel), amandelontsteking en angina.

Salie is ook een waardevol spijsverteringsbevorderend middel (carminativum) bij dyspepsie (oprispend maagzuur).

Bij inwendig gebruik verminderd vermindert het overdreven transpiratie, en hiervan wordt wel gebruik gemaakt bij problemen die gepaard gaan met overvloedig transpireren, zoals T.B.C., menopauze, thyreotoxicosen en nerveus zweten. Ook overdreven zweten tgv pilocarpine reageert goed op salie.
Ook andere vormen van eccriene secretie worden geremd door Salie, en het kan daarom gebruikt worden om de melkvorming te doen teruglopen bij het afbouwen van borstvoeding, en om speekselvloed te verminderen.

Als compres kan het gebruikt worden bij wondheling.

Als verdere indicaties worden genoemd: uitputting, herstelprocessen, psychasthenie; meningitis en virale zenuwontsteking; griep, bronchitis, angina, sinusitis; aften, herpes, spijsverteringsstoornissen, virale enteritis, galinsufficiëntie, reumatische polyartritis, onvoldoende urinelozing, cellulitis, bloedsomloopstoornissen; uitblijvende menstruatie, pre-menopauze, witte vloed, condylomata, wonden, huidziekten, haaruitval.

Waarschuwingen, Bijwerkingen en Contraindicaties

Salie heeft ontegensprekelijk een duidelijke medicinale waarde, maar als het gaat om de etherische olie, dan is enige voorzichtigheid gewenst:

De etherische olie bevat een groot gehalte aan thujon, dat epileptische aanvallen kan uitlokken of, in hogere dosering, zo giftig is voor het centraal zenuwstelsel dat het verlammingen kan veroorzaken.

(Het lijkt hier alsof het homeopatische principe, dat een kleine
hoeveelheid van een stof de symptomen kan genezen die door een grote hoeveelheid worden veroorzaakt, bij salie duidelijk naar voor komt: immers, heel wat middeleeuwse schrijvers beschouwden salie als een zenuwtonicum en als een middel tegen verlamming… En inderdaad is de hoeveelheid thujone in een kop kruidenthee ontzettend klein).
Hetzelfde zien we overigens bij het effect op de voortplantingsorganen: een kleine hoeveelheid salie wordt beschreven als antispasmodisch, maar grotere hoeveelheden veroorzaken spastische samentrekkingen van de baarmoeder (en als het gaat om een etherische olie, dan
wil ik wel vermelden dat ‘grotere hoeveelheden’ daarom niet meer dan een paar druppels moeten zijn).

Er zijn dan ook al wel vaker vergiftigingsgevallen beschreven, doordat mensen op basis van wat ze in boeken vonden zichzelf gingen behandelen, en uitgingen van de verkeerde veronderstelling dat ‘meer ook beter is’.

De verschijnselen die dan beschreven worden variëren van lichte duizeligheid en beven, tot dermate heftige buikpijn dat hospitalisatie nodig was. De meest voorkomende
vergiftigingsverschijnselen bestaan echter uit matige tot ernstige contracties van de baarmoeder, die leidden tot een ‘menstruatie’ die echter veel te overvloedig is, en zich als een gevaarlijke bloeding uitte. Het ging in deze gevallen bovendien meestal niet om een inwendig gebruik van salie, maar om gebruik in massageolie of in badolie, in hoeveelheden varierend van 2 of 3 tot 10 druppels!
Om deze reden zullen aromatherapeuten de voorkeur geven aan Scharlei (Muskaatsalie, Salvia sclarea), die heel wat therapeutische eigenschappen met salie gemeenschappelijk heeft, doch slechts een kleine hoeveelheid thujon bevat.

(Terug naar boven)

Naamgeving

Eën van mijn stokpaardjes is, dat je eigenlijk dient te spreken van de ‘botanische’ of de ‘wetenschappelijke’ naam
van een plant, en niet van de ‘Latijnse’. Inderdaad hebben de meeste van die namen immers geen Latijnse, maar Griekse wortels. Salie is echter ëën van de uitzonderingen die de regel bevestigen, en heeft wèl een Latijnse
oorsprong.
Inderdaad spraken de Romeinen al van de ‘Salvia salvatrix’, de genezende Salie, waarbij dus ook ‘salvia’ is afgeleid van ‘salvere’, genezen.

