Hauset: Getuigen van het verleden in het brongebied van de Geul
Afstand: 16 km
Hoogtemeters: 220 m
Ondergrond: variabel, voor een belangrijk deel onverhard. Soms brede bosdreven, soms smalle paden die af en toe wat bergachtig van karakter zijn.
Duur: 3,5-4 uur
Moeilijkheidsgraad: technisch niet moeilijk, te doen voor iedereen met een goede conditie.
Markering: In de Oostkantons is een wandelknooppunten-netwerk, maar onze route volgt die maar ten delen.
GPX: downloadlinks op het eind van de routebeschrijving
Park&Hike: Aan het begin van de wandeling – de kerk van Hauset – is ruim parkeerplaats.
Openbaar Vervoer: Bushalte Hauset Kirche aan het begin van de wandeling. Halte op lijnen 722 (Eupen Bushof – Kopfchen Altes Zollamt), 724 (Kelmis – Hauset) en 14 (Eupen busstation – Aken busstation).
Toiletten: Er is een openbaar toilet aan de zijkant van het gebouw tegenover de kerk van Hauset, achter de parking (sportcentrum?).
Horeca: In Corona-tijden is er een take-away aan het oude douanekantoor Köpfchen.
Erfgoed:
– Das alte Kalkwerk: een groot complex van kalkovens nabij de Hammerbrücke
– Aachener Landgraben: de aarden verdedigingswal die de buitengrens van het Rijk van Aken vormde en langs de huidige grens met België nog duidelijk te herkennen is.
– Westwall Panzersperre (Drachenzähne, drakentanden)
– Cycloopstenen
Honden: (steeds onder voorbehoud: ik heb zelf immers geen hond) overal toegelaten – mits aan de leiband.
Ons oordeel?
Geen wandeling voor kilometer- of hoogtemeter-vreters…
Een goed behapbare wandeling door een licht-glooiend landschap. Een keer of twee moet je iets pittiger klimmen, maar over het algemeen zijn de hoogteverschillen niet groot.
De charme van de wandeling zit in de grote afwisseling, en de talrijke getuigen van het verre of nabije verleden. We vonden niet altijd een verklaring voor de bouwsels die we ontmoeten, dus wie aanvullingen heeft mag die altijd kwijt in de commentaren!
Als ik een suggestie mag doen: misschien is de wandeling nog net iets leuker als je ze loopt in de tegengestelde richting van onze beschrijving. Wij vonden immers de eerste helft van de tocht het mooist, en dan kan je daarmee eindigen!
Routebeschrijving
Vanaf de kerk van Hauset volg je de Kirchstraẞe een klein stukje in zuidelijke richting, maar al na 50 m ga je linksaf, Botzefeld in. Na ongeveer 100 m neem je het paadje ‘Schwartz Wesje’ dat rechtsaf tussen de huizen doorgaat.
Het paadje komt uit op de straat ‘An der Follmühle’, en je gaat naar rechts.
Je komt bijna meteen aan de vroegere Fingerhutsmühle, een voormalige watermolen op de Geul.
Hier gaan we opnieuw rechtsaf, de Göhlstraẞe in, die we volgen tot we opnieuw de Kirchstraẞe bereiken. Een paar tientallen meter naar rechts, en dan aan wandelknooppunt 7 tussen twee huizen een pad linksaf richting knooppunt 91. (Je snapt het… Je had vanaf de kerk ook gewoon rechtdoor tot hier kunnen lopen, maar het kleine omwegje vind ik wel de moeite waard.)
We blijven voorlopig het wandelknooppuntennetwerk volgen: van 91 een paar honderd meter tot aan 89 waar we rechtsaf gaan richting 73. Voor ons zien we dan al de bult die de Beschissenen Berg heet.
Het karrenspoor loopt uit in een weide waar je vaag het spoor ziet van de wandelaars die je voorgingen. Aan de overkant van de weide gaan we door een draaipoortje het bos in. Aan de splitsingen blijven we richting knooppunt 73 gaan (linksaf waar we via een trapje op een ander bospad uitkomen, en wat later, na een brugje over de Geul, rechtsaf. Hier lopen we weer even over een verharde weg, maar waar die vlak voorbij een wegkruis een bocht maakt gaan we (knooppunt 73) rechtdoor richting knooppunt 43.
