Twee jaar geleden vond ergens enen eigenwijzen tuinier zijn foto van een stelletje parelstuifzwammen véél te saai om een plekje op zijn blog te verdienen.
Het is dan ook met enige schroom dat ik mijn saaie, gewone portretjes van deze paddenstoeltjes hier presenteer… Maar een mens moet toch ooit eens een keer over íets bloggen nietwaar? En mijn blogstilte blijft anders veel te lang ononderbroken. (Want, let op, dit berichtje gaat niet gepaard met een garantiecertificaat dat ik weer enige regelmaat in mijn schrijfsels ga brengen!)
Een stuifzwam dus…
Als er iets onbekends in mijn tuin opduikt, is het voor mij altijd een uitdaging om zo snel mogelijk te weten te komen hoe die levensvorm heet, en dat liefst met voor- en familienaam. En soms is het bijna jammer wanneer de identificatie nauwelijks problemen oplevert.
Dat het hier om een soortement van stuifzwam ging, dat kon ik inderdaad op mijn tien vingers narekenen. En op basis van de plaatjes in De grote Paddenstoelengids van Ewald Gerhardt werd de keuze nog verder beperkt tot de parelstuifzwam (Lycoperdon perlatum) en de afgeplatte stuifzwam (Vascellum pratense). Als je de paddenstoelen niet wil plukken en opensnijden kan je ze van elkaar onderscheiden doordat de stekeltjes die op de jonge vruchtlichamen aanwezig zijn, wanneer ze verdwenen zijn bij de parelstuifzwam een netvormig patroon achterlaten dat niet te zien is bij de afgeplatte stuifzwam. Snijdt je ze wel open, dan ontdek je bij de afgeplatte stuifzwam een dwarsschot (diafragma) tussen de verstuivende bol en de sponsachtige steel.
OK. De parelstuifzwam dus.
Maar omdat ik wilde proberen of ik de stoeltjes in kwestie nog mooier kon portretteren, kroop ik ook even de haag in, want daar had ik nog een paar exemplaren zien staan. En toen sloeg de twijfel toe!
De Heer Gerhardt vermeldde in zijn boekwerk ook nog de plooivoetstuifzwam, en toen ik daar zo laag-bij-de-gronds bezig was, ontdekte ik toch wel een behoorlijk geplooide overgang tussen steel en ‘bol’. ‘De Gids’ er dus nog maar eens bijgehaald.
Vruchtlich. 8-15 cm hoog, aanvankelijk witachtig tot licht beige, meestal duidelijk verdeeld in een afgeronde kop en een lang steelgedeelte, zelden zakvormig; steel vaak sterk overlangs geplooid; oppervlak bedekt met korte, samengestelde stekels die na afvallen geen netvormig patroon achterlaten.
Tja… De steel is geplooid, maar Google schotelt mij afbeeldingen voor van stelen die veel sterker geplooid zijn (maar lang niet allemaal).
In de beschrijving van Gerhardt lees ik dus nog twee verschillen: het netvormige patroon dat achterblijft na het afvallen van de stekels bij de parelstuifzwam, maar niet bij de plooivoetstuifzwam, en de stekels, die bij de parelstuifzwam enkelvoudig en bij de plooivoet-dito samengesteld zijn.
Tja, met het blote oog zie ik geen verschil in de stekels van beide ‘populaties’ (maar ze zien er me eerder samengesteld uit), maar in de zwammen in het grasveld vertonen een duidelijk netvormig patroon, terwijl dat op de zwammen in de haag, zelfs op een oud exemplaar, nauwelijks waarneembaar is.
Maar tenslotte vind ik op de site van waarneming.nl toch de gouden tip: André Houter zegt daar immers met grote steligheid:
Je kunt aan de plooien onderaan het bolletje al zien dat het de Plooivoet is. Parelstuifzwam kan dat verschijnsel niet vertonen.. Er zijn een heleboel soorten stuifzwammen met pukkeltjes op de hoed..
En André wijst nog op een verschil: De plooivoetstuifzwam is duidelijk groter.
Inderdaad lees ik nu in mijn paddenstoelengids dat de ene 3-8 cm hoog is, de andere 8-15 cm.
Nog maar eens naar buiten gelopen dus. En inderdaad: de kleinste (volgroeide) stuifzwam is 9 cm hoog, de grootste 13 cm.
Ik zal het dus maar op een plooivoetstuifzwam houden!
Alle stuifzwammen zijn in een jong stadium eetbaar. Zogauw het binnenste van het vruchtlichaam in sporen gaat veranderen, worden ze niet meer gegeten. Maar stuifzwammen zouden graag de in de bodem aanwezige zware metalen in hun binnenste concentreren, wat ze toch weer minder aantrekkelijk maakt. Overigens wordt de parelstuifzwam ‘smakelijk’ genoemd, maar de plooivoetstuifzwam niet meer dan ‘eetbaar’.
I enjoy trying to identify what I find growing on the forest floor or in the garden, too. You have nice photos of your puff ball mushroom, and it is always interesting to be a detective and track down an identification.
Mooie foto’s van een interessante paddenstoel. En je hebt er duidelijk moeite voor gedaan om deze te identificeren.
Alleen al omdat je je blogstilte hebt onderbroken wil ik hier een reactie geven! De paddestoelen en weet ik veel wat voor zwammen allemaal, ik ken er niks van, staan er dit jaar allemaal geweldig mooi bij!
Deze kende ik (nog) niet. Weer eens: wondermooie foto’s van wondermoois!
De paddenstoelen schieten rond deze tijd als paddenstoelen uit de grond, maar daar staan we lang niet altijd bij stil. Dit is een prachtig voorbeeld van onze ogen eens de kost geven en om je heen kijken wat voor moois de wereld allemaal te bieden heeft.
Paddestoelen of zwammen zijn nooit saai, juist heel mooi vind ik.