AnneTannes Tuin

AntonV maakte in een recente commentaar op mijn stukje over onze overvloedige aardbeienoogst al de opmerking dat veel mensen teleurgesteld zijn in de smaak van bosaardbeitjes.

De afgelopen jaren heb ik ook al een paar keer mensen ontmoet die mij vertelden dat de smaak van de wilde aardbeitjes in hun tuin zo tegenviel. En telkens bleek, dat ze geen bosaardbeitjes, maar ‘schijnaardbeitjes’ in hun tuin hadden. Op het eerste gezicht, en voor een leken-oog, zijn er inderdaad heel wat gelijkenissen tussen de Potentilla indica (beter bekend onder zijn oude naam Duchesnea indica) en de bosaardbeien.

Op het eerste gezicht… want de verschillen zijn ook overduidelijk.
Aan het blad zal je het verschil inderdaad niet zo snel merken, maar de bloemen en de vruchten verraden de schijnaardbei.
De bosaardbei heeft het bekende aardbeibloempje met een geel hartje en vijf witte kroonblaadjes.
De bloempjes van de schijnaardbei zijn volledig geel, en die bloempjes lijken veel meer op de verwante soorten zoals bijvoorbeeld zilverschoon (Potentilla anserina).

De schijnaardbei heeft ook rode vruchtjes, die wat op aardbeitjes lijken, maar hier tonen de kelkblaadjes het verschil.
Het kroontje van de bosaardbei is een typisch ‘aardbeienkroontje’, dat vijf kelkslippen en vijf bijkelkslippen heeft (een klein sterretje dus met tien smalle punten). Bij de schijnaardbei heb je ook vijf wat kleinere kelkblaadjes, maar de blaadjes van de bijkelk zijn veel breder en spreiden zich in een vlak uit, waardoor het rode vruchtje als het ware op een presenteerblaadje aan je wordt aangeboden.

Tja, en wat als je ‘aardbeiachtigen’ niet bloeien en geen vruchtjes hebben? Dan is er nog een mogelijkheid om ze te onderscheiden:
Beide planten kunnen zich vermeerderen door uitlopers. Die uitlopers zijn bij de bosaardbei lang en dun, ze kunnen een paar tientallen centimeters lang zijn. Bij de schijnaardbei zijn de uitlopers veel korter en dikker, en groen in plaats van bruinachtig van kleur.
Hierdoor kunnen beide soorten zich snel flink uitbreiden, en (afhankelijk van het soort tuin ;-)!) zelfs wat gaan woekeren. Maar de ‘woekerkracht’ van de schijnaardbei is toch een stuk groter dan die van de bosaardbei, omdat ze een veel dichter geweven tapijt kan vormen.

En wat de smaak van bosaardbeitjes betreft? Inderdaad, ik kan me voorstellen dat die wat tegenvalt wanneer je de warme sappigheid van zongerijpte, zelfgekweekte tuinaardbeien (Fragaria ananassa) verwacht.
De vruchtjes zijn letterlijk wat ‘pittiger’, er zijn veel meer harde zaadpitjes aanwezig per eenheid vruchtvlees, en vaak zijn ze ook iets droger dan hun familieleden. Bovendien zijn ze zo klein, dat de smaak wat minder aanwezig lijkt. Maar als je het geluk hebt dat je de èchte bosaardbei in je tuin hebt, dan zijn het toch hele smakelijke snoepjes, en voor kinderen een heerlijke zelf te plukken tractatie (het feit dat het kroontje vanzelf loslaat, is voor kinderen bovendien extra handig.)
Het lekkerst vind ik ze, als je ze echt zondoorstoofd kan plukken en ze meteen (met verschillende tegelijk) kan opsnoepen.
En de smaak is in elk geval niet te overtreffen met de waterige, halfrijp geplukte aardbeien die je in december nog in de supermarkten vindt, en die van duizenden kilometers ver zijn aangevoerd.

Zelf ben ik heel nieuwsgierig hoe de vruchtjes van de grote bosaardbei (Fragaria moschata) die ik sinds dit jaar ook in de tuin heb, me zullen bevallen. Zowel de wetenschappelijke soortnaam (moschata, muskaat(druif)achtig) als de Duitse benaming Zimterdbeere (kaneelaardbei) beloven immers veel goeds!
De grote bosaardbei lijkt zeer sterk op de bosaardbei, maar is in al haar onderdelen net iets groter. Het is een zeldzaam geworden plant. Ik heb mijn eerste plantje gekocht bij het onvolprezen Ecoflora.

(De foto van de schijnaardbei, Potentilla indica, is van Wouter Hagens die afstand heeft gedaan van zijn auteursrechten, de foto behoort tot het publieke domein.)