Al gauw zien we de Hammerbrücke voor ons opdoemen. Het pad ernaartoe loopt eerst door een weide, dan volgt een stukje bos met – half april – overvloedig bloeiende bosanemonen, om vervolgens via een poortje (nu ja, een heuse deur) in de weide rondom de brugpijlers te belanden.
Toen we de brug naderden, zagen we vlak achter één van de brugpijlers nog een grote massa beton, die we aanvankelijk als het restant van een bunker aanzagen.
Dichterbijgekomen zagen we er een plexiglazen plaat op bevestigt (met een tekst die ik me helaas niet meer herinner, maar verwees naar ‘getuigen van het verleden’). Een rondje rond de blok beton leert ons de echte origine van die massa:
Le dix mai
Mille neuf cent quarante
à quatre heures quarante-huit
Le lieutenant du génie
Joseph PIROTTE
le caporal
TAVERNIER
les soldats
Albert LECLERQ
du génie
Joseph NIESSEN
Jacques DEMOORTEL
Séraphin BOURGE
Robert BAERT
Theo LANNOY
gardes frontières
ont reçu l’ordre de faire sauter
ce pont pour arrêter l’envahisseur.
Ils ont rempli leur mission sachant
qu’ils en mourraient.
Op 10 mei 1940 om 04:48 kregen de genoemde militairen het bevel om deze brug op te blazen, om zo de invasie te stuiten. Ze hebben hun missie vervuld, wetend dat ze het niet zouden overleven.
Na dit intermezzo zetten we onze wandeling verder… Iets voorbij de spoorbrug komen we aan knooppunt 43. We gaan hier rechtsaf knooppunt 15. Een bordje meldt dat we dit doen ‘auf eigenen Gefahr’ (op eigen risico), maar het werd me niet duidelijk wat de eventuele risico’s zouden kunnen zijn.
Al snel zien we rechts tussen de bomen een paar tipi’s van Natur-camping Hammerbrücke. Als we op de weg komen die naar die kampeerplaats leidt, verlaten we het knooppuntennetwerk en gaan mee rechtsaf. We gaan niet volledig rechts (dat is immers de toegangsweg naar de camping), maar gaan via de brug (of via de doorwaadbare strook) de Geul over, en houden vervolgens opnieuw rechts. We lopen ongeveer parallel met het riviertje terug in de richting van de spoorbrug, en nemen daar het pad dat vrij steil naar links naar de brugpijler toeloopt. We gaan onder de brug door en bereiken vrijwel meteen een brede bosweg die we naar rechts volgen.
Even later komen we ‘Am alten Kalkwerk’ (Hergenrather Kalkwerke A.G.) die als een trapeziumvormige massa voor ons opdoemt.
Deze oude kalkovens ademen een hele bijzondere sfeer, ondanks, of wellicht dankzij, de vele graffiti.
Voor de liefhebbers hier nog een linkje naar een ruim 2,5 uur durend concert in dit gebouw. Ik vrees dat ik een generatie te oud ben om deze muziek te smaken, maar misschien heeft mijn blog ook jongere volgers ;-).
Maar we waren aan het wandelen, niet aan het dansen…
We volgen de bosweg dus verder in noord-noordoostelijke richting. Aan een eerste kruising na zowat 250 m houden we links, 200 m verderop, we horen dan al het autoverkeer op de Hauseter Straẞe, gaan we rechtsaf – we komen hier opnieuw op het wandelknooppuntennetwerk en gaan richting knooppunt 14.