En ‘officinalis’ wijst er op dat de plant een lange historie als medicinaal kruid achter zich heeft, want verwijst naar de ‘officina’, de werkplaats van de ‘kruidenbroeder’ in de kloosters, een woord dat nu nog gebruikt wordt voor het labo van een apotheek.
Salie is, net als het Duitse Salbei, het Engelse Sage en het Franse Sauge afgeleid uit de aloude Latijnse benaming…

Volksnamen

Nederlands: Franse Thee, Saaldje, Selve, Savie, Palingkruid
Engels: Sage , Garden Sage
Duits: Salbei, Garten-Salbei
Frans: Sauge officinale, Thé d’Europe, Thé de la Grèce

(Terug naar boven)

Geschiedenis en Folklore

Echte salie is een plant die inheems is in Zuid-Europa, waar je haar vindt op zonnige berghellingen. Ze werd al vroeg gecultiveerd, mede omwille van haar mooie bloemen en lekkere geur.
In de middeleeuwen werd ze door kloosterorden over de rest van Europa verspreid en vond je haar in elke kruidentuin.

De oude culturen schreven de kruiden van de
Salvia-familie magische krachten toe. Zo geloofden de Grieken dat salie een mens onsterfelijk kon maken en aanbaden de Egyptenaren het als een kruid dat leven schonk en levens redde. De Romeinen wijdden salie toe aan hun oppergod Jupiter,
en de oogst van salie ging dan ook gepaard met speciale rituelen. Salie mocht alleen geplukt worden door reine, blootvoets lopende plukkers in witte tunieken, en ze mochten alleen bronzen of zilveren gereedschap gebruiken. Voor het oogsten kregen de goden, en dus met name Jupiter, een plechtig offer van voedsel en wijn.

Op Kreta, waar het kruid volop groeide, bestond de traditie om salie te plukken op de eerste of tweede dag van mei, voor zonsopgang. Artsen in de oudheid prezen de genezende en sterkende eigenschappen van salie, zowel voor het lichaam als voor de geest. Zowel de Romeinen als de Egyptenaren beschouwden salie als een krachtig middel om de vruchtbaarheid te bevorderen. Kinderloze koppeltjes die een zwangerschap wensten, kregen het advies vier dagen niet samen te slapen en dagelijks saliesap te drinken – wanneer ze er daarna weer zouden vrijen, was conceptie zowat verzekerd! (Dit lijkt merkwaardig als je bedenkt dat tegenwoordig bekend is dat de etherische olie van Salie een emmenagoog is, dwz kan de menstruatie, en derhalve ook een miskraam, opwekken,
doch in lagere dosering kan de oestrogene activiteit van het kruid een onregelmatige cyclus normaliseren – zie toch ook bij bijwerkingen en contra-indicaties!).

In de Middeleeuwen geloofde men dat de plant gezegend was door de Maagd Maria en kreeg ze de bijnaam Officinalis Christi. Omdat men het kruid levensreddende eigenschappen toedichtte, werd het soms Salvia salvatrix genoemd, wat wil zeggen
“salie de redder”

Men gebruikte de plant als geneeskruid voor ontstoken wonden, bij pest en tegen vrouwenkwalen. Hierop doelde Hondius toen hij dichtte

“Salie water t’aller tijen
Doet met Pappels haer verblijen”

Het was een plant die door haar bloemen, haar geur en haar bitterzoete smaak snel opviel, en daardoor ook snel als geneeskruid onder de aandacht kwam. Uit de Salermitaanse school is het gezegde bewaard gebleven: “Hoe kan de mensch sterven, die sali in zijn tuin kweekt?”De geneeskrachtige kruidenwijnen van monniken bevatten dikwijls salie, maar ook aan wijnen die uitsluitend als genotmiddel werden gedronken werd regelmatig salie toegevoegd. Die zelfgemaakte wijnen waren immers vaak vrij zuur, en de kruiden moesten dat goed maken.
Een oud drinkliedje zegt

“Er setzt das Gleslein für seinen Mund, Krauseminte,
er trank es auss biss auf den Grund, Salveie, Poleie,
die Blümlein an der Heiden, Krauseminte!”

