Gerheserheide en de Schans van Gerhees
Afstand: 7 km
Wegen: over het algemeen brede bospaden. Ook de paar smallere secties moeten met een degelijke trekking buggy goed te doen zijn. Hier en daar kunnen delen van het traject uit los zand bestaan.
Moeilijkheidsgraad: gemakkelijk
Park&Hike: Ben je met de auto, dan kan je die kwijt aan zwembad De Merel (Zwarte Spechtstraat 57, Heppen). Wij ‘parkeerden’ onze fiets tegen een boom aan fietsknooppunt 278.
Openbaar Vervoer: Bushalte Heppen Meerhoef (Lijn 17c) is op een kwartiertje wandelen van het zwembad, maar wordt enkel bediend op weekdagen tijdens het schooljaar.
Horeca: helaas…
Cultuur: De Schans van Gerhees, een aarden fort uit de 17de Eeuw, herbergt een boeiend stukje geschiedenis.
In deze ‘Coronatijden’ hebben we al heel wat hoekjes van Olmen (her)ontdekt.
Maar toen ik in een Facebookgroep iets zegde in de trant van ‘Olmen, dat ingeklemd zit tussen drie natuurgebieden: Scheps, de Rammelaars en het Griesbroek’, wees iemand mij erop dat ik een natuurgebied vergeten was: Er ligt wel geen stukje van Olmen in het gebied Gerheserheide, maar het grenst er wel pal aan.
Gerheserheide is een natuurgebied dat door Natuurpunt beheerd wordt. De voor de streek typische landduinen zijn destijds ten behoeve van de steenkoolmijnen beplant met grove den, maar die dennen beginnen langzaam maar zeker plaats te maken voor loofbomen. Hier en daar wordt door Natuurpunt het middeleeuwse heidelandschap hersteld, in de hoop het gebied terug aantrekkelijk te maken voor de mysterieuze nachtzwaluw.
Wij fietsten via het knooppuntennetwerk naar knooppunt 278 (Boskant, Ham), en volgden van daaruit de route die je via de links hieronder vindt. Ben je met de auto, dan kan je parkeren aan het zwembad dat ongeveer halverwege op de route ligt. Je start de route dan natuurlijk ook op dat punt…
De meestal brede zandpaden lopen, zacht glooiend, tussen oude dennenbossen door. En dat kan saai zijn, zo’n opeenvolging van dennenbomen. Maar je merkt al snel dat enerzijds de dennen progressief worden gerooid, en dat de zich spontaan vestigende loofbomen er alle kansen krijgen. De ondergroei van varens geeft de bossen ook een bijzondere atmosfeer.
Hier en daar zijn perceel(tjs) gerooid, en daar grijpt de heide zijn kans. Her en der lijkt er toch wel achterstallig beheerswerk, want berken, en vooral Amerikaanse vogelkers volgen op verschillende plekken de heide alweer op.
Eén van de mooiere stukjes van de wandeling, is ongetwijfeld ‘Den Tus‘, dit met zuur regenwater gevuld natuurlijk ven werd verkozen tot één van de 20 mooiste plekjes van de Lage Kempen. De zuurtegraad van het water zorgt voor een unieke flora in het ven, en toen wij er voorbijkwamen stond het waterdrieblad er in groten getale in bloei (in de helofytenfilter van onze zwemvijver staat ook waterdrieblad, maar dat blijft hooguit in leven. Het vermeerdert zich niet en komt al helemaal niet in bloei.) Ik had enkel mijn telefoon bij als fototoestel, dus kon jammer genoeg geen mooie foto maken van die wel heel bijzondere bloemen. De detailopname hieronder is dan ook niet van mezelf, maar van Danny S. die ze via een Creative Commons ter beschikking stelde op Wikimedia.
Maar ook de Schans van Gerhees is een bijzondere plek op de route.
Dit aarden fort temidden van een moerassig gebied werd in de 17de E opgetrokken om de plaatselijke bevolking een schuiloord te bieden om zich te ‘verschansen’ voor plunderende legers en rondtrekkende roversbenden. Het unieke geheel van Schanslichaam met de omringende schansvijvers, beek en paraboolduinen wordt sinds 2005 in zijn totaliteit beschermd als onroerend erfgoed.
Zelf vind ik de (zachte) renovatie van het gebied erg geslaagd. En volgens mij is het voor kinderen ook een boeiende plek waar ze hun fantasie de vrije loop kunnen laten gaan. De infoborden op de site geven een levendig beeld van hoe het er binnen zo’n schans toeging.
Vanaf de schans is het nog een paar honderd meter voor we onze fietsen weer bereiken, en 20 minuutjes later genieten we thuis van de lekkere koffie die er onderweg nergens te verkrijgen was (nee, ook in niet-coronatijden is het ‘bring your own food and drinks’ op deze route…)
Een kleine voetnoot:
Tijdens onze wandeling viel ons de stilte op in dit gebied. Behalve de vogels was er nauwelijks iets te horen.
Later begreep ik, dat het lawaai van het Hondapark in Olmen er voor zorgde dat ‘Den Tus’ als ‘sterrenplekje’ slechts één ster verdiende, omdat de stilte er niet absoluut is.
Wellicht wandelden wij deze route dus echt wel in de ideale periode…
Wandelknooppunten:
In grote delen van Limburg is nog geen wandelknooppuntennetwerk, maar Ham vormt daarop een mooie uitzondering. Onze wandeling kwam echter ook op het grondgebied van Heppen, en daar zijn maar enkele knooppunten.
Onderstaande route is dus een alternatief voor onze wandeling, die ook via den Tus en de Schans loopt, maar is zeker niet gelijklopend met onze route.
Let op: de bordjes van het plaatselijke knooppuntennetwerk van Ham zien er anders uit dan degene die je in de rest van Vlaanderen ziet, en de pijltjes erop zijn iets minder duidelijk!
14 – 9 -3 – 62 – 6 – 7 – 8 – 10 – 20 – 11 – 50 -12 -15
(Aan knooppunt 20 is de parking van zwembad te Merel)