Aan knooppunt 14 gaan we voorlopig richting richting knooppunt 43. Zo’n zes à zevenhonderd meter nadat we de Hauseter Straẞe zijn overgestoken buigt het brede bospad in een wijde boog naar links. Wij verlaten voorlopig het wandelknooppuntennetwerk weer even, en nemen een klein bospad naar rechts. Een goeie 50m verderop houden we links en we stijgen geleidelijk tot we aan knooppunt 71 weer bij bredere paden, en een schuilhut/picknickplek komen. (Je kan ook doorlopen naar knooppunt 43 en daar rechtsaf naar 71).
Op het kaartje zie je dat onze route vanaf hier een klein bochtje maakt dat deels door bebouwing gaat. Je kan in de verleiding komen dit lusje over te slaan, maar dan mis je een paar mooie panorama’s!
We gaan dus na onze lunch verder richting knooppunt 65 via Schampelheide, een weggetje dat aanvankelijk aan weerszijden door hoge hagen omzoomd wordt. Bij 65 rechtsaf naar 53, dat geen echt knooppunt is, maar een eindpunt…
Daar houden we rechts, en gaan de straat Wolfsheide in. Waar de verharding ten einde loopt gaan we nog 50 meter verder, om ter hoogte van de bosrand het pad naar rechts te nemen.
Zeker in de periode dat de bomen nog niet helemaal in blad staan, heb je hier hele mooie vergezichten…
Na ongeveer 400 m komen we terug aan bredere paden, en zitten we weer op het knooppuntennetwerk. We gaan min of meer rechtdoor (richting knooppunt 54), en aan dat knooppunt verlaten we het netwerk weer en blijven rechtdoor gaan in de richting van Köpfchen (zie stenen wegwijzer). Het pad wordt smaller, en het wordt even een klimmetje… Na ongeveer 300 m kom je aan een kruispunt van meerdere paden, en je ziet er verschillende stenen paaltjes, waarvan één een zgn ‘Adlerstein’ is. We staan nu op de grens tussen België en Duitsland, maar ook op de grens van wat tussen de het Aachener Reich dat ontstond in de Middeleeuwen en standhield tot in de 18de eeuw. Behalve door de Adlersteine werd de grens gevormd door de Aachener Landgraben, een greppel met daarlangs een door de opgeworpen aarde gevormde berm, die beplant was met een haag van haagbeuken die zeer regelmatig gesnoeid werd, waardoor die ondoordringbaar werd.
Je kan de grens nu nog steeds zien als een rij uitgegroeide haagbeuken op een lichte verhoging.
Op dit punt consulteer je best even je gps of route-app: hier komen immers heel wat paden samen. We volgen hier het pad dat min of meer in het verlengde ligt van het klimmende pad dat ons tot op de grens bracht, en we gaan dus even Duitsland in.
Na ongeveer 300 m merk je rechts in het bos de ‘Drachenzähne’, drakentanden van de Höckerlinie op, een anti-tankwal door Duitsland opgeworpen aan het eind van de jaren 30. Een deel van de betonnen uitsteeksels is vrijgemaakt, maar het grootste deel wordt langzaam maar zeker overgenomen door de natuur.
Aan de T-kruising net voorbij de stenen tanden gaan we rechtsaf. Na een goeie 100 m ligt rechts van het pad een weide, die doorsneden wordt door… inderdaad, het vervolg van de Höckerlinie. Op je kaart kan je trouwens zien hoe de weide doorsneden wordt door een zigzaggende lijn ‘bos’.
We volgen rechtdoor, vangen links nog een glimp op van landgoed Grenzhof, een landhuis uit de 19de Eeuw. Het gebouw en de omliggende landschapstuin zijn als monument beschermd.
Al snel komen we aan een drukke verkeersweg, de Eupener Straẞe, die Aken en Eupen met elkaar verbindt. Er parkeren hier ook veel wandelaars, die een wandeling maken rond deze grenspost (Rundweg Köpfchen).
We volgen de drukke baan een stukje naar rechts, om ter hoogte van het voormalige grensgebouw over te steken en aan de overkant van de weg het (drukbewandelde) pad te nemen. Het grenskantoor is nu ‘KuKuK’, (Kunst und Kultur am Köpfchen). behalve kunst is er ook aandacht voor eet- en drinkkultuur, al neemt die in Coronatijden de vorm van take-away aan.
