Zoals elke dinsdag ging ik vandaag bij de groentenwinkel in het dorp mijn bio-groentemand halen. (Jawel, Olmen is maar een voorschoot groot, maar sinds een half jaar zijn we niet alleen een groenten-en-fruitwinkel rijk, maar kunnen we daar zelfs biologische groenten en fruit krijgen!)
In onze mand zat een bundeltje winterpostelein. ‘Lepeltjes’ noemde zoonlief het vroeger, maar verwar het dus vooral niet met het pittige lepelblad.
De bioboeren die voor de groentemanden zorgen, geven altijd ook een woordje uitleg mee, maar dit keer ging het daar toch eventjes fout. Dit las ik op het blad:
‘Postelein is een schriel Indisch plantje dat hier op onze zanderige grond bijzonder goed groeit. (…) Het is echter ook een warmteminnend gewas, dat betekent hier in Noord-Europa: Kweken in de kas of onder de koepel’.
Tja, helemaal fout is het niet: Postelein, Portulaca oleracea (maar dat is iets anders dan winterpostelein!) is stamt waarschijnlijk inderdaad uit India, maar het wordt onder de ‘opgaande’ vorm (Portulaca oleracea ssp. sativa) al eeuwenlang als groente gekweekt.
Maar de winterpostelein Claytonia perfoliata die deze week in de mand zat, is een hele andere groente, die afkomstig is van de andere kant van de aardbol, uit Noord-Amerika, en heet daar Miner’s Lettuce of Spring beauty. Het is veel later dan postelein in onze contreien gearriveerd, maar het komt intussen veel vaker voor.
En die winterpostelein – de naam zegt het eigenlijk al – is helemaal niet vorstgevoelig. Integendeel… Eens je het in je tuin hebt, vormt het elk jaar spontaan een winterdekentje op je groentenbedden.
Het is een welkome toevoeging aan slaatjes in de winter en in het voorjaar. Niet omdat het plantje nu echt zoveel smaak heeft – dan is het lepelblad dat ik daarstraks noemde een heel stuk pittiger – maar vooral omdat het al snel zo’n massa sappig vers groen oplevert, dat we in de winter zo missen. (De ‘gewone’ postelein daarentegen, is wel een heel smakelijke plant, maar daarover een andere keer meer.)
In het voorjaar komt winterpostelein in bloei. En dan ziet het plantje er wel heel apart uit: de bovenste blaadjes zijn vergroeit tot een schoteltje, en in dat schoteltje bloeien de bloempjes! Echt groot zijn die bloemetjes niet, en voor ‘het mooi’ moet je het dan ook niet doen.
Zoals je aan de wetenschappelijke naam ziet, is dit ook geen rasecht inheems plantje, maar wel een dat zich met rasse schreden aan het inburgeren is. Net als de Amerikaanse soort is het een eenjarig plantje, maar het heeft een veel langere bloeitijd, van in het voorjaar tot ver in de zomer, en op schaduwrijke plekjes kan het plantje een hele dankbare bodembedekking vormen, waarin de roze bloemetjes als kleine sterretjes oplichten.
Miner’s Lettuce
Like every tuesday, I went to the vegetable shop here in our village, to collect my basket of organic vegetables. This week it contained a bunch of Miner’s lettuce, but the organic farmer who fills the baskets, and always adds a note with a recipe and a few lines about one of the lesser-known veggies, called it ‘Purslane’. Not so strange, when you know that Miner’s Lettuce is called ‘winterpostelein’, winter purslane in Dutch.
I know this is nothing more than a native annual in certain parts of the US, but here in Belgium, Miner’s lettuce is often grown as a salad green (and as a winter-groundcover) in vegetable gardens. But – without being invasive – is is a plant that naturalises very well, and once you have sown it in your garden, it will return year after year.
Miner’s lettuce is a very good salad green in winter, not because of it’s taste, which is rather bland, but because it is very ‘juicy’, and since it grows in abundance, you can easily harvest enough to have a decent bowl of greens.
Miner’s lettuce has nice little flowers, growing above a ‘saucer’ made out of the fusion of the two upmost leaves. But I have to admit, if you really want a nice flowering salad green, you better choose the siberian spring beauty, Claytonia sibirica, that has somewhat larger flowers with a rather bright pink color. I have this plant as a ground cover (mixed with the small white stars of sweet woodruff) under my hazels, and that is such a beautiful combination).
’t Zal wellicht aan mijn zware, vochtige bodem liggen, maar winterpostelein weet zich hier maar moeizaam te handhaven. Dus geen winterdekentje in de moestuin alhier, helaas :-/
@Bart: daar sta ik nu even van te kijken… ik dacht echt dat winterpostelein overal even slecht weg te krijgen was 😉
Dat vind ik nou handig om te weten! Ik heb afschuwelijke herinneringen aan tot snot gekookte postelein, heb het daarna nooit meer gegeten!
Maar die winterpostelein voor in de sla ziet er lekker sappig uit. Kun je de bloemetjes ook eten?
@Angelika: ik denk inderdaad dat (zomer)postelein in Nederland als groente veel beter bekend is dan hier in Vlaanderen…
En de bloemetjes, van beide soorten winterpostelein, kan je inderdaad gerust opeten. (De witte zijn nauwelijks groot genoeg om een schotel te kunnen versieren, de roze daarentegen wel!)
zaait zich inderdaad goed uit. Er is een jaar geweest dat ik moest ingrijpen of het woekerde overal. Het opeten is nog nooit in me opgekomen.
We have so much Miner’s lettuce that grows wild here in late winter, it seems to be everywhere. It’s a pretty plant though, and you’re right, not particularly flavorful on its own, but enjoyable in a salad. I do love the beautiful pink flowers on the Claytonia sibirica, ours has just the white blooms.
Leuk om de drie verschillende soorten hier besproken te zien. Kijk alleen nog even bij de naamgeving bij de plaatjes, volgens mij is er daar bij plaatje 3 en 4 iets mis gegaan met de Latijnse namen.
Oeps…. Dankjewel!!!