Herderstasje en herderstassen

Detail uit Vlaamse spreekwoordenVorige week las ik op de blog van Yo, dat in haar tuin al het herderstasje al bloeide.  Hier in de tuin heb ik voorlopig zelfs nog geen kiemplantjes gezien, en zelfs ondanks de toch behoorlijk riante oppervlakte van ons perceel, is dat algemene plantje hier toch niet zo’n heel vaak gespot kruidje.

Vorig jaar heb ik het al een paar keer over het herderstasje gehad:
– Hoe het herderstasje op mini-schaal een vleesetend plantje is,
– Wat de medicinale toepassingen van het plantje zijn,
– En hoe het herderstasje aan zijn naam komt.

In dat laatste berichtje schreef ik al:

Maar moet ik eigenlijk nog iets vertellen over de herkomst van de naam van dat woord? Het is zo’n algemeen bekend verhaal: De driehoekige hauwtjes van het plantje lijken heel erg op de tas waarin een herder zijn spulletjes met zich meedroeg. En die tas lijkt wel een heel erg universeel model te zijn geweest, want naast het Nederlandse herderstasje en het Engelse Shepherd’s purse, zijn er het Duitse Hirtentäschelkraut en het Franse capselle bourse-à-pasteur of gewoon bourse-à -pasteur. En inderdaad, ook het ‘bursa-pastoris’ in de botanische naam is letterlijk ’tas van de herder’. In ‘Capsella’ herken je ‘capsule’, en inderdaad betekent het iets als omhulseltje, doosje.

Maar eerlijk gezegd, ik wist zelf niet goed hoe ik me die driehoekige tas moest voorstellen. Ik heb nog ergens een ‘rugzak/handtas’ liggen in een driekhoeksvorm, maar hoe ik dat met herders moest rijmen wist ik niet.
En dan zijn er die middeleeuwse cirkelvormige lappen die tot een beurs bijeengestropt werden, maar de driehoeksvorm daarvan hangt toch echt wel af van de inhoud.
Maar toen kreeg ik een keer een reproductie van de ‘Spreekwoorden’ van Pieter Bruegel onder ogen!

En zoals je op het bovenstaande detail ziet, komen daar minimaal twee voorbeelden van driehoekige herderstassen voor: één bij de man die ‘rozen voor de zwijnen gooit’, en een tweede die zou illustreren dat ‘liefde aan de kant is waar de geldbeugel hangt’ (ik zie de link wel met de buidel, maar waar is de liefde?), of ‘dat hij zich vasthoudt’. (Die twee laatste spreekwoorden werden mij verklapt op de website van Guus von Scheven)

Deze buttons respecteren je privacy (zie info):

2 thoughts on “Herderstasje en herderstassen

  1. leuke weetjes die ik in mijn oren knoop voor als ik nog ‘ns een wandeling gids. Dat herderstasje een bloeddorstige groente is wist ik echt niet. Doen het altijd goed bij de jeugd, zo’n verhalen 😉

  2. Pingback: hartje – tasje

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.