In oude kruidenboeken wordt salie vaak beschreven als een geestelijke stimulator. Zo schreef John Gerard bv: ‘Salie is bijzonder goed voor het hoofd en de hersenen, het verlevendigt de zintuigen en het geheugen.’
Salie heeft een krachtige
werking op de vrouwelijke geslachtorganen, en was dan één van de enkelvoudige remedies die vroedvrouwen (‘vroede’, i.e. ‘wijze’ vrouwen, van wie er zoveel op de brandstapel eindigden tijdens de heksenjachten van de middeleeuwen tot de zeventiende eeuw) gebruikten bij uitblijvende menstruatie of te gering bloedverlies, of om de cyclus te normaliseren voorafgaand aan de menopauze.

Ooit bestond er een merkwaardig bijgeloof dat salie het alleen goed deed in de tuinen van wijzen en daar waar de vrouw de broek droeg. Hiervan getuigt de spreuk: “Als de saliestruik goed gedijt, Is de meester geen meester en weet hij ’t”.
Vreemd genoeg zag men in de gezondheid van een salieplant ook een weerspiegeling van het zakelijk succes van de heer des huizes. Een voorspoedig groeiende plant betekende bloeiende zaken, een verdorde plant wees op financiele problemen.

Salie - Salvia officinalis. Foto: Leo Michels ©Salieblaadjes werden vaak gebruikt als liefdesorakel. Als een jonge vrouw om middernacht aan de vooravond van Samhain (Halloween in de Christelijke traditie), 31 oktober, de tuin inging en negen salieblaadjes plukte zonder de tak te breken op het moment dat de klok
twaalf uur sloeg, zou ze het gezicht van haar toekomstige echtgenoot zien – of een doodskist als ze nooit zou trouwen.

Halverwege de twintigste eeuw schreef M.C. Blöte-Obbes in ‘De Geurende Kruidhof’ het volgende over Salie:

Als reukplant was zij (de salie) allen kwaden geesten onaangenaam. Het was een “weldoende” plant en toch ook een plant die door magiërs bij al hun tooverijen gebruikt werd. Padden huizen gaarne onder de salie; padden zijn heksendieren, dus deugde er iets niet aan de salie. In ieder geval werd zij door den adem van die dieren giftig. Om dit te ondervangen plantte men een ruit (Ruta graveolens) bij de salie. Die verjoeg dan al het ongedierte dat daar woonde.
De magiërs gebruikten die salieplanten, waar de padden wel onder woonden, en plukten ze dan nog van den 23en tot den 29en dag der maand, waarna ze onder tarwe of gerst bewaard werden. Daarna deed men er de wonderlijkste dingen mee; zoo kwam er, wanneer de plant vier weken onder mest gelegen had, een witte merel uit, met den staart van een slang. Deed men
de plant eerst in een flesch en liet men ze zoo onder de mest rotten, dan kwamen er wormen uit, verbrandde men deze wormen dan hoorde men donderslagen. Het is dan ook niet te verwonderen, dat de salie een der beroemde tooverplanten van Albertus Magnus was. In het aan hem toegeschreven boek vertelt hij, dat wanneer men de verrotte stengels van salie in een beek of bron wierp, deze dan uitdroogde. Wie salie met bijvoet in zijn schoenen droeg werd nooit moe (dit recept is al van Plinius). Cagliostro gebruikte het om zijn vleeschconsommé te kruiden bij zijn verjongingskuur. Ook bij onttooveringen werd het gebruikt; dan moest men een lamsbout eten, toebereid met salie en ijzerkruid.”

