Een stinkend zaakje – a smelly business

(to English text)

Bart maakt het van brandnetels, en Onderdeappelboom had het wel kunnen gebruiken voor haar tuinbonen die onder de luis zaten!

Equisetum arvense | Heermoes - Horsetail
Equisetum arvense | Heermoes - Horsetail
Ja, ik heb het over gier…
Twee jaar geleden verzamelde ik met zoonlief armenvol heermoes, toen onze tuinbonen – net als die bij Onderdeappelboom, overdekt waren met zwarte bonenluis. Die heermoes werd overgoten met water, en mocht een flinke week trekken.
Het resulterende stinkende goedje werd op de bonen gesproeid, en binnen no-time was er geen bladluis meer te zien.
(Overigens heb ik dit jaar een ander trucje toegepast waar ik al regelmatig over gelezen had: toen de tuinbonen goed en wel aan het bloeien waren, heb ik de uiterste groeipunt uit de planten geknepen. Tot nu toe lijkt dat goed te werken: op de bonen is nog geen luis te zien.)

Heermoesgier staat er op dit moment dus niet te trekken, maar wel een kuip smeerwortelgier. Smeerwortel bevat flinke hoeveelheden kalium, en daar zijn tomaten dan weer gek op. Deze gier zal ik niet onverdund op de planten spuiten, maar er – verdund – de tomaten mee gieten.

Gewoonlijk worden recepten voor kruidengier omschreven in termen van ‘zoveel gram plant op zoveel liter water’, maar ik vrees dat ik niet zo netjes te werk ga. Ik pluk een hoeveelheid kruid die ik in een kuip mik, en dan overgiet met zoveel water tot het ruim onderstaat. Vervolgens leg ik er iets zwaars (lees: een dakpan) bovenop zodat de planten onder water blijven.
Dat goedje laat ik vervolgens 10-14 dagen trekken. Ik raad je aan het brouwsel op enige afstand van tuindeuren, openstaande vensters en zitplekjes in de tuin te laten gisten, want na een week of zo verspreid het geheel een aroma dat niet meteen als ‘welriekend’ kan omschreven worden.

Gier die je als bemesting wil gebruiken, verdun je tot 1/10 of zelfs 1/20, als je het als bestrijdingsmiddel gebruikt wordt het meestal onverdund bij de planten verneveld.

Brandnetelgier, waar Bart al over sprak, is wellicht het best bekend. Het wordt zowel toegepast als bemesting (stikstof), maar ook als bestrijding van o.a. bladluizen.

Smeerwortelgier in wording | Comfrey Liquid Fertilizer to be
Smeerwortelgier in wording | Comfrey Liquid Fertilizer to be
En meteen levert dit je een goeie uitweg op voor brandnetels die je in je tuin hebt gewied: omwille van de worteluitlopers gooi je die immers niet bij de compost, en ook als ze al zaad gevormd hebben is de composthoop niet de ideale plek. Sommige mensen zetten daarom in de buurt van hun composthoop een flinke kuip water neer, waar ze behalve brandnetels ook andere wortelonkruiden, of onkruiden die al zaad hebben gezet in gooien. De stinkende gier die zich daar al snel vormt, is opnieuw een prima meststof. (En na het rottingsproces kan het restant probleemloos wel gecomposteerd worden.)

Liquid fertilizers – a smelly bussiness

Bart uses stinging nettles to make them, and Onderdeappelboom could have used them to protect her broad beans from aphids.

Symphytum ibericum (?)
Symphytum ibericum (?)
Yes, I’m talking about ‘herbal teas’! (Well, in Dutch we have a word for those concoctions – we call them ‘gier’, pronounced ‘geer’, and I can reassure you, that everybody knows immediately that although a gier is highly ‘aromatic’, it’s ‘scent’ is not like that of a herbal tea.)
Two years ago, dear son and I have gathered lots of horsetail to make into a herbal tea, when our broad beans, just like those of Onderdeappelboom, were attacked by black bean aphids. We put the horsetail in a large tub, put water in it, and waited for 10 days. The mixture started fermenting and the resulting brew was sprayed onto the beans. The aphids disappeared and the beans recovered quickly.
(This year I used another trick to prevent a black aphid attack: I heard the plants are less susceptible when you pinch away the topmost flowers. Of course, you have less beans than, but the chance they stay healthy is better. Until now, I haven’t spotted a single aphid.)

