Vogels voeren, pro en contra – Bird feeding, pro’s and con’s


De reactie van Brimstone op mijn vorige blogpost zette me wel aan het denken.
Wat zijn nu eigenlijk de voor- of nadelen van het voeren van vogels in de winter?

Brimstone voerde in de eerste plaats aan, dat het voor de populatie goed is, dat de zwakkere exemplaren worden uitgeselecteerd. Dat is iets dat ik zeker kan bijtreden. Maar ik vraag me wel af, in hoeverre bijvoeren op dit punt een verschil kan maken.
De 10% sterksten van de populatie zullen op een voederplaats allicht veel meer voedsel kunnen bemachtigen dan de 10% zwaksten. Het concurrentieverschil tussen de twee groepen vermindert dus niet, maar wordt eerder geaccentueerd. Is dat goed? Is dat slecht?
Waarschijnijk is het wel is het zo, dat in het voorjaar de vogels uit de middenmoot precies door het bijvoeren meer kans hebben op een talrijk en gezond nageslacht. De totale populatie zal mijns inziens dan ook niet verzwakken door het bijvoeren.

Vervolgens wijst Brimstone op de mogelijkheid van de onbedoelde invloed van voeren op de evolutie van een soort zoals wordt beschreven in dit artikel op de site van de VPRO. (Het VPRO-artikel is allicht vertrokken van dit artikel in The Telegraph – overigens mis ik in dit soort krantenartikels altijd de verwijzing naar het originele onderzoeksartikel, want uit ervaring weet ik dat journalisten de eigenlijke conclusie vaak de meest sensationele draai geven, die soms zelfs haaks op de eigenlijke uitkomst staat.)
Overigens, als je dit artikel goed leest, staat er niet in dat enkel het wintervoederen die evolutie veroorzaakte, maar dat er (in de eerste plaats) de zachte winters waren die de vogels de kans gaven ‘het eens zonder migreren te proberen’.

Maar ik ben verder gaan zoeken.
Ik zocht via Google-scholar, en zocht heel breed, niet naar ‘voordelen’ of ‘nadelen’, maar gewoon naar (liefst wetenschappelijk onderbouwde) artikelen over ‘birdfeeding’.

Voorlopig kwam ik tot deze oogst:

In het Journal of Field Ornithology verscheen in 1992 een onderzoek dat naging of vogels afhankelijk worden van de bijvoedering, een vrees die ook Brimstone in haar reacties een paar keer uit. Er wordt inderdaad wel vaker gesuggereerd, dat wanneer vogels langdurig gevoerd worden, ze het zelfstandig fourageren verleren. Men ging voor dit onderzoek uit van twee groepen Amerikaanse matkoppen (Parus atricapillus) waarvan de ene groep gedurende langere tijd gevoerd was (en dus mogelijk afhankelijk geraakt), en de andere groep steeds zelf gefourageerd had. Toen voor geen van beide groepen (‘menselijke’) voederplekken beschikbaar waren, bleek de overlevingsratio in beide groepen gelijk, en was er geen reden om aan te nemen dat de ‘gevoerde groep’ het zelfstandig zoeken naar eten verleerd was.

Twee jaar later verscheen in hetzelfde tijdschrift een artikel dat naging in hoeverre vogels slachtoffer worden van roofdieren op voederplekken. Het is inderdaad een feit dat (ook) op voederplekken er wel eens vogels ten prooi vallen aan roofvogels en katten en dergelijke. De meerderheid van de prooien zijn de meer algemene tuinvogels, en in groep levende vogels bleken kwetsbaarder dan solitaire exemplaren. (De samenvatting van) het artikel concludeert echter dat de aanwezigheid van een voederplank niet voor een groter aantal slachtoffers zorgt. (The bird-feeding environment does not appear to expose birds to a higher risk of predation than is encountered in the abscence of feeders.)

Tenslotte vond ik nog een artikel over het risico van de verspreiding van ziektes ter hoogte van een voederplek. Dit is inderdaad een punt om te overwegen: het eventuele ‘nut’ van voederen vervalt natuurlijk meteen, als de voederplek in kwestie een broeihaard van ziekten wordt.
Het artikel geeft in dit verband niet meteen aanbevelingen in verband met wel of niet voederen, maar geeft wel een aantal aanwijzingen om het ontstaan van ziekte te minimaliseren, en dat gaat dan om gewone ‘gezond-verstand’ aanbevelingen in de zin van zorgen dat het voer droog bewaard wordt en niet gaat schimmelen, reinig de zaadsilo’s en vooral de voederplanken regelmatig.