Iemand vertelde me dat ze ooit las dat Lodewijk XIV vergiftigd zou zijn door saliethee. De man was ziek en zijn artsen gaven hem saliethee te drinken. Hij werd alsmaar zieker en zijn artsen gaven hem steeds meer saliethee… tot hij stierf. Een andere bron vermeldde dat dezelfde Lodewijk elke ochtend een kopje saliethee dronk… Dat Lodewijk iets had met saliethee mag dan wel waarschijnlijk zijn, wat het precies is zal wel in nevelen gehuld blijven.

In de literatuur zien we de Salie opduiken in het boek: `Jan, Jannetje en hun jongste kind’, dat E.J. Potgieter in 1840 schreef. De hoofdfiguur van het boek is`Jan Salie’, die vervolgens een eigen leven ging
leiden: Een Jan Salie is sindsdien een beetje een suffe, een sukkel, een man waar niets bij zit, iemand die saliemelk drinkt omdat hij geen bier of sterke drank verdraagt.
De Jan Saliefiguur was niet de bruisende cholericus, de ernstige melancholicus, de beweeglijke sanguinicus, maar veeleer de gevoelige lymfaticus, met zwakke slijmvliezen, trage bloedstroom, zwak afweersysteem en moeizame spijsvertering.
Van alle constitutietypen maakt de lymfaticus de minst gezonde indruk naar buiten (hetgeen natuurlijk niet werkelijk zo hoeft te zijn), die dus behoefte heeft aan de gezondmakende ‘Salvia salviatrix’.

Symbolisch gebruik

Culpeper associeert Salie met de planeet Jupiter. Inderdaad was Salie al in de Romeinse tijd aan de god Jupiter toegewijd. Je kan vervolgens zowel vanuit Jupiter als vanuit de kleur paars een verband leggen naar ‘donderdag’ (Jeudi) en donderdag-magie, en dus salie gebruiken in rituelen betreffende gezondheid (een overigens zeer vanzelfsprekende associatie vanuit de wetenschappelijke naam van Salie), maar ook geluk, rijkdom, succes in zaken en in juridische aangelegenheden…
Ann Moura beschrijft salie als een van de kruiden die met Samhain als geurkruid kunnen verbrand worden.
Hoewel de ‘Heilige Salie‘ die door de Noord-Amerikaanse inheemse bevolking als zuiverend rookkruid (smudging herb) wordt gebruikt, in feite geen salie is, maar een alsemsoort, worden in navolging van deze (dus niet correcte) benaming, ook de Europese saliesoorten wel als zuiverend rookkruid verbrand.

(Terug naar boven)

Deze buttons respecteren je privacy (zie info):

48 thoughts on “Salie – Salvia officinalis

  1. halo ik heet ilas en…………………………
    als je ilas om draait dan woord die sali
    dat vind ik wel heel erg leuk
    en heel veel mansen vinden sali heel mooi
    en dat vind ik ook mooi
    dus daarom zoek ik op de internet
    (sali)
    maar ik heet gewoon ilas
    maar ik ik heb heel veel op de internet
    gehoord en geleezt
    dat sali kun je eten
    en de koning vind dat ook lekker
    en ik wil dat ook proeven
    mmmmmmmmmmmmmmmm
    sali.
    veel mansen zeggen dat die heel lekker is
    maar ik weet niet hoe hij eruitzit dus daarom
    zoek ik dat op de computer ……….
    en als ik dat gevonden heb dan kom ik dat hier schrijven doeeeeeeeeeeeeeeeiiiiii…………..

    hi

  2. @ilas: Veel plezier met je salie speurtocht…
    Salie is een kruidje met een erg doordringende, wat kamferachtige smaak. Zelf vind ik het fantastisch om te combineren met bospaddestoelen en pompoen…

  3. Pingback: In bloei op 2 juni
  4. Ik wil binnenkort mijn terras uitbreiden met een kruidentuintje. Mijn terras is ongeveer 5 bij 5 meter, omgeven door 2meter hoge muren.
    De ene helft heeft ’s morgens zon en de andere helft vanaf ’s middags.
    Wil graag kruiden houden die ik kan gebruiken in de keuken, maar vooral apart zijn.
    Ik woon in Zuid-Limburg en ben afgelopen weekend naar Bastin geweest.