So this year i’m not making nettle gier, but I’m waiting for a large bucket of comfrey gier. Comfrey is rich in potassium, and that is an element tomatoes like very much. So gier made from comfrey is an excellent liquid fertilizer for those vegetables. (Rob of ‘sustainable garden’ calls his herbal teas ‘liquid fertilizer’, but I prefer our Dutch gier, because you can use them not only as a fertilizer, but also to control some pests.)

In recipes for herbal gier you usualy read ‘so many herb on so many water’, but I’m not very accurate in this. I put ‘lots of’ herb in a large bucket, and poor water over it. A stone or a tile keeps the hrbs from floating. Wait for 10-14 days, and the liquid starts to ferment, and develops an awfull smell. (When you have a small garden, take care to cover the bucket, because your neighbours probably won’t appreciate the perfume.)

Gier you’re going to use as fertilizer should be dilute to a ratio of 1/10 to 1/20. When it’s used as pest control, it can be used undiluted.

Nettlegier, like Bart was talking about, is very well known. It can be used as a fertilizer (nitrogen), but also against aphids.
And like Rob told already, the making of gier is a good way to get rid of those weeds you don’t want on your compost heap, like couch grass, dandelions, dock, nettle and bindweed, that have roots that should thrive in your compost… After fermenting, you can safely compost the remains.

Deze buttons respecteren je privacy (zie info):

14 thoughts on “Een stinkend zaakje – a smelly business

  1. Brandnetelgier kende ik al maar ik heb heel veel smeerwortel op de tuin gewoon tussen de planten in de border. Ik haal te grote planten vaak weg en heb er nu een bestemming voor!

  2. Amai ik heb hier veel bijgeleerd! Een kuip naast de composthoop dus, onverdunde spullen om de beestjes weg te jagen, en verdunde versies om de planten een duwtje in de rug te geven. Wat dat uittoppen van tuinbonen betreft: ja, op sommige planten heeft dat bij mij ook gewerkt. Maar bij andere leken de bonen zozeer te zwellen van de luizen die er al binnenin zaten, dat ik niet meer aan tuinbonen kon denken zonder ze te associëren met wriemelende zwarte massa’s. Vandaar, zelfs als ik de luizen had kunnen wegjagen, dat ik ze sowieso niet meer wou eten. Heel idioot natuurlijk.

  3. Ik dacht dat heermoes vooral de bladcellen zou verstevigen en niet zozeer de bladluizen verjaagt. Ik heb er alleszins al 2k de tomaten mee besproeit. Of het helpt of niet is natuurlijk moeilijk te zeggen, je zou een deel moeten besproeien en een deel niet om dat uit te vissen.
    Misschien is de combinatie van heermoes en brandnetels wel ideaal voor het blad en tegen de bladluizen
    PS: ik zie dat je ook fan bent van die tubrugs of hoe noemen die dingen.

  4. Laatst hadden we het op het werk over de mogelijke nadelige gevolgen van het gebruik van brandnetelgier en co. Heb jij weet van onderzoek naar het effect van het consumeren van met gier bespoten groenten/fruit? Of is da

  5. (eila, mijn commentaar vertrekt zomaar vanzelf…)
    t allemaal nog niet zo nauw bekeken? Misschien zitten we onszelf wel langzaam te vergiftigen met die biologische middeltjes?

  6. Oh zusje, als je nog heermoes nodig hebt, hier groeit er jammer genoeg meer dan genoeg.
    Je zal het misschien niet graag lezen, maar sinds kort ben ik met de grove middelen aan de gang gegaan om ze eindelijk weg te krijgen !!!

  7. Wat een heerlijke blog en misschien wel interessant om te weten hoe ik hier verzeild geraakt ben. Op mijn eigen blog had ik een foto van een zaadbolletje staan, iemand wees me erop dat het kraailook was en al googlend op kraailook kwam ik hier terecht. Zo zie je maar, zoek je iets dan heb je altijd kans dat je veel meer vindt dan dat je zocht…

  8. @fluitenkruid: wij hebben een aantal smeerwortelplanten in de buurt van de composthoop staan. We snijden die planten af en toe kort, en gooien die zo op de composthoop, om op die manier wat kalium toe te voegen.