Ik peilde nog naar meningen op het forum van natuurpunt, en geef hier een paar antwoorden weer:

Xyala zegt: “Intensifiëring van landbouw, verdwijnen van kleine landschapselementen, eutrofiëring en vervuiling van oppervlaktewateren (bijvoorbeeld de puperslak waar de vrouwelijke geslachtsorganen in mannelijke geslachtsorganen veranderen oiv tinhoudende verven, gebruikt in de scheepsvaart, en derhalve de vrouwtjesslakken zich niet meer voortplanten, op termijn leidend tot extinctie van de Purperslak) dat zal een invloed hebben op de adaptatie van een soort aan de omgeving en op termijn de evolutie van de soorten.
Het bijvoederen in de wintermaanden, komaan das klein klein bier in vergelijking met andere drastisch wijzigende omgevingsfactoren en heeft geen significante tot misschien zelfs geen invloed op de evolutie.”

En Cappelle vult aan: “Een contra-argument dat bij mij wel een beetje hout snijdt is dat ik ‘menselijk voedsel’ vergooi aan de dieren, terwijl soortgenoten kreperen… Wie serieus wat voedert kan makkelijk een paar honderd euro rondstrooien, een aardige duit voor een hulporganisatie!
Als ik dit dan weer vergelijk met wat velen onder ons aan huisdieren uitgeven, zijn dit peanuts (voor de voedertafel)!”

Maar wat mij betreft is de discussie nog niet perse gesloten.
Ik zoek zeker nog verder naar (onderbouwde) argumenten pro dan wel contra.

Bird feeding, pro’s and con’s

In a comment on yesterday’s post, Brimstone was wondering wether birdfeeding is good or bad for the birds. She read an article that was pointing on the effect of bird feeding on the evolution of the species.
That kept me thinking, and I did some research for scientific data pro or contra birdfeeding in winter.

I didn’t find much until now. There was an article in the Journal of Field Ornithology who’s autors were wondering wether winter bird feeding promotes dependency on feeders. (The answer was no.)
Another article in the same journal was looking at predation of birds at feeders. It concluded that the bird-feeding environment does not appear to expose birds to a higher risk of predation than is encountered in the abscence of feeders.

I have been looking around for scientific data that conclude against birdfeeding, but until now, I didn’t come across some.
The most valuable argument against bird-feeding, was pronounced by Cappelle, who wondered if we should spend lots of money on birdseed, when human beings are dying… and mentions on the other hand the fortunes spend on pets.

So I kindly invite everyone to share his/her vision in this topic!

Deze buttons respecteren je privacy (zie info):

10 thoughts on “Vogels voeren, pro en contra – Bird feeding, pro’s and con’s

  1. Ik weet het niet, mijn gevoel zegt dat de overlevingskansen van de kleine vogel groter wordt naarmate er voldoende voedsel voorradig is. Nu er sneeuw gevallen is zie ik dat er veel mezen onder mijn afdak een schuilplaats met voedsel hebben gevonden. Zodra het niet meer sneeuwt zijn ze ook meteen weer weg de wijde wereld in. Daarnaast houdt het ook een stukje economie draaiende door de verkoop van allerlei soorten wintervoer.
    .-= laatste blogbericht: Bejaarden Rock =-.

  2. Zie ook mijn vorige reactie. Mijns inziens kan voederen geen kwaad, maar alles met mate. Behalve voeren kunnen we ook zorgen voor beschutte plekken en drinkwater. Op de website van de dierenberscherming worden tips gegeven.
    Succes met het zoeken, ik kijk met belangstelling uit naar de resultaten….
    .-= laatste blogbericht: Wintertuin =-.

  3. Wat men in geen enkel van die artikels over pro of contra bij vermeld, is dat voor heel veel van die vogels het natuurlijk habitat verdwijnt. Ook dat voor migrerende vogels het steeds moeilijker word om te overleven tijdens hun tocht omdat overal natuur verdwijnt en door bijvoorbeeld het steeds groter worden van de woestijn, heel veel migrerende vogels sterven. Willen we dat er hier nog vogels kunnen overleven, dan vrees ik dat voederen eigenlijk noodzakelijk geworden is.
    .-= laatste blogbericht: Winter =-.