    Heel veel soorten kruiden, maar kon niet kiezen…
    Wil graag een Mediterraans uiterlijk creëren, wat raad u mij aan?

    Groeten Patrick

    1. vraag
      salvia officinalis ch 5 granules is
      mij aanbevolen tegen chronisch ontstoken slijmvliezen
      maat hoeveel granules per dag kan niemand mij vertellen.
      weet u het?

  5. Ik lees hier nogal wat enge dingen over het (inwendig) gebruik van sali. Ik heb last van overvloedig veel speeksel en wil eens gaan proberen of ik dat met sali kan verminderen. Wat is nu de juiste en veiligste manier om sali te gebruiken?

  6. @Inge: Die ‘enge dingen’ hebben enkel betrekking op het gebruik van Salie onder de vorm van etherische olie! Je moet je echter voorstellen, dat één druppeltje olie al gauw een hondertal blaadjes zijn…
    Als je salie in het eten, of onder vorm van een infusie (kruidenthee) gebruikt, is er echt geen probleem.

  7. Beste Anne,

    ik heb vanuit de dr Vogel serie salie gekocht, Famosan Salvia heelt het. Ken je dit product, en vindt je dit een goede oplossing ipv echte salie? en tablet bevat een mg, lees ik in de bijsluiter. Ik hoor graag jou mening.

  8. @Aniko: Ik kan je hier niet echt in adviseren vrees ik, om de simpele reden dat ik eigenlijk nooit gebruik maak van gestandaardiseerde preparaten.

    Dr Vogel is in mijn ogen een betrouwbaar merk, dus ik zou je voorstellen om je gewoon te baseren op de dosering die in de bijsluiter wordt geadviseerd.

    1. Hallo,

      Heb je enig idee wat de gevolgen zijn van salie bij een zwangerschap? Ik heb verse blaadjes salie in mijn gerecht vermengd en kom er nu achter dat salie ongezond is tijdens de zwangerschap. Ik zit op dit moment nog in het eerste trimester en maak mij toch wel wat zorgen.

  9. Beste Anne,

    Ik heb last van taai, moeilijk op te hoesten slijm en krijg gemakkelijk aften.
    Dit zijn gevolgen van de botkanker die een aantal jaar bij mij werd vastgesteld.
    Mag ik gorgelen met salie en/of infusies drinken van tijm en salie of zijn hier neveneffecten aan verbonden?

  10. 1. Gedroogde salie aansteken, uitblazen en laten doorgloeien: de rook zuivert de lucht.
    2. Het wordt veel gedronken door de medicijnvrouwen in de boeken van Lynn Andrews.
    3. Je zou salie het enige in de Nederlandse natuur voorkomende antibioticum kunnen noemen.
    4. Bij sinusontstekingen werkt het ook helend als de natte bladeren op de holtes worden gelegd.

    1. Dankjewel voor de aanvullingen.
      Wat je tweede toepassing betreft, verwijs ik je naar mijn blogberichtje van 13 februari 2007. Het is waarschijnlijk niet de Salvia officinalis die in de boeken van Lynn Andrews wordt bedoeld.
      In het genoemde blogbericht heb ik het over de verschillende plantengeslachten / -families die in (Amerikaans) Engelse teksten met sage/salie worden aangeduid.

  11. Dag Anne, wat een veelzijdige informatie!
    Maar toch nog een vraag: ivm met overmatig transpireren gebruik ik sinds kort salie tabletten, gekocht in een gerenommeerd reformhuis. Hiervan neem ik er één per dag in, en het helpt echt.
    De dosering is 2500 mg (als 500 mg van een 5:1 extract). Iemand vertelde mij dat een hoge concentratie bijwerkingen kon geven, vandaar dat ik op zoek ben gegaan.