    @onderdeappelboom: je luizen-beschrijving is beeldend… ik zou bijna gaan griezelen bij het idee mijn (voorlopig-nog-zwarte-luis-loze) tuinbonen op te eten.

    @Me! Fijn!

    @moustache: ik heb me inderdaad laten vertellen dat heermoesgier de planten minder apetijtelijk maakt door de luizen, door ‘oppervlakte-versteviging’ van de besproeide plant. Of dat inderdaad zo is, weet ik niet, want heel wat andere giersoorten worden voor hetzelfde doel aangewend, ook zonder dat ze silicium bevatten. Er wordt bovendien aan getwijfeld, of het gewoon infuseren van heermoes het silicium oplosbaar maakt in water…

    @bart: nee, da’s nieuw voor mij. Weet jij welke de bedoelde negatieve effecten zijn?

    @Katleen: Toen wij ons huis kochten, stond hier ook heermoes… Maar misschien (of waarschijnlijk niet…) herinner jij je, dat wij voor het huis een strook tot ruim een halve meter hebben laten afgraven omdat die met een soort gravel verhard was. De heermoes stond vooral vlak naast die semi-verharding, en is (bleek achteraf) samen met de verharding mee verwijderd en nooit meer terug opgedoken.

    @Heike: en leuk om op die manier jouw blog te ontdekken!

  9. Annetanne,
    Blijkbaar moet er ooit op een infosessie iemand geweest zijn die nogal van leer trok tegen het spuiten met gier ‘omdat dat nog nooit wetenschappelijk onderzocht is, en wie weet welke gevolgen voor de gezondheid dat wel kan hebben’. Dus eerder een ongezonde snuif paranoia dan wat anders waarschijnlijk, gezien het hier middeltjes betreft die al eeuwen gebruikt worden zonder dat de halve menselijke populatie er aan ten onder gegaan is. 🙂

    1. @bart: Tegenover ‘spuiten met gier’ in het algemeen heb ik zo ook mijn reserves… Als het tenminste op die manier gezegd is. ‘Gier’ kan immers – behalve een ‘gefermenteerde koude infusie van planten’ – elke andere vorm van ‘vloeibare mest’ zijn… Ook de inhoud van de aalput enz. dus… met de eventueel aanwezige parasieten en/of pathogene bacterieën van de gier-producerende vleeseters (mens, varken…). En als dat óp de groenten gespoten wordt, die vervolgens onvoldoende gewassen zouden worden, dan kan dat bezwaarlijk zijn….

      Maar als het gaat om plantengier, dan lijkt er mij weinig bezwaar te zijn… Gier is dan volgens mij nauwelijks ‘gevaarlijker’ dan vaste compost…

    2. Mijn vraag sluit toch een beetje aan bij Bart: mijn heermoesgier staat / stond te trekken achteraan in de tuin, tussen wat planten, vlakbij het compostvat.
      De beide (jonge) planten aan weerzijden van de heermoesgier hebben de geest gegeven (ok, mogelijk toeval, maar verval begon wel vanaf de gier er stond), én vooral: ik krijg maagpijn als ik met mijn kop boven die emmer ga hangen
      straf spul toch, die gier
      laten jullie dat ‘gewoon’ tussen planten trekken? en krimpt jullie maag daar ook van ineen?

  10. Interessant, en een goeie bemestingstip. Bedenk echter wel dat het hier over vloeibare mest gaat: je maakt beter niet meer gier dan je nodig hebt. Een volledige kuip brandnetelgier over je compost gieten staat eigenlijk ook gelijk aan veel uitspoeling en dus vervuiling van het bodemwater… Zeker geen methode om mee te overdrijven dus, zoals geldt voor elk soort mest, organisch of niet. Ik zou brandnetel en smeerwortelgier enkel toepassen als noodbemesting of bijbemesting. Gewoonlijk verdient ‘vast’ en liefst gecomposteerd materiaal de voorkeur. Een humusrijke grond heeft nauwelijks bemesting nodig. Hetzelfde geldt voor heermoes: gebruik het niet steevast en altijd met mate.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.