  4. Een natuurlijk alternatief voor bijvoeren is er voor zorgen dat er boom- en struiksoorten in je tuin staan waarvan de zaden ’s winters beschikbaar zijn voor vogels.
    Zaden, houtige katjes en pijnboomkegels van Zwarte els, berk, lork, spar en Grove den worden in het koudste seizoen gesmaakt door mezen, sijzen en kruisbekken.
    Als opgaande bomen in je tuin een probleem vormen, kun je de groei in toom houden door ze te snoeien (de kennis van boomverzorging komt daarbij goed van pas) of door hakhoutbeheer. Beheers-snoeien kan zelfs met berk en naaldbomen weet ik uit ervaring (bvb behoedzaam een paar takken per jaar).

    In BBC’s Autumnwatch 2009 werd gesteld dat mezen soms met hun pootjes in de netjes van voederbollen blijven hangen waarbij ze hun pootjes kunnen amputeren. Er werd wel geen bewijs geleverd voor deze stelling.

  5. For me, the decision depends in part on where you live. Here in California, I can plant enough bushes and small trees with berries, and there’s no snow so the birds can pick for seeds of last year’s annuals, or from the redwoods. I do have bird baths for water instead, the birds love it in summer and even in winter they come and visit.

  6. een nadeel van bijvoederen is dat je de vogels die op het eind van de winter terugkeren van hun overwinteringsgebied benadeelt. die zijn sowieso verzwakt door hun inspanning, en moeten hier de strijd aangaan met beestjes die flink voedsel hebben gekregen en dus fitter zijn. dit zou lijden tot genetische verzwakking. of dit heel belangrijk is, is nog niet echt geweten. en dit geldt eigenlijk in het geval dat te lang wordt gevoederd, of als er wordt gevoederd als het niet echt nodig is. in omstandigheden zoals nu kan er niet genoeg gevoederd worden, zeker omdat “de mens” er al voor gezorgd heeft dat de natuurlijke voedingsbronnen (struiken, akkeronkruiden) in grote mate werden verwijderd.
    .-= laatste blogbericht: meidoorn revisited =-.

  7. @Boomgeest: Ik heb hier verschillende zwarte elzen staan, en zelfs vlakbij mijn vogelvoederplek. Berken staan er tientallen,http://www.annetanne.be/kruidenklets/2007/11/08/veldwerk-en-tuingeschiedenis honderden zelfs, op ‘het veld‘. De grauwe Els, daarvan zou ik er inderdaad ook een paar moeten aanplanten.
    Naaldbomen heb ik niet in de tuin, maar onze buurman heeft, vlak op de perceelgrens, wel een heleboel sparren en dennen staan.

    @Janus: dankjewel… dat is inderdaad een aspect waar ik aandacht aan moet besteden… ik heb waarschijnlijk de neiging wat te lang door te gaan met voeren. (Zeker nadat ik een jaar geleden ergens een artikel las dat aangaf dat het – in elk geval voor standvogels, en zelfs de insecteneters onder hen -niet meteen kwaad kon, omdat bleek dat met name de insecteneters alleen bij echte schaarste nog beroep deden op de voederplekken, en de zaden wel zelf opaten, maar het beetje insecten dat ze vonden aan hun jongen voerden. Over de nadelen ervan voor trekvogels werd echter niet gerept.

  8. het zal zo erg wel niet zijn dat voederen… er is inderdaad een kans dat we zwakke genen aanwezig houden maar dat wordt maar een probleem als alle vogeltjes via de plank gaan denk ik, en met die paar granen per winter voeden we inderdaad misschien een half onderontwikkeld buikje maar dat geldt dan net zo goed voor al de overschotten die op de composthoop sukkelen…

    als ik Robin, onze honkvaste roodborst, zag zoeken naar een plek zonder 30cm sneeuw om al maar te kunnen landen, dan smelten alle tegenargumenten … eigen hof eerst, zowel voor de lusten als de lasten 😉
    .-= laatste blogbericht: stroenk … =-.

  9. De notensla (Eruca) is hier in de tuin erg geliefd door kleine vogels.
    Vooral toen er nog veel sneeuw lag en er maar enkele bladeren zichtbaar waren, werd er veel van gesnoept.
    De knoppen van kruisbessen en rode trosbessen kunnen bij langdurige vorst en sneeuw ook uitgepikt worden…

    Guy
    .-= laatste blogbericht: Stekelbessen beschermen voor vogelvraat? =-.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.