    Hopelijk kun jij mijn vraag beantwoorden: kan zo’n hoge dosering kwaad? Ik heb ook salie-thee gebruikt. Dit werkt ook, maar in mindere mate en je moet er veel van drinken wil het effect hebben. Misschien heb jij daar ook tips over?
    Groet, Lies

    1. Geert Verhelst schrijft in zijn boek hierover:
      “Langdurige inname in een te hoge dosis (bv 15 g blad per keer) en zeker teveel etherische olie kan wel toxisch werken (o.a. door thuyon op de lever) met: droge mond, maagwandontsteking met misselijkheid en braken, hartkloppingen, rusteloosheid, warmte-opwellingen, duizeligheid, hallucineren, verminderde reflexen en hypotonie tot zelfs epileptiforme reacties.’
      Echter: hij schrijft ook dat de aangewezen gemiddelde dagdosis bij inwendig gebruik het equivalent bedraagt van 4 à 6 g kruid. Ik weet niet, of jouw tabletten gemaakt zijn op basis van gedroogd kruid (en dan denk ik dat je vrij gerust kan zijn), of dat ze een extract bevatten…
      In elk geval: goed de bijsluiter lezen!

  12. Hallo,

    Weet jij of de zaden van salie te gebruiken zijn? Of ze eetbaar of verwerkbaar zijn? Ik vind dat nergens terug.

    Bedankt,
    Miranda

    1. In kleine hoeveelheden is zaad van salie zeker culinair te gebruiken. Maar omdat met name de etherische olie van salie toch wel met enige terughoudendheid moet gebruikt worden, en ik vermoed (ik weet het niet zeker) dat de zaden een hoger gehalte aan die EO bevatten, zou ik toch enige voorzichtigheid in acht nemen, en er niet al te genereus mee zijn…

  13. Dag Anne na dit gelezen te hebben heb ik een SALVIA NEMOROSA ‘OSTFRIESLAND’ aangeschaft.
    Wil ik graag voor enkele recepten gebruiken.
    Nou twijfel ik alleen of de ‘OSTFRIESLAND’ hiervoor wel te gebruiken is. Mijn vraag is dus eigenlijk of alle salies (‘OSTFRIESLAND’) te gebruiken zijn in gerechten ?
    Heb op internet gezocht maar kon het niet vinden
    Alvast bedankt.

    Denis

  14. Het stukje hierboven gaat over Salvia officinalis, dus niet over Salvia nemorosa. Salvia nemorosa is een plantensoort uit hetzelfde geslacht als onze keukensalie (S. officinalis), maar wordt niet als keukenkruid gebruikt.

    Het eerste woord van een wetenschappelijke plantennaam verwijst naar het geslacht, het tweede naar de soort.
    Salvia nemorosa en Salvia officinalis zijn dus allebei planten uit het geslacht Salvia, maar ze behoren tot twee verschillende soorten.

    Als één soort eetbaar/genietbaar/medicinaal bruikbaar is, betekent dat niet noodzakelijk dat andere planten binnen hetzelfde geslacht dat ook zijn.
    Een voorbeeld uit een andere familie: De aardappel, Solanum tuberosum, is – geef toe – een zeer eetbare plant, of alvast zijn wortelknollen zijn dat. Maar bitterzoet (Solanum dulcamare) en zwarte nachtschade (Solanum nigrum) zijn dat niet….

    Bij de lipbloemigen loopt het gelukkig zo’n vaart niet, je gaat geen vergiftiging oplopen als je S. nemorosa in het eten gebruikt, maar de smaak is volgens mij niet echt genietbaar…

  15. mag je van de salvia officinalis “Berggarten” de uitgebloeide bloemen afknippen zodat ze dan op nieuw gaan bloeien? Net als bij Lavendel. Groetjes Henny

    1. Natuurlijk mag dat…
      Of hij echt opnieuw gaat bloeien, dat weet ik niet.
      In elk geval is het zo, dat een plant na de bloei flink wat energie moet steken in het vormen van zaad. Als je de bloemen afknipt, vervalt die taak, en kan de plant haar energie aan andere dingen kwijt, eventueel dus aan het vormen van een nieuwe bloeiwijze. Je berokkent de plant er zeer zeker geen schade mee.

    1. Snoei nu maar… Hoewel er nog wel nachtvorst kan voorkomen, gaat het niet meer streng vriezen.
      Snoei alles wat in, maar zorg ervoor dat je niet dieper snoeit dan tot net boven de onderste groene scheutjes.