Wij wandelen echter verder… We gaan ongeveer een halve kilometer rechtdoor, en vervolgens aan een T-kruising rechtsaf. rechts van ons merken we weer een verhoogde berm met daarop oude haagbeuken… Inderdaad, opnieuw de Landgraben…
Al snel komen we op een plek in het bos waar talrijke grillig gevormde rotsen liggen, de ‘Cyclopenstenen’. Deze stenen vormen een geologisch natuurmonument dat bestaat uit grote steenblokken van zandsteen en kwartsiet in verschillende formaten. In totaal bevinden zich op een gebied van een hectare ongeveer vijftig steenblokken.
We nemen aan het begin van dit gebied met Cycloopstenen het pad dat linksaf in zuidoostelijke richting loopt (zowel ‘voor’ als ‘achter’ dit stenige gebied loopt een pad in richting, wij nemen het eerste, iets minder duidelijke pad.) Controle op gps kan zinnig zijn…
Aan de T-kruising zo’n 100 m verderop gaan we rechtsaf, en dit pad maakt weer deel uit van het knooppuntennetwerk. Als we knooppunt 70 bereiken gaan we rechtdoor rinchting knooppunt 34, maar we gaan niet volledig tot dat punt. Vlak na knooppunt 70 maakt het pad een bocht naar links, en ongeveer 100 m voorbij die bocht nemen we een pad dat naar rechts gaat.
Iets verderop kom je uit op een ruïne van ??? Uitleg is nergens te vinden.
Ik lees suggesties van wandelaars dat het zou gaan om een bunkerruïne uit WO I, maar de opeenstapeling van natuursteenblokken zou ook kunnen doen vermoeden dat het om een (veel?) ouder bouwsel gaat, dat pas in een later periode met betonnen steunberen verstevigd werd. (Weet je er meer over? Laat het me weten!)
Vanaf de ruïne volgen we een smal bospad in noordwestelijke richting. Hou gps in de gaten: het pad loopt niet precies waar het volgens de kaart zou moeten lopen. Volgens de kaart loopt dit pad bovendien zonder splitsingen met een bocht terug in de richting van de Cycloopstenen, maar waar wij rechtsaf gingen bleef het pad nog verder rechtdoor gaan.
Maar we komen dus opnieuw aan de Cycloopstenen. We merken hier nog een moordkruis op: het vertelt dat in mei 1802 de ‘eerzame burger Edmund Kever uit Raeren op die plek jammerlijk omgebracht werd’.
Opnieuw bij de plek van de Cycloopstenen aangekomen nemen we het pad naar links, dat ons na een paar honderd meter opnieuw aan de drukke verkeersweg brengt, die hier ten zuiden van de grens niet Eupener Straẞe, maar Aachener Straẞe heet. We steken over, gaan naar rechts voorbij Manneke Frit, en nemen iets verder links het verharde fiets- en voetpad dat de weidse naam ‘Kaiserallee’ draagt.
Na zowat een kilometer komen we aan de eerste huizen van Hauset. We gaan de eerste weg links in (Flög), en na ongeveer een halve kilometer opnieuw links (Getenberg). Waar Heide samenkomt met Getenberg gaan we rechts (nog steeds Getenberg),
Getenberg komt aan een klein grasveldje met Mariabeeld uit op een wat drukkere weg, Frepert, die we oversteken om dan rechts en meteen links de Kirchstraẞe in te gaan. Wat verderop komen we weer op ons vertrekpunt…
Wandelknooppunten:
Die Ruine an zikloppensteine ist kein Bunker sonder eine ehemalige schiessplattform. Es wae ein Trupoenübungsplatz aun dem 18 Jarhundert . Danach …als es Belguen würde waren südlih von der Anlage Schlafhütten für Soldaten errichten worden. An den Füssen der Schiessanlage kann man nich eine der ältesten Handelsrouten von Europa erkennen…
M.f.G.: henry kreklow
Danke für die Ergänzung!