Categorie: Etymologie – Etymology

Gewone brunel – etymologie

Brunel. Deutschlands Flora in Abbildungen - Sturm (Public domaine)De Nederlandse geslachtsnaam van de brunel is duidelijk verwant met de Botanische geslachtsnaam (Prunella), en vertoont ook veel gelijkenis met de Duitse geslachtsnaam ‘Braunelle’. En precies daarom heeft de naam mij altijd geïntrigeerd: is ‘brunel’ een vervorming van ‘Prunella’, of waren de namen brunel en/of Braunelle er eerst?

Soms wordt wel eens gezegd dat ‘Prunella’ wijst op de pruim-kleur van het plantje, en dat in de Nederlandse en de Duitse namen die begin-p doffer geworden is, en in een ‘b’ veranderde.
Andere bronnen zeggen dan weer, dat Linnaeus het oorspronkelijke ‘Brunella’, dat zou zijn afgeleid van het Nederhoogduitse ‘Braunelle’ of ‘Brunelle’ veranderde in ‘Prunella’. Maar absolute bevestiging heb ik voorlopig nog voor geen van beide verklaringen gevonden.
Het ‘Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen‘, dat ik bij dit soort raadsels graag consulteer, blijft immers ook op die twee benen hinken, zij het met een lichte voorkeur voor de ‘pruimachtige’ variant.

Mocht iemand hierover dus met iets meer zekerheid wat kunnen zeggen, dan hoor ik het graag!

Een bitterzoet plantje (etymologie)

Na een paar jaar afwezigheid is het bitterzoet weer in mijn tuin opgedoken, op ruim honderd meter van zijn vroegere groeiplek.Solanum dulcamara - Bitterzoet
Het is een plant waar heel veel over te vertellen valt, dus ik ga er deze week een paar keer op terugkomen. Vandaag komt de etymologie (naamsverklaring) aan bod, en later deze week vertel ik over het (oude) gebruik in de kruidengeneeskunde, en ik kan het natuurlijk niet laten om ook de folklore aan bod te laten komen.

Lees verder “Een bitterzoet plantje (etymologie)”

In bloei op 1 mei

Ajuga reptans - Kruipend zenegroenHet zou kunnen dat dit lijstje niet helemaal up-to-date is: zondagochtend heeft manlief mij naar Zaventem gebracht, waar ik het vliegtuig heb genomen naar Istanbul.
Vanaf gisteren tot en met zaterdag zit ik hier voor een congres, maar de voorbije dagen was ik hier lekker als toerist.
Dit lijstje is dus gebaseerd op wat er eind vorige week al bloeide, en de bloemen die in knop stonden in intussen misschien open zijn gegaan, heb ik tussen haakjes staan.
Vanaf deze maand heb ik het voorbeeld gevolgd van Yo, en de bloemen alfabetisch gerangschikt op hun botanische naam.
Lees verder “In bloei op 1 mei”

Gele dovenetel – Lamiastrum galeobdolon

Lamiastrum galeobdolon - Gele dovenetelDe gele dovenetel (Lamiastrum galeobdolon) begint langzamerhand volop te bloeien. In tegenstelling tot de paarse en de witte dovenetel bloeit deze hooguit anderhalve tot twee maand, in april en mei.
Het is één van die planten die gemakkelijker in je tuin te krijgen zijn dan er uit. Ik wied ze dan ook genadeloos weg uit de borders (daar wil ik immers méér in zien dan alleen die ‘gele aartsengelen’ – in het Engels heten ze Yellow Archangel), maar in het bos en in de meidoornhaag mogen ze rustig hun gang gaan, en concurreren met de brandnetels!

Lees verder “Gele dovenetel – Lamiastrum galeobdolon”

Al-madeliefjes of nog-madeliefjes?

Madeliefje - Bellis perennisEen paar dagen geleden las ik al een enthousiaste uitroep op Flickr: ‘Er bloeien al madeliefjes!’, waarop ik even wilde antwoorden: ‘Ben je er zeker van dat het al-madeliefjes waren? In mijn tuin bloeien er al sinds oktober nog-madeliefjes!’

Loop er de lijstjes van de bloeiende planten in mijn tuin van oktober, november, december, januari en van deze maand maar op na: Telkens bleken er madeliefjes te bloeien.

Lees verder “Al-madeliefjes of nog-madeliefjes?”

Herderstasje en herderstassen

Detail uit Vlaamse spreekwoordenVorige week las ik op de blog van Yo, dat in haar tuin al het herderstasje al bloeide.  Hier in de tuin heb ik voorlopig zelfs nog geen kiemplantjes gezien, en zelfs ondanks de toch behoorlijk riante oppervlakte van ons perceel, is dat algemene plantje hier toch niet zo’n heel vaak gespot kruidje.

Vorig jaar heb ik het al een paar keer over het herderstasje gehad:
– Hoe het herderstasje op mini-schaal een vleesetend plantje is,
– Wat de medicinale toepassingen van het plantje zijn,
– En hoe het herderstasje aan zijn naam komt.

Lees verder “Herderstasje en herderstassen”