  16. Als herboriste kreeg ik gisteren tijdens een kruidenavond de opmerking dat je salie best oogst na de bloei, omdat het gehalte thujon dan veel minder zou zijn. Hierover heb ik zelf niets gevonden, of gehoord… wat denk jij hiervan? Voor salie zou de klassieke regel oogsten voor bloei niet opgaan?????

    1. Het is in elk geval zo, dat bij de meeste planten die geoogst worden omwille van hun etherische oliën, aangeraden wordt te oogsten voor de bloei omdat het gehalte aan die oliën dan het hoogst is.
      Vermits echter een hoog thujon-gehalte minder wenselijk is, zou het dus vanuit dat oogpunt inderdaad gunstiger zijn om op een ander moment te oogsten.
      Tegelijk kan je je dan de vraag stellen, of het compromis met het gehalte aan andere inhoudsstoffen dat dan wellicht ook lager is, wel wenselijk is??? Ik kan je dus geen afdoend antwoord geven.

      1. Update: intussen vond ik een artikel dat een wel héél verschillend licht op de zaak werpt…
        In dit artikel wordt het gehalte aan etherische oliën in Salie van maand tot maand bepaald. En hieruit blijkt dat de opbrengst en samenstelling van de EO van maand tot maand verschilt, en dat de olie van salie geooogst in oktober het hoogst thujon-gehalte heeft. Helaas kan ik enkel (gratis) de samenvatting van het artikel consulteren. Om het volledige artikel te lezen moet je betalen, of je kan in een academische bibliotheek het artikel opzoeken…

        Ook in dit artikel wordt aangegeven dat het gehalte aan etherische oliën in salie het hoogst is in juli, dus na de bloei.

        Ik vermoed dus dat de uitspraak in de herboristenopleiding gebaseerd is op de algemene aanname dat het gehalte EO het hoogst is voor de bloei, maar dat het niet gebaseerd is op onderzoeksgegevens…

  17. Hey Anne, wat een toeval zeg!
    Ik was net “Salie” te googelen en je blog kwam als 3de op de lijst 🙂
    Ik ken je van Barefootrunners.org en Runningahead en heb af en toe ook je blog gelezen.

    Ik probeer mijn vrouw met het vinden van informatie te helpen, dus neem ik de vrijheid je een vraagje te stellen:
    Als je S. officinalis (in vorm van thee) als emmenagogue gebruikt, hoe lang moet dat? moet dat op een bepaald moment zijn, is het nodig een rustperiode in te houden of kan het gewoon routinematig en dagelijks worden gebruikt?

    Ja. Het gaat over het O-woord 😉

    Bedankt en sportieve groeten 😉

    1. Enric,
      Hé, wat apart inderdaad om je hier tegen te komen… (Lopen doe ik nog steeds, maar niet meer ‘helemaal’ blootsvoets omdat ik merkte dat ik dan in koude, natte periodes stilval. (Merrell vapor glove).

      Maar daarvoor kwam je hier natuurlijk niet…
      Bovendien is het alweer een hele tijd geleden dat ik mij nog echt in kruidenleer verdiept hebt, en ik vrees dus dat ik eigenlijk geen antwoord op je vragen hebt.
      Ik kan je hooguit doorverwijzen naar een pagina op de site van Maurice Godefridi, maar ook daar staat niet aangegeven op welke wijze het kruid best gebruikt wordt.

      Vanuit dit artikel lijkt het inderdaad aangewezen te zijn om het kruid doorlopend te gebruiken.
      Ook in dit artikel wordt het gebruik van salie voor deze indicaties beschreven. Opnieuw ontbreken dosering en periode van toediening.
      Wellicht moet je dus met je vragen toch terecht bij iemand die echt professioneel met fytotherapie bezig is…

  18. Hoeveel verse salieblaadjes mag je in je thee doen per dag tegen nachtelijk transpireren door menopauze ?

    Dank voor het antwoord !

    Elisa

    1. Je mag uitgaan van 2 theelepels gehakt vers kruid per kopje.
      Hoeveel blaadjes dat zijn, hangt een beetje af van de salie-variëteit die je hebt: Als je breedbladige salie hebt (S. officinalis ‘Berggarten’), dan vul je met één van de grotere blaadjes al wel een theelepel. Van de smalbladige soorten daarentegen heb je toch wat meer nodig!

  19. Ik ben net begonnen met Salvia in capsulevorm (Arkocaps)
    nu lees ik hier over bijwerkingen,
    kan de Salvia die ik gebruik (in poedervorm in capsules) ook bijwerkingen geven , zo ja welke ?
    Ik wil proberen of het helpt bij in vroege ochtend wakker worden van ”warmte” ivm overgang, vandaar.
    met vr. groet

  20. Ik wil een dr Vogel medicijn tegen de overgangklachten kopen
    maar er zit wel salie in en ik heb vanwege een hersentumor te maken gehad met epilepsie , ik wil graag advies.

  21. Heb hormoongevoelige borstkanker gehad. Mijn dokter zegt dat ik geen salie mag gebruiken. Heb er nochtans zeer mooie in tuin staan en gebruikte die vroeger om te dampen bij prikkelhoest. Graag reactie.

    1. Marie,
      Het zijn vooral de etherische oliën van Salie waarvoor gewaarschuwd wordt. Maar… een arts die voldoende kennis heeft van kruiden en hun inhoudsstoffen lopen niet met honderden rond, en als jouw arts daar wel kennis van heeft (en van jouw specifieke variant van kanker) zou ik toch geneigd zijn om zijn advies op te volgen!

  22. Heb al jaren last van parodontitis en ben een aantal maanden geleden begonnen met het kauwen op eerst verse en later op gedroogde blaadjes.Onderwijl hou ik enkele blaadjes vast tussen kiezen en binnenkant wang. Daardoor merk ik dat er al een enkele kies wat vaster is gaan zitten. Nu lees ik dat er bijwerkingen aan kunnen zitten vanwege de etherische oliën van Salie. Is het veilig om daarmee door te gaan?

    1. Kauw je op salie of op de etherische olie van salie?
      De waarschuwing geldt voor het inwendig gebruik van etherische olie van Salie, niet over het gebruik van het kruid in zijn geheel.

      1. Ik kauw op de salie blaadjes en daarbij komt volgens mijn inziens etherische olie vrij. Aan je antwoord te zien, denk ik aan te kunnen nemen dat de hoeveelheden wel de moeite waard zijn voor herstel van tandvlees en weer niet genoeg om schade aan te richten.

  23. Ik heb er 1 van 17 jaar oud, zelf opgekweekt uit zaad. Het is een hele dikke stam met een diameter van ongeveer 10 cm en ik laat hem bovenop groeien als een mini boom. Hij doet het geweldig. 4,5 jaar geleden meegenomen naar het huis waar ik nu woon en hij doet het nog steeds prachtig. Vroeg in het voorjaar snoei ik hem bijna helemaal terug op de stam als een soort knot wilg. Inmiddels ook een hoop stekken ervan gecreëerd. Het is een geweldige tuinkruidenplant. Hij staat in de volle grond.

  24. Hallo Anne,

    Ik heb net je site bekeken ,erg fijn om te lezen ,heb hem bij toeval ontdekt,
    omdat ik op zoek was naar de info hoe ik best salie pluk voor een kopje thee (gans het takje of enkel de blaadjes van het takje scheuren ) momenteel heb ik zo ’n mooi salie plantje en ik wil het zo graag goed verzorgen.
    ook mijn andere kruiden doe het niet zo goed ,ik vroeg me af wat ik fout doe ,en knip je of nijp je best de takjes af…..
    Alvast bedankt voor je antwoord Anne

    hartelijke groet
    Anita

  25. Ik drink 3 kopjes saliethee om borstvoeding actief af te bouwen. De thee maak I met 1 theelepel gedroogde salie uit een potje. Hoeveel dagen mag ik maximaal de thee achter elkaar drinken?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.